QĐND - Nhắc đến huyện Đông Triều (tỉnh Quảng Ninh) là nhắc đến một vùng đất cổ có bề dày lịch sử oanh liệt gắn liền với công cuộc dựng nước, giữ nước hàng nghìn năm của dân tộc. Sử sách còn ghi tên cổ vùng đất này là An Sinh, đến đời vua Trần Dụ Tông mới đổi thành Đông Triều. Từ thời xa xưa, nữ tướng Lê Chân noi gương Hai Bà Trưng dấy binh chống giặc Hán xâm lược, đã chiêu tập rất nhiều trai, gái vùng Đông Triều. Từ năm 1945, trước khi Cách mạng Tháng Tám nổ ra, chiến khu mang tên vị anh hùng dân tộc Trần Hưng Đạo đã được thành lập ở đây. Cái tên "Đệ tứ chiến khu" đã được khắc ghi vào lịch sử cách mạng. Quân và dân Đông Triều có nhiều đóng góp to lớn vào hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ xâm lược và sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Hiện nay, hòa chung trong phong trào "Quân đội chung sức xây dựng nông thôn mới", lực lượng vũ trang (LLVT) huyện Đông Triều đã có nhiều việc làm thiết thực, thu kết quả tốt.

Những ngôi làng sáng - xanh - sạch - đẹp!

Nắng thu vàng rượi làm rạng rỡ thêm cảnh sắc quê hương "Đệ tứ chiến khu" anh hùng. Có lẽ, sự đổi mới nhanh chóng của những làng quê là nguyên do chính tạo nên cảm giác lâng lâng của chúng tôi khi được đi trên mảnh đất Đông Triều đang khởi sắc này. Năm 2013, Đông Triều đã có 11/19 xã về đích trong công cuộc xây dựng nông thôn mới (NTM). Huyện đang phấn đấu có thêm 6 xã nữa cán đích trong năm 2014 này. Như vậy, khả năng Đông Triều thực hiện đúng mục tiêu đề ra của Quảng Ninh là cơ bản hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM vào năm 2015 rất lớn. Mục tiêu này phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh Quảng Ninh, phấn đấu đến năm 2015 cơ bản trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại. Sự đóng góp của LLVT Đông Triều vào cuộc vận động lớn "Quân đội chung sức xây dựng NTM" như thế nào là mối quan tâm chính của chúng tôi trong chuyến đi này. Thượng tá Phạm Vũ Minh, Chính trị viên Ban CHQS huyện Đông Triều, hân hoan: “Nói thật với các đồng chí, phần đóng góp của các LLVT huyện với phong trào xây dựng NTM không nhỏ chút nào. Chúng tôi nhập cuộc ngay từ đầu và có kế hoạch, nội dung, mục tiêu rất cụ thể. Nhiệm vụ được giao tỉ mỉ, rõ ràng đến từng bộ phận, cán bộ, chiến sĩ, nhân viên trong Ban CHQS”.

Bao quát nhưng rất cụ thể là điều chúng tôi cảm nhận được từ cách làm của Ban CHQS huyện Đông Triều. Nội dung công việc đề ra rành mạch, phù hợp với đặc điểm, hoàn cảnh địa phương.

Chị Nguyễn Thị Lan (thôn Đoàn Xá 2, xã Hồng Phong) bên con bò "thoát nghèo" của mình.

Bắt đầu từ đơn vị làng. Mô hình làng NTM được gói gọn lại trong bốn chữ sáng-xanh-sạch-đẹp và nó được cụ thể hóa một cách dễ hiểu như thế này. Sáng: Là làng có đầy đủ điện thắp sáng tới các đường ngõ xóm. Xanh: Là làng có cảnh quan môi trường cây xanh, bóng mát hai bên đường. Sạch: Là làng có môi trường luôn sạch sẽ, thoáng mát, có hệ thống thùng, nơi đổ rác bảo đảm theo đúng tiêu chuẩn của môi trường quy định. Đẹp: Là làng có hình thức phong cảnh đẹp, phù hợp với bản sắc văn hóa từng địa phương.

