Võ Nguyên Giáp - Vị tướng của hòa bình

QĐND - Năm 2004, nhân dịp kỷ niệm 50 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, Báo Nhân đạo (Pháp) đã đăng bài phỏng vấn Đại tướng Võ Nguyên Giáp của nhà báo Đô-mi-ních Ba-ri (Dominique Bari) với tựa đề “Võ Nguyên Giáp: Chiến lược của tôi là hòa bình”. Hơn 9 năm sau, ngày 7-10-2013, bài viết trên được tờ Nhân đạo đăng lại như một lời tri ân với Đại tướng Võ Nguyên Giáp, một vị tướng chưa bao giờ đến Pháp một cách thực sự mà “chỉ biết Pa-ri khi máy bay quá cảnh ở sân bay vài giờ trước khi bay sang Cu-ba”, nhưng lại được cả nhân dân Pháp và thế giới biết đến. Xin giới thiệu với bạn đọc nội dung chính bài phỏng vấn này.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ảnh: franceinter.fr

Phóng viên (PV): Cách đây 50 năm, chiến thắng của Việt Nam ở Điện Biên Phủ đã đưa đến việc ký Hiệp định Giơ-ne-vơ và kết thúc cuộc chiến tranh ở Việt Nam. Theo Đại tướng, liệu Pháp có thể tránh được xung đột này?

Đại tướng Võ Nguyên Giáp: Chúng tôi tuyên bố độc lập vào ngày 2-9-1945 nhưng thực dân Pháp muốn tái lập sự thống trị của họ trên bán đảo Đông Dương bằng vũ lực.

Tướng Đờ Gôn (De Gaulle) đã nói ở Bra-da-vin rằng, ông ta sẽ dùng sức mạnh quân sự để khôi phục lại chế độ thực dân. Còn Việt Nam luôn tìm cách đàm phán để ngăn chặn đổ máu. Tướng Lơ-cléc (Leclerc), được cử làm người đứng đầu quân đội Pháp, đã sớm nhận ra rằng, đó không phải là cuộc chơi quân sự mà là một cuộc chiến của toàn dân tộc. Lơ-cléc là một người thực tế. Còn Xanh-tơ-ni (Sainteny), người từng là Bộ trưởng Bộ Cựu chiến binh Pháp, lại là một trong những người ủng hộ đàm phán nhưng Chính phủ Pháp không muốn nghe ông ta.

Chúng tôi đã có một thỏa thuận vào tháng 3-1946 và có sự nhượng bộ ở miền Nam với mục tiêu cuối cùng là Việt Nam hoàn toàn độc lập và thống nhất đất nước. Vào giữa tháng 4-1946, tôi có tham dự hội nghị tại Đà Lạt, nơi người Pháp không giấu giếm ý định thiết lập lại sự thống trị của họ ở Đông Dương. Tôi nói rõ với họ rằng, thời đại của thực dân Pháp ở Đông Dương đã khép lại. Tôi rời Đà Lạt và tin rằng chiến tranh sẽ không thể tránh khỏi.

Sau lần đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã hơn một lần kêu gọi Chính phủ Pháp tiến hành đàm phán. Để thể hiện thiện chí của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn tới Pháp để tham dự hội nghị Phông-ten-nơ-blô. Trong khi đó, tình hình ở Việt Nam tiếp tục xấu đi. Cuối tháng 11-1946, quân Pháp tấn công và chiếm đóng cảng Hải Phòng. Một tháng sau, tướng Moóc-li-e (Morlière), Chỉ huy quân đội Pháp ở miền Bắc Đông Dương, đưa ra một tối hậu thư đòi hỏi phải có sự hiện diện của Pháp ở một số nơi, quyền duy trì trật tự ở thủ đô và giải giáp các lực lượng dân quân tự vệ Hà Nội. Khi đó, chúng tôi buộc phải quyết định phản công.

PV: Từ năm 1946 đến 1975, Việt Nam đã trải qua 30 năm chiến tranh. Sự khác biệt giữa hai cuộc chiến này là gì, thưa Đại tướng?

