Mái trường trong Thành cổ…

QĐND - Trường Sĩ quan Chính trị ra đời trong những ngày giáp Tết Bính Thìn 1976. Bốn thập kỷ với nhiều đổi thay, mái trường trên quê hương quan họ, tọa lạc trong thành Bắc Ninh cổ kính này đã trở thành một địa chỉ giáo dục-đào tạo tin cậy, “lò” ra đời của các chính trị viên toàn quân…

"3 tốt nghiệp” từ những ngày đầu

Khu Thành cổ, xây từ thời vua Gia Long đầu thế kỷ 19 nằm ở trung tâm thành phố Bắc Ninh. Thành có 4 cổng: Tiền, Hậu, Tả, Hữu; xung quanh thành có hệ thống hào nước sâu. Nhìn từ trên cao, thành có hình con rùa lớn, đầu quay về hướng đông nam. Theo ký ức của Thiếu tướng Trần Giang, nguyên Phó hiệu trưởng Trường Sĩ quan Chính trị thời kỳ đầu tiên thì khi về đóng quân tại Thành cổ, ngoài nhà trường còn có 3 đơn vị khác, đó là: Một bộ phận của Lữ đoàn 249 công binh; Viện Quân y 110 và Thị đội Bắc Ninh. Theo quy định của Bộ Tổng tham mưu, 3 đơn vị này phải di chuyển trong quý IV-1976. Song, do nhiều nguyên nhân khác nhau, việc chuyển địa điểm của các đơn vị bạn kéo dài, làm cho sự tập trung, ổn định của nhà trường chậm lại. Thời gian đó, trường phải đóng quân ở 3 nơi: Thành cổ Bắc Ninh; xã Thuận Thành, huyện Phổ Yên, tỉnh Bắc Thái và xã Hồng Kỳ, huyện Sóc Sơn, tỉnh Vĩnh Phú.

Học viên Trường Sĩ quan chính trị hành quân làm công tác dân vận. Ảnh: Minh Trường.

Khắc phục khó khăn của những ngày đầu, nhà trường đã từng bước ổn định về mọi mặt, tập trung cho công tác giáo dục-đào tạo. Về lực lượng học viên, nhà trường tiếp nhận 874 đồng chí đang học tập theo chương trình 3 năm tại Học viện Chính trị của 4 tiểu đoàn: Tiểu đoàn 5, Tiểu đoàn 7, Tiểu đoàn 10 (vào học từ tháng 4-1974) và Tiểu đoàn 4 (vào học từ tháng 8-1975). Điều đặc biệt của khóa học đầu tiên này là học viên đều là đảng viên chính thức, hầu hết đã qua chiến đấu, một số đã giữ những cương vị lãnh đạo, chỉ huy cấp phân đội. Nhiều đồng chí đã lập những chiến công xuất sắc, tiêu biểu như đồng chí Hán Duy Long, học viên Tiểu đoàn 5, đã được tuyên dương Anh hùng LLVT nhân dân trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Với nhiệm vụ chính trị được Bộ Quốc phòng giao-đào tạo chính trị viên đại đội cho toàn quân, ngay thời gian đầu thành lập, nhà trường đã được sự quan tâm chỉ đạo của thủ trưởng và các cơ quan cấp trên. “Năm 1977, Thượng tướng (sau là Đại tướng) Chu Huy Mân, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Quân ủy Trung ương, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị đã tới thăm trường. Nói chuyện với cán bộ, giáo viên, học viên, đồng chí Chu Huy Mân nhấn mạnh: “Học viên phải phấn đấu tốt nghiệp ở nhà trường; tốt nghiệp trên thao trường và tốt nghiệp ngoài chiến trường”. Sự chỉ đạo về “3 tốt nghiệp” này là cơ sở quan trọng định hướng cho hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy, Ban giám hiệu và toàn trường về xác định mục tiêu, nội dung, chương trình, phương pháp dạy, học và các hoạt động khác những năm tiếp theo”-Thiếu tướng Trần Giang nhớ lại.
40 năm - chiến công và miền ký ức
Trải qua 40 năm, Trường Sĩ quan Chính trị đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội, giáo viên khoa học xã hội và nhân văn quân sự; nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn quân sự, cũng như các nhiệm vụ đột xuất khác. Đại tá Trần Quang Trung, Phó chính ủy Trường Sĩ quan Chính trị cung cấp cho chúng tôi số liệu qua 4 thập kỷ của trường: Đã mở 251 khóa học và lớp bồi dưỡng, đào tạo được hơn 2 vạn cán bộ chính trị cấp phân đội, chính trị viên đại đội, tiểu đoàn; hàng nghìn giáo viên khoa học xã hội và nhân văn; gần 70 phóng viên báo chí quân đội; hơn 700 cán bộ và giáo viên chính trị cho Quân đội nhân dân Lào và Quân đội Hoàng gia Cam-pu-chia...

Đội ngũ cán bộ, giảng viên nhà trường có sự thay đổi căn bản. Nếu như ngày đầu thành lập, nhà trường mới có 5,7% cán bộ, giảng viên tốt nghiệp đại học, 19,3% tốt nghiệp trung học phổ thông thì đến nay đã có 100% cán bộ, giảng viên tốt nghiệp đại học và sau đại học, trong đó trình độ sau đại học chiếm 30,4% (tiến sĩ chiếm 4,8%; thạc sĩ chiếm 25,6%), có 6 phó giáo sư, 3 nhà giáo ưu tú.

Vốn là học viên Tiểu đoàn 5 (khóa 1994-1999), nên về trường vào dịp kỷ niệm 40 năm này, tôi như trở về nhà. Những kỷ niệm một thời “cầu vai đỏ” vẫn tươi mới trong ký ức. Vẫn đây cổng Tiền, cổng Hậu uy nghi, trầm mặc. Vẫn đây lời dạy của Bác đặt trang trọng trên con đường lớn vào trung tâm trường: “Với bộ đội, chính trị viên phải: Thân thiết như một người chị, công bình như một người anh, hiểu biết như một người bạn”. Những giảng đường, bãi tập, dãy nhà học viên, khoa giáo viên, thư viện vẫn vàng màu thời gian như ngày nào… Thấu hiểu tâm tư của tôi, Trung tướng Phạm Quốc Trung cho biết: So với thời anh học cách đây gần 20 năm, hạ tầng cơ sở bề ngoài của trường không thay đổi nhiều vì đã có chủ trương chuyển trường về cơ sở mới ở Thạch Thất, Hà Nội. Hiện nay, chúng tôi đã có một phần lực lượng đang ở đó. Vài ba năm tới, ở Thành cổ Bắc Ninh chỉ còn lại Trung tâm Giáo dục Quốc phòng của trường.