Tù binh Pháp bị bắt giữ ở Điện Biên Phủ ngày 7-5-1954. Ảnh: calitreview.com

Thất bại ở Điện Biên Phủ đã giáng một đòn choáng váng cho người Pháp, không chỉ với những kẻ có tư tưởng thực dân mà ngay cả những người Pháp yêu nước bình thường đầy lòng kiêu hãnh và tự tôn dân tộc, bởi vì người Pháp trước 1954 hình như đã không quan tâm đến cuộc xung đột ở đầu bên kia thế giới. Không chỉ vậy, thất bại này còn làm người Pháp bất mãn với chính mình. Họ oán ghét các sĩ quan Pháp và gọi thất bại ở Điện Biên Phủ là một thảm họa. Họ thường đặt câu hỏi: Vì lẽ gì mà người Pháp phải chiến đấu? Họ đã hy sinh cho cái gì? Câu trả lời luôn luôn là “Chẳng vì gì cả”. Một sự hy sinh hoàn toàn vô nghĩa.

Theo phân tích của giới báo chí lúc đó, nước Pháp thua vì đã tiến hành một cuộc chiến tranh phi nghĩa, trái với lợi ích của nước Pháp. Trong khi đó, quân đội thì bị căng ra khắp nơi, phải đối phó với một đối phương “ở nơi nào cũng có, mà cũng chẳng thấy có ở nơi nào, một đối phương chiến đấu vì lý tưởng, chứ không lĩnh tiền lương đánh thuê, một đối phương được nhân dân họ che chở, một đối phương chẳng bao giờ ủng hộ quân đội Pháp”. Trong cuốn Tấn thảm kịch Đông Dương do nhà xuất bản Phlông, Pa-ri ấn hành, cựu thủ tướng Pháp La-ni-en thừa nhận thất bại ở Điện Biên Phủ là do thiếu sót cả về chiến lược lẫn chiến thuật của Pháp. Trước hết, việc lựa chọn Đờ Cát làm chỉ huy cứ điểm hoàn toàn không hợp với chuyên môn của ông ta. Ở cương vị của ông ta, một số sĩ quan bộ binh hay công binh sẽ có một quan điểm khác về tổ chức và tiến hành phòng thủ. Thứ hai, các trung tâm đề kháng tiền tiêu đã không bố trí lực lượng đông hơn và phòng thủ tốt hơn. Thêm vào đó, việc đánh giá thấp khả năng đối phương của các nhà quân sự Pháp. Bộ đội Việt Minh đã thành công trong việc đưa lên các sườn núi bao quanh Điện Biên Phủ khá nhiều khẩu pháo mà binh lính Pháp không hề hay biết… Tuy nhiên, một điều quan trọng làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ không thể phủ nhận được, đó chính là “kỷ luật Việt Minh”…

Tám năm sai lầm, bắt đầu từ sai lầm đầu tiên năm 1947 đưa Pháp đến Điện Biên Phủ đã mang lại một kết cục thảm bại cho nước Pháp cả về mặt chính trị lẫn quân sự. Nhận định về sự sai lầm này, tờ “Chiến đấu” số ra ngày 11-5-1954 cho rằng, nếu tướng Na-va tưởng rằng, quân đội của Tướng Võ Nguyên Giáp không đủ sức để tấn công trực diện thì tướng Na-va cùng các ông Plê-ven, Đờ Sê-vi-nhê, Bi-đôn và những người khác đã nhầm. Cuộc tấn công mãnh liệt của Việt Minh vào Điện Biên Phủ đã được mở đầu bằng một cuộc pháo kích bắn chuẩn bị dữ dội, tỏ rõ sự trang bị hiện đại và sức mạnh không thể nghi ngờ về quân đội mới của Tướng Võ Nguyên Giáp. Số lượng và cỡ các khẩu pháo cũng như sự dồi dào về đạn dược đã gây nên một sự kinh ngạc hoàn toàn. Sự kinh ngạc đến nỗi đã làm ba cứ điểm bảo vệ phía bắc Điện Biên Phủ, Bê-a-tơ-ri-xơ (Him Lam), Ga-bri-en (Độc Lập) và An Ma-ri (Bản Kéo) sụp đổ ngay những giờ đầu tiên. Số mệnh nước Pháp đã được quyết định!

Thắng lợi của chiến dịch Điện Biên Phủ có một ý nghĩa lịch sử to lớn có tác động quyết định đối với cả hai phía mà không một chiến dịch nào đạt tới trong lịch sử cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam chống Pháp. Nó là tác nhân quan trọng đưa đến ký Hiệp nghị Giơ-ne-vơ, lập lại hòa bình ở Việt Nam. Chiến thắng Điện Biên Phủ không chỉ cổ vũ nhân dân Việt Nam, nó còn là khâu đột phá mở đầu, cổ vũ các dân tộc ở các nước thuộc địa trên thế giới đứng lên giành độc lập.

LINH OANH