Đại tướng Võ Nguyên Giáp: Chiến tranh là chiến tranh, nhưng với người Mỹ, đó là một cuộc chiến khác. Trước tiên, đây là cuộc chiến thực dân kiểu mới bằng sự can thiệp của quân đội Mỹ, sau đó là cuộc chiến Việt Nam hóa. Người Mỹ tin vào chiến thắng của họ mà không muốn nghe lời khuyên của Pháp về những gì họ đã trải qua trong chiến tranh Việt Nam. Do đó, họ đưa các lực lượng hùng hậu vào Việt Nam. Ít ai trên thế giới, ngay cả một số nước bạn bè của chúng tôi, tin tưởng vào khả năng Việt Nam có thể đánh bại Mỹ. Nhưng người Mỹ chẳng có chút hiểu biết gì về lịch sử, văn hóa, phong tục, nhân cách của người dân Việt Nam nói chung và những người lãnh đạo đất nước chúng tôi nói riêng. Tôi từng nói với ông Mắc Na-ma-ra (McNamara) hồi năm 1995 rằng, các ngài đánh chúng tôi bằng những vũ khí tối tân, máy bay, vũ khí hóa học, nhưng các ngài không hiểu về nhân dân chúng tôi, những người khao khát độc lập tự do và muốn làm chủ đất nước, làm chủ dân tộc.

Đó là một sự thật mà thực tế lịch sử đã minh chứng. Suốt hơn 1000 năm Bắc thuộc đến tận thế kỷ X mà Việt Nam vẫn không bị đồng hóa. Chiến thắng pháo đài bay B-52 là chiến thắng của trí tuệ Việt Nam trước công nghệ và tiền bạc. Nhân tố con người là quyết định. Đó là lý do tại sao khi một quan chức Mỹ hỏi tôi ai là vị tướng giỏi nhất, tôi đã trả lời ông ta, đó chính là nhân dân Việt Nam. Tôi chỉ đóng góp một phần khiêm tốn trong thắng lợi đó. Chính nhân dân mới là người chiến thắng.

Khi chúng tôi gặp nhau ở An-giê-ri, Brê-din-xki (Brezjinski), một cố vấn an ninh của Mỹ, cũng thắc mắc lý do tại sao chúng tôi thắng Mỹ. Ông ta hỏi tôi: “Chiến lược của ngài là gì?”. Câu trả lời của tôi hết sức đơn giản: “Chiến lược của tôi là hòa bình. Tôi là một vị tướng của hòa bình, không phải của chiến tranh”.

Tôi cũng đã có dịp đón các CCB Mỹ đến thăm Việt Nam. Họ hỏi tôi câu hỏi này: “Chúng tôi không hiểu lý do tại sao các bạn Việt Nam có thể niềm nở chào đón chúng tôi như vậy?”. Tôi trả lời họ rằng: “Trước đây, người Mỹ đến Việt Nam với vũ khí và tư cách kẻ thù nên đã được đón tiếp như vậy. Bây giờ, các bạn đến với tư cách khách du lịch và chúng tôi chào đón bạn với truyền thống hiếu khách của người Việt Nam”.

PV: Đại tướng vừa nói rất ít người tin Việt Nam có thể đánh thắng Mỹ...

Đại tướng Võ Nguyên Giáp: Điều này hoàn toàn đúng. Thời ấy có rất ít người, ngay cả các đồng chí các nước khối XHCN cũng không tin Việt Nam có thể thắng Mỹ. Nhiều nước bày tỏ tình đoàn kết nồng nhiệt nhưng ít hy vọng nhìn thấy thắng lợi của Việt Nam. Khi tôi cùng đoàn đại biểu do Chủ tịch Hồ Chí Minh dẫn đầu sang Bắc Kinh (Trung Quốc), ông Đặng Tiểu Bình đã nói: “Các đồng chí hãy nắm lấy và củng cố vững chắc miền Bắc. Muốn giải phóng miền Nam, các đồng chí phải mất cả nghìn năm!”.

