Chuyển đổi số mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam

Bài 1: Vì sao cần chuyển đổi số?

Theo dự thảo Đề án Chuyển đổi số quốc gia, thế giới đang trong giai đoạn bắt đầu của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, một cuộc Cách mạng công nghệ mới, đặc biệt khác với các Cuộc cách mạng trước đây. Về tốc độ, tăng theo hàm lũy thừa; về phạm vi và chiều sâu, đây là cuộc Cách mạng dựa trên cách mạng số và kết hợp nhiều công nghệ, dẫn đến sự thay đổi chưa từng có tiền lệ trong mô hình kinh tế - xã hội; về tác động hệ thống, bao gồm sự chuyển đổi của toàn bộ hệ thống, khắp các quốc gia, các doanh nghiệp, các ngành công nghiệp và toàn xã hội. Cũng như các cuộc cách mạng khác, phải chấp nhận sự “đập bỏ, hy sinh” những cái cũ, lạc hậu để có cái mới, cái nền tảng, phù hợp quy luật phát triển và tiến hóa. Để thực hiện được cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 thành công, không để tụt hậu, nhỡ chuyến tàu 4.0, các nước phải thực hiện “Chuyển đổi số”.

Để kinh tế số thực sự phát triển mạnh tại Việt Nam cần sự dẫn dắt của Chính phủ và một chiến lược quốc gia về chuyển đổi số, kinh tế số. Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Thông tin và Truyền thông xây dựng Đề án Chuyển đổi số quốc gia trình Thủ tướng trong năm 2019. Đề án cần xác định rõ ai phải làm gì, trong bao lâu và bằng cách nào để đẩy nhanh quá trình số hóa, chuyển đổi số trên cả nước trên phạm vi cả nước trong mọi lĩnh vực kinh tế, xã hội. Đồng thời, đề án cần chỉ ra nhân tố quan trọng thúc đẩy nền kinh tế số.

Thực hiện chuyển đổi số trên cả nước trên phạm vi cả nước.

Theo Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng: “Chuyển đổi số mở ra cơ hội rất lớn cho Việt Nam. Đây là sự thay đổi mạng tính toàn diện của các tổ chức, doanh nghiệp. Hạt nhân của quá trình chuyển đổi số tại Việt Nam là các doanh nghiệp công nghệ thông tin. Việc chuyển đổi số không cần nhiều cơ sở vật chất bởi cái chính là sự thay đổi tư duy”. Một khảo sát của Công ty Cổ phần Tập đoàn IDC, năm 2018 có 90% các doanh nghiệp được khảo sát đã bắt đầu thực hiện chuyển đổi số với các bước khác nhau từ tìm hiểu, nghiên cứu cho tới triển khai thục hiện. Hơn 30% lãnh đạo các doanh nghiệp được khảo sát xem xét chuyển đổi số là vấn đề sống còn của doanh nghiệp.

Theo khảo sát của Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ công nghệ thông tin Việt Nam (VINASA), 3 lĩnh vực có thể chuyển đổi số nhanh nhất tại Việt Nam gồm: Công nghệ thông tin với mức độ sẵn sàng lên đến 77,3%. Tiếp đến là lĩnh vực tài chính, ngân hàng (69,3%) và thương mại điện tử (65,5%). Để phát triển kinh tế số, nhiều chuyên gia cho rằng Việt Nam cần tập trung đầu tư phát triển Fintech (Financial technology: công nghệ trong tài chính).

Lợi thế của Việt Nam trong việc thực hiện chuyển đổi số

Tính đến cuối năm 2018, gần 70% người dân Việt Nam đang sử dụng internet. Theo số liệu thống kê của tập đoàn Miniwatts Marketing, Việt Nam hiện xếp thứ 13 trong nhóm 20 quốc gia có số dân sử dụng mạng internet đông nhất thế giới. Việt Nam đứng thứ 25/39 trong danh sách các quốc gia được nghiên cứu có tỷ lệ người dân sở hữu điện thoại thông minh (smartphone) trong tổng dân số nhiều nhất trên thế giới, đứng đầu khu vực Đông Nam Á. Đồng thời, Việt Nam cũng là một quốc gia có sự gia tăng số lượng người dùng điện thoại thông minh cao nhất thế giới với mức tăng trưởng khoảng 18% (giai đoạn 2015-2019). Đây được xem là một thuận lợi của Việt Nam trong quá trình chuyển đổi số.

