Ông Vượng ở bản Cuôn

QĐND - Cái chữ của người Kinh thì hầu hết người Dao không biết nên việc đưa chủ trương, đường lối, chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước, những tiến bộ trong sản xuất đến với bà con là điều không dễ dàng. Vì vậy, cái đói, cái nghèo vẫn cứ đeo đẳng bà con dân tộc Dao ở bản Cuôn, xã Ngọc Phái, huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn suốt bao đời nay. Trăn trở, băn khoăn để rồi chính một người Dao đã tìm ra giải pháp giúp bà con ở bản Cuôn thoát nghèo. Cũng chính ông là cầu nối để bà con đến với tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và thi đua lao động sản xuất, xây dựng bản làng ngày càng giàu đẹp. Ông là Đặng Quản Vượng, một người con của bản Cuôn.

Chúng tôi tìm đến gia đình ông Đặng Quản Vượng, đảng viên lão thành vào một buổi sáng. Trong căn nhà gỗ nằm trên sườn đồi được bao quanh với bạt ngàn màu xanh của cây rừng, ông Vượng đang chăm chú dịch những tập thơ của Bác Hồ từ tiếng phổ thông ra tiếng của đồng bào Dao. Bên cạnh những tập thơ của Bác, trên bàn làm việc của ông, chúng tôi còn thấy những bản hương ước, quy ước về xây dựng thôn xóm và nhiều loại sách báo, tạp chí. Rót chén nước chè mời khách, ông cho biết đây là những tài liệu ông được tặng từ những lần tham dự hội nghị biểu dương điển hình tiên tiến thực hiện việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh ở huyện, ở tỉnh và Trung ương. Đưa mắt qua ô cửa, ông Vượng kể lại:

- Trước đây, người Dao bản Cuôn mình khổ lắm, quanh năm cái đói, cái nghèo cứ đeo đẳng. Bà con trong bản vẫn làm ruộng, cấy lúa, trồng khoai, nuôi gia súc, gia cầm theo cách truyền thống, nên không đủ ăn. Những năm gần đây, cán bộ ở huyện, tỉnh và Trung ương thường xuyên về bản bàn bạc với bà con tìm cách xóa đói, giảm nghèo. Họp thì cũng nhiều, cán bộ nói rất hay, nhưng đồng bào trong bản rất ít người biết tiếng phổ thông nên hiệu quả tuyên truyền hạn chế. Cán bộ về huyện là lời nói cũng về theo. Tôi có may mắn được bố mẹ cho ăn học, lại có thời gian tham gia hoạt động du kích ở địa phương thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước; rồi khi đất nước giải phóng, tiếp tục tham gia công tác xã hội ở địa phương nên biết nói tiếng phổ thông, biết viết chữ viết của Bác Hồ. Vì thế, tôi luôn cố gắng tuyên truyền cho bà con trong bản hiểu về đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước...

Ông Đặng Quản Vượng trao đổi những nội dung mới của Cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Bác Hồ với thanh niên trong bản.

Năm 2007, Cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" được triển khai trong toàn Đảng, toàn dân và toàn quân, ông Vượng là người được đại diện cho bản đi học tập để về tuyên truyền cho bà con học tập và làm theo. Nhưng những tài liệu được cấp phát, kiến thức học được không dễ triển khai lại cho bà con bằng chữ viết và tiếng phổ thông, vì thế, ông Vượng quyết định dịch những tài liệu đã học từ tiếng phổ thông ra tiếng Dao. Sau đó, thông qua các lần họp thôn, ông cấp phát và nói chuyện với bà con. Ông kể về cuộc đời hoạt động cách mạng, công lao vĩ đại và tấm gương đạo đức sáng ngời của Bác với bà con đồng bào Dao. Ông cho biết:

- Tôi là người của bản, nói tiếng của bà con nên ai cũng hiểu. Để các buổi tuyên truyền đạt hiệu quả, ngoài nội dung về việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, tôi dịch nhiều tác phẩm văn học, thơ ca của Bác Hồ ra tiếng Dao để đọc cho bà con nghe.

Nói rồi, ông Vượng cho chúng tôi xem rất nhiều tác phẩm thơ ca của Bác Hồ được ông dịch ra tiếng Dao. Ví dụ, bài đề từ của tập "Nhật ký trong tù" của Bác Hồ được ông Vượng dịch ra tiếng Dao như sau: "Sin sẩy tróc lọ tù lao triểu/Phing chiều tróc nhỉa ố tù lầu/Ói mỏng sự nghiệp trắn cao pháo/Phiềm tuông phing triều cày pháng cao” (Thân thể ở trong lao/Tinh thần ở ngoài lao/Muốn nên sự nghiệp lớn/Tinh thần càng phải cao).

