Nhớ mãi buổi dâng tượng tặng Đại tướng

Đại tướng Võ Nguyên Giáp tiếp vợ chồng nhà điêu khắc Trần Tuy trong ngày tặng bức tượng chân dung Đại tướng.

Với lòng ngưỡng mộ, kính yêu Đại tướng, Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp, những năm gần đây, nhà điêu khắc Trần Tuy đã dành nhiều thời gian, công sức và tài năng để tạc bức tượng chân dung Đại tướng. Nhưng nhà điêu khắc chưa có dịp tiếp cận nguyên mẫu, không có ảnh chân dung Đại tướng theo yêu cầu chuyên môn. Vì vậy, mặc dù đã miệt mài liên tục tạc ba bức tượng chân dung bán thân cỡ lớn về Đại tướng Võ Nguyên Giáp, nhưng nghệ sĩ Trần Tuy vẫn cảm thấy chưa yên lòng! Ông thuê người có diện mạo hao hao nguyên mẫu, đón về nhà ngồi làm mẫu để tiếp tục sáng tạo…

Công việc đang thăng hoa thì nghệ sĩ điêu khắc Trần Tuy bị một cơn tai biến nặng, liệt nửa người, cánh tay phải không nhấc lên được... Qua bao tháng ngày khổ luyện, ông hồi phục được một phần sức lực, nhưng tật nguyền thì đành phận. Nhà điêu khắc lại dồn hết tâm lực và tài năng vào bàn tay trái, tạc bức tượng thứ tư về Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

Là chỗ con cháu, tôi được ông bà nghệ sĩ Trần Tuy cho phép đi theo để mang pho tượng đến nhà riêng của Đại tướng. Hôm ấy là ngày 13-3-2009, trời Hà Nội lắc rắc mưa xuân. May mắn làm sao đó cũng là ngày Đại tướng vừa đi dưỡng bệnh ở bệnh viện trở về. Chúng tôi được tiếp đón ở phòng khách. Đại tá Nguyễn Huyên - trợ lý của Đại tướng, định vị chỗ ngồi cho vợ chồng nhà điêu khắc Trần Tuy và nhà văn Sơn Tùng. Chúng tôi cũng đồng thời là những phóng viên báo chí thì ngồi ở dãy ghế đối diện để dễ cơ động “tác nghiệp”. Đúng 16 giờ chiều, Đại tướng mái tóc bạc trắng màu mây, từ phía buồng trong đi ra phòng khách và giơ tay vẫy chào. Mọi người đứng lên, trang nghiêm, ngưỡng mộ...

Đại tướng ngồi xuống chiếc ghế bên cạnh cái bệ đặt pho tượng chân dung phủ tấm vải điều. Một khoảng lặng đến bồi hồi... Tôi bấm máy, ghi ngay được khoảnh khắc thiêng liêng giữa cái đẹp hữu hạn của cuộc sống và vẻ đẹp vĩnh cửu của nghệ thuật. Vị Đại tướng ở tuổi hạc 99, đang lặng lẽ ngồi bên pho tượng chân dung của mình như suy ngẫm về những cái sẽ qua và những điều còn lại.

Đại tá Nguyễn Huyên đứng dậy, thưa:

- Báo cáo Đại tướng! Hôm nay, nghệ sĩ điêu khắc Trần Tuy, nguyên Chủ tịch Hội đồng nghệ thuật điêu khắc Việt Nam, nguyên Tổng biên tập tạp chí Mỹ thuật Việt Nam, người đã tạc nên bức chân dung của Đại tướng, xin có đôi lời phát biểu.

Nghệ sĩ Trần Tuy xúc động:

- Kính thưa Đại tướng! Cháu rất vui mừng được đến thăm Đại tướng và kính tặng Đại tướng pho tượng chân dung Đại tướng. Để có được pho tượng này, cháu đã phải tạc ba bức tượng khác nhau…

Đại tướng ngước nhìn lên pho tượng với nụ cười tươi, ngắt lời:

- Thế có ai góp ý gì không?

Nghệ sĩ Trần Tuy thưa:

- Dạ, nhà văn Sơn Tùng nói với cháu: “Tôi thấy đây là pho tượng đạt nhất hiện nay về Anh Văn - Đại tướng Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp. Rất đạt cả về nghệ thuật lẫn tinh thần. Rất thần tình…”. Một số nhà báo và đồng nghiệp của cháu thì nói: “Đây là thần tướng Võ Nguyên Giáp”.

Có mấy tiếng nói nhỏ trong căn phòng: “Rất giống!”, “Đẹp quá!”… Đại tướng xúc động nói:

- Tôi không biết mọi người thấy có giống tôi không. Nhưng tôi thấy đây đúng là Võ Nguyên Giáp!

- Cái khó của việc tạc tượng chân dung không chỉ là tạc cho giống người mẫu, mà phải truyền tải được thần thái của người ấy - nghệ sĩ Trần Tuy nói – thưa Bác, trong khi tạc tượng, cháu bị tai biến liệt tay phải, nên phải chuyển sang tay trái để tiếp tục hoàn thiện...

- Giỏi quá! Đại tướng trìu mến cầm lấy bàn tay của nhà điêu khắc Trần Tuy: “Tôi rất xúc động, rất vui. Cám ơn nhà điêu khắc Trần Tuy và chị, các cháu”...

Phu nhân Đại tướng-Giáo sư sử học Đặng Bích Hà-ngắm pho tượng, cũng khen tượng giống và đẹp. Không khí thật chan hòa, ấm áp. Nghệ sĩ điêu khắc Trần Tuy xin phép được tốc họa chân dung Đại tướng. Đại tướng đồng ý. Bình thường, khi vẽ bằng tay phải, nghệ sĩ Trần Tuy chỉ cần vài phút là xong một bức chân dung. Giờ đây, vì xúc động và cũng vì vẽ bằng tay trái, nghệ sĩ vẽ tới mười phút mới hoàn thành. Đại tướng nâng bức chân dung của mình lên, nhận xét:

- Bức vẽ chưa giống lắm. Có lẽ do người vẽ hơi mất tự nhiên. Nhưng pho tượng của đồng chí là thành công.

Trong căn phòng khách nhỏ mà sáng ấm của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, ai cũng vui vì được thấy Đại tướng vẫn rất minh mẫn, tinh tế trong từng câu nói, từng động tác và rất thân mật, ân tình với mọi người, với vợ chồng nhà điêu khắc Trần Tuy là tác giả của pho tượng quý...