Nhớ mãi lễ duyệt binh 55 năm trước tại Mường Phăng

Lễ duyệt binh tại Mường Phăng. Ảnh tư liệu

Trong dịp về thăm Điện Biên, tôi đã đến cánh đồng Phiêng Tà Lét, xã Mường Phăng, huyện Điện Biên, nơi đã diễn ra lễ duyệt binh mừng chiến thắng vào ngày 13-5-1954. Ngày nay, bãi duyệt binh ấy đã được tôn tạo thành Công viên Chiến Thắng. Từ công viên này vào “rừng Đại tướng” khoảng 500 mét. Con đường đã được cán nhựa phẳng lỳ. Đứng trước cảnh núi rừng trùng điệp bao quanh, những lời kể của Đại tá Đinh Ngọc Chi như sống dậy trong tôi hình ảnh đoàn quân chiến thắng năm nào.

Ngày ấy, ông Đinh Ngọc Chi là trợ lý tuyên huấn của Trung đoàn pháo binh 45 (Trung đoàn Tất Thắng). Sau chiến thắng Điện Biên Phủ ngày 7-5-1954, Bộ chỉ huy chiến dịch quyết định tổ chức lễ duyệt binh mừng chiến thắng tại Mường Phăng. Mỗi đại đoàn được cử một đơn vị xuất sắc về dự lễ. Đại đội 806 của Trung đoàn Tất Thắng, đơn vị nổ súng đầu tiên mở màn chiến dịch, được vinh dự thay mặt cho bộ đội pháo binh về tham gia diễu binh. Lúc này câu hỏi đặt ra làm thế nào để có được không khí oai hùng cổ vũ khí thế ba quân mở đầu lễ duyệt binh. Nhạc sĩ Lương Ngọc Trác thử kéo đàn ác-coóc có gắn loa phóng to để đại quân hát quốc ca, nhưng vì cánh đồng rộng, nên không gây được khí thế như mong đợi. Trung đội trưởng Nguyễn Xuân Đài, Đại đội 806 là dũng sĩ quyết tử Thủ đô tháng 12-1946, đã mạnh dạn nêu ý kiến: “ Đề nghị cho dàn hàng ngang pháo 105mm và pháo cao xạ 37mm phía trước, bắn 4 loạt đạn pháo 105mm, giữa mỗi loạt sẽ có bắn cao xạ 37mm, làm sao bảo đảm loạt cuối cùng bắn xong thì cờ cũng kéo được lên trên đỉnh cột. Quả nhiên khi bắn thử, núi rừng vang lên như sấm dậy. Bộ chỉ huy chiến dịch nhất trí phương án này, nhưng để đảm bảo an toàn cho buổi lễ, đầu đạn thật được thay bằng đầu đạn gỗ. Anh em pháo binh vào rừng lấy những lõi gỗ từ các cây cổ thụ tiện thành những đầu đạn pháo. Bộ đội ta rất khéo tay, chỉ trong thời gian ngắn đã tiện được 20 đầu đạn bằng gỗ, nặng, bóng loáng như đầu đạn thật.

6 giờ sáng ngày 13-5-1954, các đơn vị đã tề tựu đông đủ gồm đủ đại diện các Đại đoàn 304, 308, 312, 316 và các đơn vị tiêu biểu của pháo binh, cao xạ, công binh. Đoàn chủ tịch có Đại tướng Võ Nguyên Giáp, cụ Vũ Đình Tụng, Bộ trưởng Bộ Thương binh-Cựu binh; ông Nguyễn Văn Trân, Thứ trưởng Bộ Giao thông công chánh; Bác sĩ Tôn Thất Tùng, Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch UBND tỉnh Lai Châu, đại diện dân công, đại diện hội đồng cung cấp mặt trận… Về phía quân đội có Thiếu tướng Hoàng Văn Thái, Thiếu tướng Lê Thiết Hùng, Đại tá Bằng Giang, Đại tá Vương Thừa Vũ và các anh hùng.

Buổi lễ bắt đầu. Đại đoàn phó Đại đoàn 312 Đàm Quang Trung duy trì lễ chào cờ, tiếng hô vừa dứt: “Chào cờ… chào!”, loạt đạn pháo 105mm nổ ầm vang, rung cả núi đồi xen vào là các loạt cao xạ nổ đoàng… đoàng... Loạt đạn cuối cùng vừa dứt thì lá cờ đỏ sao vàng đã tung bay phần phật trên đỉnh cột. Sau chào cờ là lễ truy điệu các liệt sĩ đã anh dũng hy sinh trong chiến dịch. Đại tướng Võ Nguyên Giáp đọc thư của Bác Hồ trước máy truyền thanh, trong đó có đoạn:

“ …Bác và Chính phủ định thưởng cho tất cả các chú huy hiệu Chiến sĩ Điện Biên Phủ, các chú có tán thành không ?”.

Tất cả đại quân hô to “Tán thành”. Đại tướng đọc tiếp: “Bác dặn các chú một lần nữa. Chớ vì thắng lợi mà kiêu, chớ chủ quan khinh địch, phải luôn sẵn sàng làm nhiệm vụ Đảng và Chính phủ giao cho các chú. Bác hôn các chú”. Đại tướng vừa đọc thư xong thì tiếng hô “Hồ Chí Minh muôn năm” vang lên như sấm rền. Tiếp theo là phần đọc điện văn của Quốc hội, Ủy ban Liên Việt, của Trung ương Đảng Lao động Việt Nam khen các chiến sĩ. Đại tướng Võ Nguyên Giáp đọc nhật lệnh tuyên dương công trạng của các đơn vị, khẳng định: “Chiến thắng Điện Biên Phủ là một thắng lợi vĩ đại xưa nay chưa từng có trong lịch sử chiến đấu của quân đội ta…”.

Đúng 7 giờ sáng, lễ duyệt binh bắt đầu, Đại tướng đi duyệt, chào lá cờ từng đơn vị và bắt tay cán bộ chỉ huy. Máy truyền thanh lần lượt giới thiệu chiến công của các đơn vị. Sau đó Đại tướng trao lá cờ Quyết chiến Quyết thắng cho Đại đoàn phó Đàm Quang Trung cùng 6 chiến sĩ có công. Đại đoàn phó Đàm Quang Trung cầm cờ tiến về phía giữa thao trường. Đại tướng căn dặn: “Tôi trân trọng trao cho toàn thể các đơn vị chiến thắng lá cờ Quyết chiến Quyết thắng của Hồ Chủ tịch tặng cán bộ chiến sĩ mặt trận Điện Biên Phủ. Dưới ngọn cờ Quyết chiến Quyết thắng của Hồ Chủ tịch, vì độc lập của Tổ quốc, vì ruộng đất của dân cày, vì hoà bình của Á Đông và thế giới, toàn thể cán bộ và chiến sĩ hãy dũng cảm tiến lên!”.

Lễ duyệt binh mừng chiến thắng kết thúc vào lúc 8 giờ, các đơn vị nhanh chóng rút quân về vị trí đóng quân của mình.