QĐND - 14 năm về trước, đơn vị chúng tôi - Đoàn Kinh tế-Quốc phòng 338 (còn gọi là Sư đoàn 338, Quân khu 1) cơ động từ huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang lên vị trí đóng quân mới tại huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn. Chúng tôi thuộc quân số của Trung đoàn 196 (hay còn gọi là Nông - Lâm trường 196). 

Ngày đó, địa bàn đóng quân của đơn vị được chúng tôi gọi đùa là “Trường Sa của Quân khu 1” vì nó khá tách biệt với vùng xuôi, đường đi đến điểm đóng quân vòng vèo, quanh co, toàn là đèo dốc.

Những ngày đầu đến nơi ở mới, khó khăn thiếu thốn chồng chất, nên những nét ưu tư đã hiện lên gương mặt của một số cán bộ, chiến sĩ. Cái khó mà ai cũng trông thấy trước mắt đó là nơi ăn, chốn ở tạm bợ, nước sinh hoạt không có, đoàn phải cử người đi mua từ nơi khác cách tới mấy cây số, rồi gùi lên. Đường sá đi lại cơ bản là lối mòn, sảy chân là tai nạn như chơi…

Ấy thế nhưng nhiệm vụ trên giao đã rất rõ ràng, đó là: Trong thời gian ngắn nhất, Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 338 phải xây dựng, củng cố nơi ăn ở và xây dựng thành công 3 điểm sáng trên vùng biên giới 3 huyện: Cao Lộc, Lộc Bình và huyện Đình Lập, tỉnh Lạng Sơn. Ba điểm sáng gồm: Điểm sáng về môi trường văn hóa; điểm sáng về phong trào tăng gia sản suất và điểm sáng về tình đoàn kết quân dân. Tích cực làm công tác dân vận, giúp dân xóa đói, giảm nghèo, xây dựng thế trận lòng dân vững chắc để giữ gìn và bảo vệ biên giới thiêng liêng của Tổ quốc.

Nhận nhiệm vụ, lãnh đạo, chỉ huy đoàn xác định rất rõ những khó khăn, thuận lợi để động viên anh em cùng hoàn thành thật tốt. Ở Nông - Lâm trường 196, Đảng ủy họp bàn và ra một nghị quyết chuyên đề lãnh đạo đơn vị thực hiện nhiệm vụ mới. Cán bộ, chiến sĩ Nông - Lâm trường 196 từ giám đốc (Trung đoàn trưởng) cho đến chiến sĩ đã quán triệt sâu sắc nhiệm vụ với sự tự giác, quyết tâm cao độ nhằm biến chủ trương của Quân khu 1 thành hiện thực.

Bộ đội Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 338 cùng trí thức trẻ tình nguyện chăm sóc vườn ươm cây giống. Ảnh: Lê Tuyên.

Chúng tôi không thể nào quên hình ảnh Thượng tá Phạm Khắc Đức, Giám đốc Nông - Lâm trường 196 trực tiếp tham gia làm mọi công việc như một người chiến sĩ. Hằng ngày, anh cùng anh em gánh gạch xây chuồng trại, vác bê tông, kéo dây thép gai rào vườn. Có hôm trời mưa to, anh em định nghỉ, nhưng anh lại vác xẻng ra hì hục đào hố trồng cây. Anh bảo: “Trời mưa làm đất mềm, ta chịu khó một chút thì năng suất sẽ gấp đôi”. Mọi người nghe anh nói thấy có lý, thế là phong trào đào hố trồng cây vào lúc trời mưa được thực hiện trong toàn đơn vị... Tôi nhận ra rằng, hành động của người chỉ huy trước khó khăn chính là mệnh lệnh không lời đối với cấp dưới...

Và như có phép màu, chỉ sau vài tháng, diện mạo của đơn vị đã thực sự đổi khác. Một doanh trại khang trang, nền nếp đã hình thành, làm sống động một vùng đồi núi hoang vu. Những vười rau xanh của đơn vị cũng đã được quy hoạch ngay hàng, thẳng lối, đua nhau vươn lên xanh mởn. Con đường từ Đồn Biên phòng Ba Sơn vào đơn vị trước đây lầy lội và lồi lõm đã được cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị bỏ hàng nghìn ngày công san phẳng. Để có con đường này, cán bộ, chiến sĩ đã lao động cật lực cả tháng ròng. Những tảng đá nặng hàng tạ được bộ đội “móc” từ suối lên, đập nhỏ để lấp ổ trâu, ổ voi. Những ta-luy lồi lõm được bàn tay bộ đội bạt phẳng. Hôm hoàn thành con đường, ông Nguyễn Văn Quàng, người dân tộc Tày ở Mẫu Sơn đã cởi dép để đi bộ dọc con đường, miệng tấm tắc: "Bộ đội giỏi thật! Nhờ có bộ đội mà chúng tôi được thoải mái bước trên con đường mới. Từ nay trở đi, bà con có thể đem hàng xuống xuôi thuận lợi rồi...".

Mới đó mà đã hơn chục năm trôi qua. Giờ đây cả một dải biên cương khu vực Mẫu Sơn đã trở nên trù phú. Đoàn kinh tế - Quốc phòng 338, trong đó có Nông - Lâm trường 196 đã thực hiện di giãn dân ra vùng biên giới được 127 hộ. Các hộ này đều được đoàn hỗ trợ xây dựng nhà ở mới với tổng giá trị gần 3 tỷ đồng. Đoàn đã cùng nhân dân khai hoang, phục hóa được hơn 62ha đất canh tác, xây dựng 14 công trình thủy lợi, làm gần 33km đường giáp biên bảo đảm cho nhân dân đi lại thuận lợi. Đoàn đã hỗ trợ nhân dân gây dựng đàn đại gia súc với 224 con bò cái sinh sản, 115 con dê... tổng trị giá gần 5 tỷ đồng; giúp đỡ các gia đình chính sách, gia đình có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn được 5.650 ngày công lao động; khám, chữa bệnh cho nhân dân được gần 30.000 lượt người...

Còn rất nhiều công việc khác mà cán bộ, chiến sĩ của đoàn đã làm cho nhân dân vùng biên giới. Thế nên giờ đây bà con vùng biên giới nơi đây đã coi cán bộ, chiến sĩ Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 338 như người ruột thịt của mình.

Thượng tá, Th.s HOÀNG NGỌC CẨN (Giảng viên Khoa Chiến thuật, chiến dịch (Học viện Chính trị).