QĐND - Trong Chiến dịch Hồ Chí Minh, 5 cánh quân lớn của ta cùng lúc tiến vào sào huyệt cuối cùng của Mỹ, ngụy ở Sài Gòn trên các hướng. Quân đoàn 1 đảm nhiệm tấn công từ hướng Bắc tiêu diệt Sư đoàn 5 và đánh chiếm Bộ Tổng tham mưu ngụy... trong đó, Sư đoàn 320B đảm nhiệm hướng thọc sâu, mục tiêu là Bộ Tổng tham mưu ngụy.

Đi cùng Sư đoàn 320B (hướng thọc sâu) có Tiểu đoàn pháo 130mm. Khi ấy, tôi đang công tác ở Phòng Pháo binh Quân đoàn 1, được cử xuống Tiểu đoàn Pháo 130mm giúp đơn vị chuẩn bị kỹ thuật, chỉ huy bắn. Nhận nhiệm vụ, tôi không khỏi lo lắng. Tác chiến lần này có nhiều điểm mới, đó là tấn công trong hành tiến, hỏa lực đi cùng là pháo 130mm (nặng 8,5 tấn); địa hình lạ, sâu trong lòng địch, mục tiêu nằm trong thành phố, đông dân cư, nhà cửa san sát, nếu một quả đạn rơi chệch là hậu quả khôn lường.

Đồng chí Tô Lạc (bên trái) cùng đồng đội tại Cảng Sài Gòn năm 1975. Ảnh do nhân vật cung cấp

Rạng sáng 29-4, toàn sư đoàn bắt đầu tiến quân. Trên đường 16, đoàn xe nối tiếp nhau nhằm hướng Sài Gòn xốc tới. Sáng 29-4, bộ phận đi đầu chạm địch ở Tân Uyên. Trận đánh diễn ra nhanh gọn; ta tiêu diệt Tiểu đoàn 316 địch, rồi tiến qua Tân Uyên vào Sài Gòn, nhưng đoạn đường phía trước địch bố trí nhiều mìn, buộc đơn vị thọc sâu phải tìm đường vòng tránh. Tối hôm ấy, chúng tôi nghỉ lại khu rừng non gần ấp Khánh Vân. 3 giờ sáng 30-4, đội hình tiếp tục lên đường. Khi đến vị trí tập kết, tôi chạy lên một quả đồi thấp, chọn địa hình để đặt vị trí khẩu pháo đầu đàn, đối chiếu thực địa với bản đồ rồi tìm điểm gốc để triển khai đo đạc. Lúc sau, Đại đội 806, thuộc Tiểu đoàn pháo 130mm đến. Tôi chỉ trận địa cho đồng chí Phong, Tiểu đoàn trưởng và cán bộ Đại đội 806, đồng thời chỉ thị đơn vị đưa pháo vào vị trí.

10 giờ sáng 30-4, công tác chuẩn bị xong. Sau khẩu lệnh bắn, từng loạt pháo 130mm bắn thẳng vào sào huyệt của quân ngụy. 4 phút sau thì có lệnh của sư đoàn tạm ngừng bắn. Đồng chí Lưu Bá Xảo báo tin: Bộ binh đã cắm cờ trên nóc Bộ Tổng tham mưu ngụy. Tôi xin phép đồng chí Xảo cho phân đội chỉ huy vào xác định kết quả bắn. Trên đường đi thấy xác xe tăng, xe ô tô của địch ngổn ngang. 4 giờ sáng 1-5-1975, chúng tôi vào Bộ Tổng tham mưu ngụy. Từ xa, tôi nhìn thấy chỗ bị trúng đạn pháo trên nóc nhà cơ quan Bộ Tổng tham mưu ngụy, từng vạt ngói bị bóc đi, vương vãi khắp nơi; đạn pháo rơi nhiều vào khu nhà Trung tâm chỉ huy hành quân. Những loạt pháo của chúng tôi coi như đòn "điểm huyệt", hạ gục sự kháng cự cuối cùng của kẻ thù. Và một điều trùng hợp lý thú: Đại đội Pháo binh 806 bắn vào Bộ Tổng tham mưu ngụy sáng 30-4-1975 cũng chính là đơn vị bắn vào cứ điểm Him Lam mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ.

DUY THÀNH

(Theo lời kể của Đại tá Tô Lạc, nguyên Phó chủ nhiệm Pháo binh Quân đoàn 1)