Trong quá trình chuyển đổi số, Việt Nam có một lợi thế nữa là không bị áp lực và tổn thất lớn do phải chuyển đổi từ mô hình cũ, công nghệ cũ như những quốc gia sớm phát triển công nghiệp. Hiện tại, các công ty công nghệ thông tin, hạ tầng công nghệ và tỷ lệ sử dụng công nghệ tại Việt Nam đang phát triển rất nhanh. Bên cạnh đó, Việt Nam còn có nguồn nhân lực trẻ, thông minh, ham học hỏi, sáng tạo và có khát vọng làm giàu. Đây sẽ là lực lượng nòng cốt cho công cuộc xây dựng, phát triển đất nước. Với những lợi thế đó, quá trình chuyển đổi số ở Việt Nam đang thu hút sự quan tâm của Chính phủ, doanh nghiệp và người dân. 

Việt Nam xác định nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là một điều kiện cần thiết.

Theo Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy, chuyển đổi số là việc sử dụng dữ liệu, công nghệ số để thay đổi một cách tổng thể và toàn diện tất cả các khía cạnh của đời sống kinh tế - xã hội, tái định hình cách chúng ta sống, làm việc và liên hệ với nhau.  Ngoài ra, chuyển đổi số, phát triển nền kinh tế số sẽ tạo ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, kèm theo đó là các thách thức, các vấn đề xã hội cần phải tính đến và giải quyết. Mục tiêu chúng ta đặt ra là làm thế nào để xã hội tham gia tích cực vào quá trình chuyển đổi các ngành công nghiệp, phát triển nhưng không ai bị bỏ lại phía sau, phải làm thế nào để đạt được mục tiêu phát triển bền vững. Chính vì vậy, Việt Nam luôn xác định nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là một điều kiện cần thiết để bảo đảm phát triển bền vững và phát triển bao trùm.

Trong thời gian qua, các doanh nghiệp ICT phát triển mạnh mẽ. Công nghiệp ICT Việt Nam tiếp tục đạt được mức tăng trưởng với doanh thu cao, có giá trị xuất khẩu lớn, tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm đạt khoảng 20 - 30%.

Năm 2018, tổng doanh thu ngành công nghiệp ICT ước đạt 98,9 tỷ USD, xuất khẩu ước đạt 94 tỷ USD. Trong 10 năm qua, quy mô ngành ICT đã tăng lên 16 lần, là một một trong những ngành kinh tế tăng trưởng nhanh nhất của cả nước. Các doanh nghiệp lớn trong nước đã và đang chuyển hướng sang tự chủ nghiên cứu, chế tạo và sản xuất. Đi đầu là Tập đoàn Viettel, Tập đoàn VNPT, FPT, CMC... sắp tới là Vingroup và nhiều tập đoàn, tổng công ty khác. Nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp là doanh nghiệp số, trong đó có một số thành công.

Chuyển đổi số còn là cánh cửa để Việt Nam tăng năng suất lao động, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Đây cũng là vận hội, thời cơ để các nước đang phát triển như Việt Nam có thể bắt kịp, đi cùng và vượt lên. Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định: “Chuyển đổi số là cơ hội, lợi thế của Việt Nam. Nếu chúng ta xây dựng được chính sách phù hợp thì Việt Nam sẽ tận dụng được cơ hội này để vượt lên thành nước phát triển”.

Trước cơ hội chuyển đổi số mang đến cho Việt Nam cũng như để vượt qua những khó khăn, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng đã đề xuất Việt Nam cần chọn chiến lược chuyển đổi số gồm ba bước. Thứ nhất, Việt Nam cần đẩy nhanh số hóa các lĩnh vực, các ngành công nghiệp, đẩy nhanh chuyển đổi số chính phủ. Chuyển đổi số trong doanh nghiệp, trong xã hội sẽ tăng năng suất lao động và tạo ra các cơ hội tăng trưởng mới. Thứ hai, Việt Nam cần phải sử dụng số hóa như một lợi thế cạnh tranh trong nước và toàn cầu. Cuối cùng, Việt Nam cần tiến tới xây dựng thành công nền kinh tế số toàn diện, mọi lĩnh vực được số hóa, hình thành các ngành công nghiệp số mới. Các ngành công nghiệp này sẽ là động lực tăng trưởng cho nền kinh tế. Với sự vào cuộc của các cơ quan quản lý Nhà nước, các doanh nghiệp và người dân, Việt Nam có quyền hy vọng vào một sự bứt phá khi chuyển đổi số thành công.

Bài 2: Viettel sẽ đi đầu và dẫn dắt chuyển đổi số quốc gia

Bài, ảnh: VĂN PHONG