“Hiến máu và tổ chức hiến máu-một phần cuộc sống của tôi”

QĐND - GS, TS Nguyễn Anh Trí, Viện trưởng Viện Huyết học-Truyền máu Trung ương nói rằng: “Hai mươi năm qua, phong trào hiến máu tình nguyện trong phạm vi cả nước đã có bước phát triển sâu rộng, thu hút nhiều tầng lớp nhân dân tham gia. Nếu như năm 1994, cả nước tiếp nhận được 138.039 đơn vị máu, thì đến năm 2013, con số đó là 930.869 đơn vị. Qua đó, đã góp phần đáp ứng nhu cầu máu thiết yếu cho các bệnh viện. Thành công ấy có sự đóng góp tích cực của Thạc sĩ, bác sĩ Ngô Mạnh Quân-Trưởng khoa Vận động và Tổ chức hiến máu, Viện Huyết học-Truyền máu Trung ương”.

Chúng tôi hẹn gặp Thạc sĩ, bác sĩ Ngô Mạnh Quân nhưng cả 4 lần anh đều lỗi hẹn vì bận công tác đột xuất. Một chiều chủ nhật gần đây, khi anh vừa dự hội thảo khoa học với chủ đề “Y tế biển, đảo” ở Hải Phòng về, chúng tôi đã “tập kích” và gặp được anh.

Thạc sĩ, bác sĩ Ngô Mạnh Quân trong một lần hiến máu tình nguyện.

Thạc sĩ, bác sĩ Ngô Mạnh Quân kể cho chúng tôi nghe về lần đầu tiên anh tham gia hiến máu: "Năm 1994, tôi được nghe GS, TSKH Đỗ Trung Phấn, lúc đó là Viện trưởng Viện Huyết học-Truyền máu Trung ương nói về ý nghĩa, đồng thời gợi mở, định hướng công tác hiến máu. Đây là vấn đề mới, còn xa lạ ở nước ta vào thời điểm đó nên tôi, khi đó là sinh viên năm thứ nhất Trường Đại học Y Hà Nội, có rất nhiều băn khoăn, suy nghĩ. Thế là tôi đăng ký tham gia hiến máu tình nguyện. Ngày ấy, tôi cao 1,7m, nhưng nặng có 44kg, nên khi vừa bước vào phòng hiến máu, bác sĩ lấy máu đưa mắt nhìn tôi từ đầu đến chân, rồi hỏi: Trông cậu thế này mà hăng hái quá nhỉ, có cần suy nghĩ lại không?". Không một chút do dự, tôi trả lời: "44kg là đủ tiêu chuẩn để được hiến máu rồi. Bác sĩ cứ lấy đi, em không vấn đề gì đâu!”.

Được biết, sau lần hiến máu đầu tiên ấy, Ngô Mạnh Quân cả tuần liền trong trạng thái ngủ gà ngủ gật. Biết chuyện, bố mẹ viết thư khuyên con trai không nên tham gia nữa  mà ảnh hưởng đến sức khỏe. Năm 1994, Câu lạc bộ Hiến máu tình nguyện Hà Nội (nay gọi là Hội Thanh niên vận động hiến máu Hà Nội) được thành lập, Ngô Mạnh Quân đã tích cực tham gia. Suốt 6 năm học tại Trường Đại học Y Hà Nội và sau này làm cán bộ Hội Thanh niên vận động hiến máu Hà Nội, anh luôn là thành viên tích cực, năng nổ và đi đầu trong hiến máu và vận động mọi người cùng tham gia hiến máu tình nguyện. Từ năm 1994 đến nay, anh cùng những thành viên sáng lập hội đã vận động được hàng vạn tình nguyện viên tham gia. Các hội viên không chỉ được đào tạo kiến thức về máu mà còn được đào tạo, hướng dẫn nhiều kỹ năng có ích cho học tập, làm việc và cuộc sống. Hiện tại, với 9 chi hội, 75 câu lạc bộ, đội tuyên truyền và hơn 20.000 lượt hội viên, Hội Thanh niên vận động hiến máu Hà Nội là lực lượng đi đầu và nòng cốt của phong trào hiến máu nhân đạo trong thanh niên và nhân dân Thủ đô. Lượng máu thu được do hội tuyên truyền vận động trong 20 năm qua chiếm hơn 25% tổng lượng máu thu được trên toàn địa bàn thành phố. Đây thực sự là nguồn máu hữu ích, giúp cứu sống nhiều người bệnh và mang lại niềm vui, hạnh phúc cho hàng nghìn gia đình có người thân cần máu.