Trước hết, Ban CHQS huyện đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương tổ chức xây dựng điểm Làng NTM theo bốn tiêu chí đã nêu trên ở ba thôn. Đó là, thôn Khê Hạ thuộc xã Việt Dân; thôn Đoàn Xá 2 thuộc xã Hồng Phong và thôn Nội Hoàng Đông thuộc xã Hoàng Quế.

Với vai trò tham mưu, vận động và kết nối của Ban CHQS huyện, mỗi thôn có những đầu mối chung tay góp sức cùng nhân dân xây dựng NTM. Đối với thôn Khê Hạ thì cán bộ, nhân dân, lực lượng dân quân xã phối hợp với các đơn vị Công ty CP Tập đoàn Hồng Hà; Công ty TNHH Cốt To Quảng Ninh; Công ty Sông Hồng 12; Công ty Đóng tàu và Vận tải Kim Sơn; Hạt Kiểm lâm nhân dân huyện; Công ty CP Gạch ngói Đất Việt; Công ty CP Gốm Đất Việt; Công ty CP Thành Đồng; Chi nhánh Viettel Đông Triều; Phòng Giao dịch Ngân hàng TMCP Quân đội; Xưởng 10 của Bộ Tham mưu Quân khu 3; Đại đội 1, Tiểu đoàn 82, Trung đoàn 134, Binh chủng Thông tin liên lạc… trong xây dựng NTM. Thôn Đoàn Xá 2 thì có sự giúp sức chung tay của Bệnh viện Đa khoa huyện Đông Triều; Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Chi cục Thuế; Điện lực; Bưu điện; Văn phòng Huyện ủy; Văn phòng HĐND; UBND huyện và các doanh nghiệp như: Công ty cổ phần Viglacera Đông Triều; Nhà máy Nhiệt điện Mạo Khê; Công ty Than Mạo Khê; Kho Vật liệu nổ công nghiệp của Bộ Quốc phòng. Thôn Nội Hoàng Đông phối hợp với Trường Đại học Công nghiệp Quảng Ninh; Công ty Công nghiệp Hóa chất mỏ Bạch Thái Bưởi; Xí nghiệp Địa chất Đông Triều; Công ty CP Sản xuất vật liệu xây dựng Kim Sơn; Công ty CP Vĩnh Tiến; Xí nghiệp Cơ khí thủy lợi Mạo Khê; Công ty CP Cơ khí Mạo Khê; Công ty CP Cơ khí Yên Thọ; Công ty TNHH Thành Tâm 668; Xí nghiệp Vận tải đường sắt Hà Quảng; Trung tâm Y tế khu vực Than Mạo Khê; Tiểu đoàn 81 thuộc Trung đoàn 238 (Sư đoàn 363) xây dựng NTM.