Một lần khác, tôi tới Mát-xcơ-va và có cuộc gặp với toàn thể Bộ Chính trị Liên Xô. Đồng chí Cô-xư-ghin (Kossyguine) hỏi tôi: “Này đồng chí Giáp, đồng chí nói với chúng tôi sẽ thắng Mỹ. Cho phép tôi hỏi, đồng chí có bao nhiêu phi đội máy bay chiến đấu và Mỹ có bao nhiêu?”. Tôi đáp: “Bất chấp leo thang quân sự, tôi có thể nói với đồng chí rằng, nếu chúng tôi chiến đấu theo cách của các đồng chí, chúng tôi không thể trụ nổi hai giờ đồng hồ. Nhưng nếu chúng tôi chiến đấu theo cách của mình, chúng tôi sẽ chiến thắng”.

PV: Tốt nghiệp ngành luật và kinh tế chính trị, là một giáo viên lịch sử và không qua một lớp huấn luyện quân sự nào nhưng bây giờ Đại tướng lại tham gia tích cực và có vai trò quan trọng trong các cuộc chiến tranh ở Việt Nam. Xin hỏi Đại tướng đã trở thành một vị tướng như thế nào?

Đại tướng Võ Nguyên Giáp: Câu hỏi đó cần phải đặt cho Chủ tịch Hồ Chí Minh. Chính Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đã chọn sự nghiệp quân sự cho tôi. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã giao cho tôi trách nhiệm xây dựng một lực lượng vũ trang. Khi chúng tôi nóng lòng muốn chiến đấu chống Pháp chiếm đóng, Người nói với chúng tôi, thời điểm nổi dậy vẫn còn chưa tới. Với Chủ tịch Hồ Chí Minh, một đội quân cách mạng có khả năng chiến thắng là một đội quân nhân dân. Trước hết, phải động viên nhân dân tham gia cuộc cách mạng, có nhân dân sẽ có tất cả. Chính nhân dân là người đã làm nên chiến thắng. Ngay cả ngày nay, nếu Đảng Cộng sản Việt Nam muốn củng cố và phát triển, Đảng vẫn phải dựa vào dân.

PV: Việt Nam đã hòa bình, các cuộc xung đột đang chuyển sang các lục địa khác. Đại tướng nghĩ gì về tình hình quốc tế hiện nay?

Đại tướng Võ Nguyên Giáp: Chúng ta đang phải đối mặt với một tình hình thế giới khó khăn và chưa biết điều gì sẽ xảy ra. Hiện nay, người ta đang nói nhiều về các cuộc chiến tranh phòng ngừa, hạnh phúc của nhân dân bị áp đặt bằng vũ lực hoặc bằng các quy luật thị trường. Chúng ta không thể dự đoán những gì có thể xảy ra, nhưng tôi hy vọng, thiên niên kỷ thứ ba sẽ sống trong hòa bình. Đây là điều quan trọng nhất. Giới trẻ phải học cách trân trọng giá trị của hòa bình, các quốc gia phải giữ vững chủ quyền lãnh thổ và người dân đều có quyền được sống bình đẳng.

LINH OANH (giới thiệu)

Võ Nguyên Giáp - Vị tướng của hòa bình

Tỉnh Quảng Ngãi công bố trao quyết định bổ nhiệm cán bộ Ban CHQS cấp xã

Lữ đoàn 83 phối hợp phổ biến, giáo dục các chuyên đề pháp luật năm 2025

TP Hồ Chí Minh phát động Giải báo chí về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực

Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến tiếp xúc cử tri tại Nghệ An

ĐỌC NHIỀU

Đại tướng Phan Văn Giang chủ trì Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị

Giá vàng hôm nay (chiều 3-7): Vàng trong nước tiến sát mốc 121 triệu đồng/lượng

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump: Mức thuế cho hàng hóa Việt Nam là 20%

Đảng ủy Quân sự tỉnh Lào Cai trao quyết định thành lập các tổ chức cơ sở Đảng trực thuộc

Top 3 Hoa hậu Việt Nam 2024: Lan tỏa giá trị đẹp của phụ nữ Việt Nam và hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ

Giá vàng hôm nay (2-7): Tăng vọt lên mức cao nhất trong hơn một tháng qua

Á hậu 1 Trần Ngọc Châu Anh: Muốn lan tỏa hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ kỷ cương, bản lĩnh

Trực tuyến 14h30 ngày 2-7: Top 3 Hoa hậu Việt Nam 2024 giao lưu cùng bạn đọc Báo Quân đội nhân dân