Có một điều đặc biệt, ngày 14-6 hằng năm là ngày thế giới tôn vinh người hiến máu tình nguyện và đó cũng là ngày sinh nhật của Thạc sĩ, bác sĩ Ngô Mạnh Quân, nhưng anh đều gác lại mọi công việc, kể cả khi gia đình tổ chức sinh nhật, để đi hiến máu tình nguyện cùng mọi người. 20 năm qua, anh đã tham gia hiến máu tình nguyện 33 lần (gần bằng tuổi đời của anh), với khoảng 10 lít máu.

Thạc sĩ, bác sĩ Ngô Mạnh Quân chia sẻ: “Trong những năm vừa qua, phong trào hiến máu tình nguyện ở nước ta phát triển mạnh mẽ. Nhiều người đã tham gia hiến máu 70-80 lần ấy chứ. Còn tôi mới chỉ có 33 lần chưa thấm vào đâu. Như chúng ta đều biết, "sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình", sẻ chia giọt máu đào cho người bệnh đang cần máu là nghĩa cử cao đẹp. Mình là người hô hào phong trào hiến máu nên việc chủ động tham gia hiến máu tình nguyện để các bạn trẻ cùng hưởng ứng là hiển nhiên rồi”.

Ngô Mạnh Quân gắn bó với phong trào hiến máu tình nguyện suốt 6 năm là sinh viên, và đó như cơ duyên đã ngấm vào máu thịt. Năm 1999, tốt nghiệp ra trường, anh xin về làm việc tại Viện Huyết học-Truyền máu Trung ương trực thuộc Bệnh viện Bạch Mai. Năm 2004, Viện Huyết học-Truyền máu Trung ương tách khỏi Bệnh viện Bạch Mai, thì đến năm 2005, Khoa Vận động và Tổ chức hiến máu được thành lập. Thạc sĩ, bác sĩ Ngô Mạnh Quân được phân công đảm nhận chức Phó trưởng Khoa khi tròn 30 tuổi.

Thạc sĩ, bác sĩ Ngô Mạnh Quân tâm sự: “Đầu những năm 2000, nhiều nước trên thế giới đã xây dựng các ngân hàng máu hoạt động rất chuyên nghiệp và hiệu quả. Còn ở nước ta, việc định hình và phát triển lĩnh vực vận động, tuyển chọn người hiến máu còn rất mới mẻ nên gặp không ít khó khăn. Bản thân tôi còn trẻ, chưa có nhiều kinh nghiệm. Làm thế nào để huy động được nhiều người hiến máu tình nguyện, mà trước hết là phát huy vai trò của Khoa Vận động và Tổ chức hiến máu, để tạo tiền đề phát triển sâu rộng, góp phần nâng cao nhận thức của người hiến máu trên cả nước. Tôi luôn trăn trở, suy nghĩ phải làm cái gì đó mới, có tính quần chúng rộng rãi nhất là đối tượng thanh niên, học sinh, sinh viên. Thế rồi, tôi cùng các đồng sự đề xuất và tổ chức “Festival Trái tim nhân ái”, “Hành trình trái tim Việt Nam” và “Lễ hội tôn vinh người hiến máu" quy mô toàn quốc vào năm 2006, 2007 thành công tốt đẹp.