Bí quyết để phong trào xây dựng NTM ở Đông Triều đạt được kết quả tốt là nhờ quân-dân cùng chung ý chí và hành động. Từ Ban chỉ đạo đến cấp ủy, chính quyền và nhân dân luôn có mối liên hệ mật thiết, cùng bàn bạc, cùng hiến kế góp công, cùng chia sẻ, cùng hành động. Với vai trò trung tâm, Ban CHQS huyện đã vận động được nhiều doanh nghiệp, cơ quan, đơn vị và cá nhân tích cực tham gia góp phần xây dựng làng quê sáng-xanh-sạch-đẹp bằng nhiều hình thức như: Góp kinh phí, ngày công, hỗ trợ vật liệu, vật tư… Ban CHQS huyện đã phân công đồng chí Trung tá Lê Quang Hào, Phó chỉ huy trưởng cùng cơ quan Hậu cần-Kỹ thuật trực tiếp chỉ đạo, giúp đỡ thôn Khê Hạ; Trung tá Nguyễn Trung Thạo, Chính trị viên phó kiêm Chủ nhiệm Chính trị cùng Ban Chính trị chỉ đạo, giúp đỡ thôn Đoàn Xá 2; Thượng tá Bùi Hữu Mười, Phó chỉ huy trưởng-Tham mưu trưởng cùng cơ quan Tham mưu chỉ đạo, giúp đỡ thôn Nội Hoàng Đông... Chính sự sâu sát và gần gũi của bộ đội đã làm cho dân phấn khởi, tin tưởng hơn trong công cuộc xây dựng NTM. 3000m2 vuông đất do dân hiến làm nhà văn hóa, hay có những gia đình chặt cây nhiều năm để làm đường mà không cần một đồng đền bù nào ở thôn Đoàn Xá 2 đã minh chứng cho điều đó. Hàng trăm triệu đồng, hàng nghìn ngày công đóng góp của nhiều tổ chức và cá nhân đã góp phần giúp dân thoát nghèo, xây dựng kết cấu hạ tầng mới, làm đổi thay bộ mặt làng quê. Từ những đồng tiền tình nghĩa mà anh Lê Văn Men ở xã Hưng Đạo mua được máy cày 12 triệu đồng, chị Nguyễn Thị Lan và một số hộ nghèo khác có bò làm sức kéo hay sinh sản. Nhiều làng quê ở Đông Triều đang sáng-xanh-sạch-đẹp như mong ước bao đời nay của người nông dân chân lấm tay bùn.

Nghe và thấy ở những “thôn chuẩn”

Chúng tôi đã đến hai làng chuẩn về NTM ở Đông Triều là Đoàn Xá 2 thuộc xã Hồng Phong và Nội Hoàng Đông thuộc xã Hoàng Quế. Cảm giác thú vị đầu tiên mà tôi nhận được là sạch! Đường đi lối lại sạch đến mức không ngờ. Đường đổ bê tông rộng rãi, phẳng đẹp, hầu như không có rác. Chao ơi, rác thải đang là vấn nạn khó tìm lời giải của toàn cầu, trong đó có nước ta. Nông thôn và cả đô thị ở Việt Nam không ít nơi đang ngập ngụa rác. Đừng nói đâu xa cả, hãy đến một sân ga, bến xe hay nơi công cộng nào đó ở một thành phố lớn, thì ta sẽ thấy ngay "bài toán rác" khó giải ngần nào. Rác có trong ý thức và thói quen bừa bãi của con người. Thay đổi một thói quen là rất khó. Thế mà ở những làng chuẩn NTM chúng tôi vừa đi qua, đường lại không có rác. Ngoài việc vận động, tuyên truyền nếp sống mới cho người dân, cần phải có phương tiện cho họ thực hiện hành vi đẹp. Đó là những chiếc thùng đựng rác màu xanh lá cây, màu vàng lúa chín đặt cách nhau chừng 50m bên lề đường. Những tấm pa-nô nền đỏ chữ vàng treo trên cột điện thắp sáng ở hai bên đường là do một số cán bộ, chiến sĩ của Ban CHQS huyện kẻ vẽ giúp các thôn. Việc nhỏ thôi những ý nghĩa lớn. Tình quân-dân gắn bó khăng khít hơn từ những việc nhỏ bé như thế.

Những việc lớn như giúp dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, thoát nghèo, xây dựng đời sống mới thì phải nói dấu ấn của bộ đội ta không ít. Truyền thống yêu nước, thương dân của Bộ đội Cụ Hồ gần 70 năm qua vẫn được những người lính hôm nay gìn giữ và phát huy tốt đẹp. Không tin, hãy đến với dân để nghe dân nói về điều đó.

