Bài học kinh nghiệm CTĐ, CTCT trong quân đội những năm đầu đất nước đổi mới

QĐND - Khi Việt Nam bước vào thời kỳ đổi mới theo định hướng XHCN (1986), tình hình đất nước đứng trước những khó khăn, thách thức cực kỳ nghiêm trọng, có lúc khó khăn tưởng chừng khó vượt qua. Đất nước lâm vào khủng hoảng kinh tế-xã hội; chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và các nước Đông Âu sụp đổ; các thế lực thù địch ráo riết đẩy mạnh “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ, chống phá cách mạng Việt Nam…

Thấy rõ tình hình trong những năm đầu đất nước đổi mới để càng hiểu rõ hơn bản lĩnh, trí tuệ sáng tạo của Đảng ta. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, quân đội ta đã tỏ rõ bản lĩnh chính trị kiên định, vững vàng, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc và làm tròn nhiệm vụ quốc tế cao cả. Thắng lợi đó thêm khẳng định vị trí, vai trò và thành tựu to lớn, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng của công tác đảng, công tác chính trị (CTĐ, CTCT) trong quân đội. Có thể rút ra những bài học quý về kinh nghiệm CTĐ, CTCT từ những thành tựu trong thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng (QS, QP) những năm đầu đất nước đổi mới theo định hướng XHCN.

Một là, đổi mới, nâng cao chất lượng công tác tư tưởng, giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH, nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng. Công tác tư tưởng những năm đầu công cuộc đổi mới cần phải được tăng cường và nâng cao chất lượng, hiệu quả. Việc đổi mới công tác tư tưởng trong quân đội là yêu cầu khách quan. Dưới sự lãnh đạo của Quân ủy Trung ương, Tổng cục Chính trị (TCCT) đã chