QĐND - Đó là những cụm từ thể hiện sự quý mến, tôn trọng mà người dân dành gọi đồng chí Hoàng Tòn Sao, Chủ tịch UBND xã Hoa Thám (Nguyên Bình, Cao Bằng)-người cán bộ 29 tuổi, nhưng đã có nhiều đóng góp quan trọng, góp phần đưa mảnh đất giàu truyền thống cách mạng này từng bước xóa đói, giảm nghèo, ngày càng đổi thay.

Cách thức “hiện thực hóa” tình yêu đồng bào

Đã hẹn trước, nhưng khi bóng tối bắt đầu phủ xuống núi rừng, đồng chí Hoàng Tòn Sao, Chủ tịch UBND xã Hoa Thám mới xuất hiện trước trụ sở UBND xã. Anh đến trong bộ dạng “một lão nông”: Mặt lấm tấm mồ hôi, quần xắn cao, vạt áo ướt sũng, đôi dép dính đầy bùn đất... Vừa gặp chúng tôi, anh Sao đã mau miệng: “Các đồng chí thông cảm, mình vừa vào thôn Piêng Cháu nghiệm thu “Ngôi nhà 100 đồng” do bộ đội xây tặng hộ gia đình anh Triệu Văn Thằng. Khi trở ra, qua con suối ở thượng nguồn sông Hiến, gặp mưa to, đường trơn nên mình phải dắt bộ…”.

Đồng chí Hoàng Tòn Sao (ngồi giữa) trò chuyện với vợ chồng ông Bàn Văn Xuân (thôn Đông Bon, xã Hoa Thám).

Theo anh Sao, ngôi nhà tặng anh Triệu Văn Thằng là "Ngôi nhà 100 đồng” cuối cùng trong số 25 ngôi nhà được hoàn thành với sự hỗ trợ của Bộ Quốc phòng, nhân kỷ niệm 70 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, 25 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân. Thời gian qua, anh thường xuyên đến kiểm tra tiến độ, chất lượng từng ngôi nhà.  Anh bảo, việc đi lại tuy gặp nhiều khó khăn nhưng đó là việc có lợi cho dân, nên anh cảm thấy rất vui.

Đang dở câu chuyện với chúng tôi, bỗng từ ngoài sân vang lên tiếng người gọi tên Chủ tịch UBND xã Hoàng Tòn Sao í ới. Thì ra, đó là tiếng của già làng Đặng Mùi Nhất. Già đến gặp Chủ tịch UBND xã để “thắc mắc” về việc một gia đình hàng xóm ở Khuổi Phây, sau khi nhận mức tiền 20 triệu đồng do Bộ Quốc phòng hỗ trợ canh tác, đến nay đã quá vụ gieo sạ, nhưng vẫn chưa xuống giống lúa, mà chỉ tập trung đào đắp, khai hoang... Nghe già Nhất nói vậy, Chủ tịch UBND xã Hoàng Tòn Sao tỏ vẻ hài lòng: “Già an tâm, đất vừa khai hoang thì không thể trồng trọt được ngay, mà phải qua xử lý kỹ thuật... Hơn nữa, theo quy định của xã, hộ nào được hưởng 20 triệu đồng của Bộ đội Cụ Hồ, thì phải cam kết khai hoang được 2000m2 đất. Gia đình anh Nẽ chỉ mới khai hoang được hơn 1.400m2, nên phải tiếp tục khai hoang thêm. Có đất thì mới có cái để sản xuất, sau này không còn đói nghèo nữa”. Nghe Chủ tịch UBND xã giải thích thấu đáo, già Nhất cười giòn tan, để lộ hàm răng đen đục.

Theo Chủ tịch UBND xã Hoàng Tòn Sao, đặc trưng văn hóa và đặc thù canh tác của người dân Hoa Thám hết sức đặc biệt. Nếu cán bộ không đến tận nơi, không cầm tay chỉ việc, hướng dẫn chu đáo, nhất là không có cách "buộc" bà con phải lao động, thì mọi chủ trương của cấp ủy sẽ mười mươi tròn trĩnh con số không. Do vậy, ở Hoa Thám, cán bộ phải nghĩ ra việc cho dân làm, chỉ cách cho đồng bào thực hiện và phải có cam kết về tiến độ, chất lượng hoàn thành từng đầu việc... Nói vậy, nhưng đó chính là “cách thức” để cán bộ thể hiện tình yêu với đồng bào.

Nắm chắc thực tế đó, Chủ tịch UBND xã Hoàng Tòn Sao nghĩ ra nhiều cách vận động, quản lý địa bàn rất sáng tạo, hiệu quả. Ví như, anh “cá cược danh dự” với người dân về tính hiệu quả việc mở rộng diện tích trồng cây sắn, đưa ra quy định: Người dân được hỗ trợ vốn mua gia súc phải mua con cái để sinh sản, phát triển. Anh cũng là người trực tiếp xây dựng kế hoạch rất cụ thể việc thu hoạch ngô, sắn đến từng hộ dân; xây dựng lịch nghiệm thu kết quả trồng cây sa mộc... Ngoài ra, để làm gương cho dân, Chủ tịch UBND xã Hoàng Tòn Sao còn đi đầu trồng thí điểm nhiều loại cây có giá trị kinh tế, như: Sa mộc, sắn cao sản, quýt Hoa Thám... Trên cơ sở đó, anh chia sẻ kinh nghiệm với đồng bào. Anh cũng chính là người tham mưu với Đảng ủy, UBND xã tổ chức mở nhiều lớp tập huấn kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi cho thanh niên,... Nhờ đó, đến nay, toàn xã đã trồng được hơn 30ha sa mộc (trong năm 2013), phấn đấu trồng mới 20ha sa mộc và thông trong năm 2014. Đặc biệt, anh liên hệ với Công ty Cổ phần Khánh Hạ (Cao Bằng) tổ chức thu mua sắn cao sản với giá ổn định 1.350 đồng/kg góp phần giúp người dân địa phương xóa đói, giảm nghèo.

"Báu vật" của làng

Hoàng Tòn Sao là người dân tộc Dao Đỏ, sinh ra tại xã Bình Lãng (Thông Nông, Cao Bằng). Lên 7 tuổi, Hoàng Tòn Sao theo gia đình về sống tại xã Hoa Thám. Ngày Hoàng Tòn Sao mới về đây, đời sống người dân còn hết sức khó khăn, trình độ dân trí thấp. Trẻ em vừa lên 9, 10 tuổi, bố mẹ đã tính chuyện “dựng vợ gả chồng”, thành thử việc học vốn đã thiếu thầy, thiếu lớp lại càng gặp khó bởi những hủ tục lạc hậu của người dân địa phương.

Hoàng Tòn Sao không phải là trường hợp ngoại lệ. Mới lên 5 tuổi,  anh cũng đã bị bố mẹ ép lấy vợ. Cho đến năm 15 tuổi, dễ đến chục lần gia đình quyết tâm “bắt vợ” cho anh, nhưng với bản tính của chàng trai ham học, Hoàng Tòn Sao kiên quyết không nghe theo ý của gia đình.  Anh chọn cho mình hướng đi riêng, ngày đêm đèn sách, học hành... Lớn lên, anh được chuyển lên trường huyện. Tháng 12-2005, sau khi tốt nghiệp THPT, Hoàng Tòn Sao được tuyển chọn vào làm việc tại UBND xã Hoa Thám với vai trò cán bộ phụ trách công tác văn hóa-xã hội. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, anh tiếp tục xin theo học hệ tại chức tại Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên. Hiện tại, với trình độ cử nhân, Hoàng Tòn Sao trở thành “báu vật” của quê hương.

Nhớ lại ngày mới vào UBND xã làm việc, anh kể: Cái khó của anh lúc bấy giờ là làm sao vận động được người Dao, nhất là người Dao Tiền xóa bỏ hủ tục lạc hậu, cần cù làm ăn, thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước. Biết là rất khó khăn, nhưng Hoàng Tòn Sao xem đây là cơ hội lớn để đổi mới chính mình, đổi mới quê hương.