Tháng 6-2008, ông Vượng vinh dự được tham dự hội nghị biểu dương điển hình tiên tiến về thực hiện Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” do Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tổ chức, tại thủ đô Hà Nội. Tại hội nghị, ông được phát một số tài liệu về tiêu chí xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư. Sau chuyến đi ấy, ông lại dành thời gian dịch toàn bộ số tài liệu trên ra tiếng Dao để tuyên truyền cho bà con trong thôn học tập, làm theo. Đặc biệt, để nâng cao hiệu quả tuyên truyền, ông còn sáng tác thơ bằng tiếng Dao với chủ đề ca ngợi Đảng, Bác Hồ. Kể từ năm 2007 đến nay, mỗi năm ông sáng tác khoảng 10 bài thơ bằng tiếng Dao. Với hình thức này mà những buổi sinh hoạt thôn, hay các buổi ông nói chuyện về Bác Hồ số lượng người đến nghe rất đông.

Chưa bằng lòng với cách làm của mình, ông Vượng đề xuất với chính quyền xã cho phép được đọc các bài thơ, những nội dung tuyên truyền về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trên hệ thống truyền thanh của xã. Theo ông, thông qua hệ thống truyền thanh của xã sẽ có thêm nhiều người được nghe, được biết về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh để học theo, làm theo. Đề xuất của ông được chính quyền địa phương  nhất trí cao. Thế là ông lại trở thành "phát thanh viên" hằng ngày của đài truyền thanh xã. Tuy nhiên, do tuổi cao, sức khỏe hạn chế nên không thể tối nào ông cũng vượt mấy cây số từ bản đến trụ sở UBND xã để đọc thơ, để kể chuyện trên hệ thống truyền thanh. Thế là ông lại lặn lội đi quyên góp kinh phí, cùng sự hỗ sự giúp đỡ của Đài Phát thanh-Truyền hình huyện Chợ Đồn, ông thu âm các bài thơ, nội dung tuyên truyền về Đảng, về Bác Hồ, về truyền thống quê hương vào băng đĩa để phát trên hệ thống truyền thanh của xã. Ông còn mang đến tận các gia đình có đầu đĩa để người dân xem rồi học tập và làm theo. Tiếng lành đồn xa, những ý tưởng tốt đẹp của ông được nhân rộng. Đài Phát thanh-Truyền hình tỉnh Bắc Kạn đã sử dụng rất nhiều bài thơ của ông phục vụ công tác tuyên truyền về việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

Thôn bản Cuôn kể từ khi có luồng gió mới trong thực hiện việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh với cầu nối là "dịch giả" Đặng Quản Vượng đã có những chuyển biến rõ rệt. Bà con đã xóa bỏ được nhiều hủ tục lạc hậu. Khi trồng cây lúa, cây ngô, bà con trong bản đã biết áp dụng khoa học kỹ thuật nên năng suất tăng cao, kinh tế dần được phát triển, đời sống của bà con ngày được cải thiện, an ninh trật tự trong bản được củng cố. Ông Sầm Văn Ngoan, Bí thư Đảng ủy xã Ngọc Phái phấn khởi nói với chúng tôi:

- Đời sống của bà con dân tộc Dao bản Cuôn nói riêng cũng như xã Ngọc Phái nói chung trong vài năm gần đây được nâng lên rõ rệt nhờ có sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, chính quyền các cấp. Cùng với đó là những đóng góp rất quan trọng thông qua những việc làm cụ thể của bác Đặng Quản Vượng. Việc làm của bác Vượng đã góp phần đưa những chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước đến với đồng bào Dao ở địa phương. Nhờ việc hiểu biết cặn kẽ, thấy được cái hay, cái lợi, nên bà con ở địa phương rất tích cực làm theo, tích cực ủng hộ các phong trào. Bà con dân tộc Dao cũng như người miền xuôi, muốn làm theo điều gì thì phải hiểu được điều đó. Việc làm của bác Vượng đã giúp bà con người Dao hiểu và làm theo.

Với những đóng góp của mình, từ năm 2007 đến nay, ông Đặng Quản Vượng được Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tặng bằng khen về thành tích thực hiện tốt Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”; Đảng bộ tỉnh Bắc Kạn và cấp ủy, chính quyền các cấp; các ban, ngành từ xã, huyện đến tỉnh khen thưởng về thực hiện việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Chia tay chúng tôi, ông Đặng Quản Vượng thổ lộ:

Ước mong tôi có nhiều sức khỏe để tiếp tục được làm theo những lời Bác dạy, để giúp bà con người Dao mình được nhiều hơn nữa.

Bài và ảnh: ĐỖ KIM TẬP