Nữ trưởng thôn Đoàn Xá 2 Phạm Bích Ngọc chỉ cái sân nhà văn hóa đã đổ bê tông rộng hơn 1000m2, cười rất duyên, nói: “Bộ đội góp tiền mua vật tư cho chúng em đó. Còn nhiều việc nữa cơ, bộ đội giúp dân làm đường, nạo vét mương máng nội đồng, xây nhà văn hóa, giao lưu văn nghệ với thanh niên địa phương, vận động các doanh nghiệp giúp dân thoát nghèo, như trường hợp chị Nguyễn Thị Lan, anh Đỗ Đăng Quyên… Các anh tốt như thế dân không tin yêu sao được!”.

Anh Nguyễn Thành Tuyên, Phó bí thư Đảng ủy xã Hoàng Quế, cũng có những lời tốt đẹp nói về bộ đội khi chúng tôi đến thôn Nội Hoàng Đông. Hoàng Quế nói chung và Nội Hoàng Đông nói riêng đang chuyển biến mạnh mẽ trên con đường dựng xây NTM. Xã đang tổ chức lại sản xuất mà điểm đột phá đầu tiên là chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi có giá trị kinh tế cao; 85% diện tích ruộng trồng giống lúa mới, dành 70ha nuôi trồng thủy sản… “Ban CHQS huyện là người bạn thân thiết của Hoàng Quế trong xây dựng NTM”-Nguyễn Thành Tuyên nói. Bí thư Chi bộ thôn Nguyễn Tý góp lời: “Nhờ Ban CHQS huyện vận động các doanh nghiệp, đơn vị giúp đỡ về kinh phí, vật tư mà thôn chúng tôi đã bê tông hóa toàn bộ đường thôn (khoảng 1.150m) và 800m đường ra đồng. Cổng làng hoành tráng cũng vừa xây xong. Hệ thống thoát nước hiện đại, có nắp đậy, có bể phốt xử lý nước bẩn. Thùng rác được đặt ở các nơi công cộng và dọc đường đi. Thôn có tổ thu gom rác thải, mỗi hộ dân một tháng chỉ trả 12.000 đồng. Cây xanh được trồng nhiều hơn. Nhờ thế mà các anh, chị thấy đường sá phong quang, sạch sẽ. Chúng tôi phấn đấu cho cuộc sống vừa sạch-đẹp về môi trường, vừa sạch-đẹp về tâm hồn”.

Tuy nhiên, để cho những làng quê sáng-xanh-sạch-đẹp bền vững thì trước hết, mỗi người dân phải tự mình chuyển biến trở thành những con người văn minh. Ý thức cộng đồng càng được nâng cao hơn bao giờ hết, chỉ cần mỗi người vứt ra đường một mẩu rác thôi thì chẳng mấy chốc mà ước mong làng không có rác sẽ không trở thành hiện thực được. Hoặc như chuyện thoát nghèo, thì cái chính người nông dân phải tự mình tìm cách vươn lên chứ không trông mãi sự trợ giúp, ủng hộ của người khác. Điều quan trọng nhất, theo tôi nghĩ, là làm sao cho những người nông dân có việc làm ổn định, có thu nhập từ trung bình khá trở lên, sống tốt trên mảnh đất của mình. Ở đâu kinh tế bấp bênh, văn hóa khập khễnh, an ninh rối loạn... chắc chắn ở đó không có sự an lành, vui vẻ của nhân dân. Với LLVT nhân dân thì cuộc vận động chung sức xây dựng NTM vừa là trách nhiệm, vừa là tình cảm của Bộ đội Cụ Hồ. Làm tốt cuộc vận động này cũng là thực hiện tốt nội dung phong trào thi đua dân vận khéo. Quân và dân ta đã từng anh dũng, đoàn kết, sáng tạo, đánh thắng những kẻ thù xâm lược, vượt qua thiên tai..., chắc chắn sẽ gắn bó khăng khít trong công cuộc "Quân đội chung sức xây dựng NTM" mà Đông Triều là một điểm sáng trong giai đoạn hiện nay.

Bài và ảnh: NGUYỄN HỮU QUÝ