Trên cương vị công tác, anh dành thời gian đến từng nhà dân vận động, tuyên truyền. Anh kể: Đồng bào các dân tộc ở địa phương có thói quen uống rượu. Cán bộ đến là mang rượu ra mời. Ngày đó, anh chỉ uống một chén đã say, mà say thì hỏng việc. Do đó, ngay cả việc tập uống rượu cũng là một “chướng ngại vật” mà anh phải vượt qua. Ấy vậy mà anh cũng vượt lên tất cả, gia đình nào, dù xa xôi đến mấy, Hoàng Tòn Sao cũng đến tận nhà không dưới vài lần. Bởi thế, đồng chí “cán bộ Dao Đỏ” trở thành người thân trong gia đình của nhiều hộ dân nghèo khó. Đúng như lời của ông Bàn Văn Xuân (thôn Đông Bon, xã Hoa Thám): “Cái bụng Tòn Sao tốt lắm. Cái đầu Tòn Sao lại có nhiều chữ nên nói gì cũng đúng. Tao và đồng bào luôn lắng nghe, yêu thương và xem nó như con, cháu trong nhà”.

Với kết quả công tác, năm 2007, Hoàng Tòn Sao được Hội đồng nhân dân xã tín nhiệm bầu đảm nhiệm chức vụ Phó chủ tịch UBND xã. Trên cương vị mới, anh chủ động tham mưu cho cấp ủy và trực tiếp đảm nhiệm nhiều phần việc quan trọng. Là Phó chủ tịch UBND xã nhưng anh luôn hòa đồng, tích cực tham gia hoạt động của đoàn thanh niên và tổ chức quần chúng, nhất là hoạt động văn hóa, văn nghệ. Đó cũng là cách để anh gây được tình cảm, tạo dựng niềm tin trong nhân dân. Đến tháng 7-2010, khi vừa tròn 25 tuổi, Hoàng Tòn Sao được bầu vào Ban Thường vụ Đảng ủy, đảm nhiệm chức danh Phó bí thư Đảng ủy và được Hội đồng nhân dân xã tín nhiệm bầu giữ chức Chủ tịch UBND xã.

Bây giờ, diện mạo quê hương Hoa Thám đã thay đổi nhiều. Trụ sở UBND xã được xây dựng khang trang trên ngọn đồi cao. Đứng từ trụ sở UBND xã, quan sát quang cảnh toàn xã, chúng tôi càng cảm nhận rõ những đổi thay nơi đây, nổi bật là những ngôi nhà mái ngói, mái tôn tươi mới. Ngay sát trụ sở UBND xã là trạm y tế, nhà văn hóa, trường học… cũng được xây dựng khang trang. Tuyến đường nhựa dài hơn 20km từ Quốc lộ 3 vào hai xã Tam Kim, Hoa Thám vừa được các đơn vị thuộc Quân khu 1 hoàn thành, tạo ra bước đột phá mới trong phát triển kinh tế-xã hội của địa phương. Gần đây, địa phương còn được Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị hỗ trợ giống, vốn, sức kéo, giúp đồng bào khai hoang, mở rộng diện tích canh tác; mở ra nhiều triển vọng mới về phát triển kinh tế cho quê hương… Tất cả những đổi thay ấy đều có phần đóng góp quan trọng của Chủ tịch UBND xã Hoàng Tòn Sao. Thế nhưng, khi trò chuyện với chúng tôi, người cán bộ dân tộc Dao Đỏ vẫn còn nhiều trăn trở. Anh băn khoăn, lo lắng trước thực trạng quê hương còn thiếu đất nông nghiệp; những tuyến mương chưa thể cung cấp đủ nước tưới phục vụ bà con canh tác, những cung đường đi tới các thôn, bản vẫn còn lầy lội, sản phẩm lao động của người dân ở địa phương chất lượng chưa cao và cũng chưa có thị trường tiêu thụ ổn định...

Chia tay Hoàng Tòn Sao, hình ảnh ấn tượng mà chúng tôi mang về miền xuôi chính là vóc dáng gầy nhỏ, cùng vài nếp nhăn hằn sâu trên khuôn mặt của đồng chí Chủ tịch UBND xã dù mới bước qua tuổi 29.

Bài và ảnh: NGUYỄN TẤN TUÂN