Năm 2009, khi đảm nhận cương vị Trưởng khoa Vận động và Tổ chức hiến máu, anh lại đưa ra ý tưởng và tổ chức nhiều ngày hội lớn có quy mô trên toàn quốc như: “Lễ hội Xuân hồng”, “Trái tim tình nguyện”, “Giọt hồng tri ân”, “Nghĩa tình mùa thu” và “Người Việt trẻ”… là những ngày hội hiến máu đầy tính nhân ái và giàu nét văn hóa truyền thống. Đặc biệt, việc tổ chức hiệu quả “Lễ hội Xuân hồng” vào dịp đầu năm đã thu được một lượng máu lớn, góp phần khắc phục được tình trạng khan hiếm máu ngay sau Tết Nguyên đán. Đây cũng là những hoạt động mang tính diễn tập lớn, để huy động người hiến máu trong trường hợp cần huy động máu với số lượng lớn, khi xảy ra thiên tai, thảm họa, chiến tranh. Thạc sĩ, bác sĩ Ngô Mạnh Quân còn là thành viên Ban tổ chức Chiến dịch Hành trình Đỏ-Hành trình vận động hiến máu xuyên Việt năm 2013, 2014. Chiến dịch Hành trình Đỏ được tổ chức vào tháng 7 hằng năm với quy mô lớn trên cả nước, đã đi qua hơn 30 tỉnh, thành phố, hơn 15.000 tình nguyện viên tại các địa phương, thực hiện sứ mệnh “Kết nối dòng máu Việt” gồm các hoạt động trọng tâm: Tổ chức các Ngày hội hiến máu, tuyên truyền, diễu hành, cổ động hiến máu tình nguyện và bệnh tan máu bẩm sinh, tổ chức các đêm gala văn nghệ mở rộng việc tuyên truyền về hiến máu đến đông đảo người dân, thúc đẩy kết quả hiến máu còn hạn chế ở nhiều địa phương.

Bên cạnh đó, Thạc sĩ, bác sĩ Ngô Mạnh Quân còn tham gia thực hiện và chủ trì nhiều đề tài nghiên cứu trong phong trào hiến máu nhân đạo, tuyển chọn và xây dựng nguồn người hiến máu an toàn, góp phần nâng cao chất lượng và mở rộng các hoạt động tuyên truyền hiến máu, chăm sóc người hiến máu, đóng góp tích cực cho công tác vận động hiến máu tình nguyện tại Hà Nội cũng như trên cả nước. Đồng thời, tham gia các hoạt động giảng dạy tại Viện cho các đối tượng; giúp đỡ, hỗ trợ nhiều sinh viên làm các đề tài nghiên cứu khoa học trẻ, khóa luận tốt nghiệp... Hiện tại, anh và một số cán bộ của Viện huyết học-Truyền máu Trung ương đang gấp rút hoàn thành đề tài “Nghiên cứu xây dựng mô hình hiến máu dự bị ổn định, bền vững cho vùng sâu, vùng xa”. Theo đó, xây dựng lực lượng hiến máu dự bị tại chỗ ở các địa phương, nghĩa là mỗi huyện gọi và lập hồ sơ khoảng 40 đến 80 người hiến máu tình nguyện, mỗi năm xét nghiệm máu một lần cho họ, khi nào cần là gọi họ đến để hiến máu giúp cứu chữa người bệnh. Thời gian qua, đã thực hiện mẫu ở một số địa phương như huyện đảo Phú Quốc, huyện Cát Hải (Hải Phòng), huyện Tịnh Biên (An Giang), huyện Bố Trạch (Quảng Bình), huyện Điện Biên Đông (Điện Biên)… Ngoài ra, còn trang bị tủ bảo quản chuyên dụng cho các đảo, máu được cấp từ đất liền ra cho các đảo và cứ 3 đến 4 tuần lại đổi máu một lần để đảm bảo an toàn khi sử dụng.

Trước khi chia tay chúng tôi, Thạc sĩ, bác sĩ Ngô Mạnh Quân chia sẻ: “Mỗi ngày hội hiến máu thành công là niềm tự hào của ban tổ chức và cá nhân tôi vì đã góp phần mang lại cơ hội được cứu sống cho những người bệnh cần máu. Tôi rất ấn tượng với phong trào hiến máu tình nguyện ở Quân chủng Phòng không-Không quân khu vực phía Bắc vào năm 2007, vì được lãnh đạo, chỉ huy nơi đây quan tâm đặc biệt và cán bộ, chiến sĩ tham gia hiến máu nhiệt tình. Những năm qua, phong trào hiến máu ở các đơn vị quân đội có bước phát triển vượt bậc đóng góp lượng máu đáng kể cho các bệnh viện quân đội. Tôi tin tưởng rằng trong thời gian tới, phong trào sẽ phát triển mạnh mẽ hơn”.

Bài và ảnh: NGUYỄN CHÍ HÒA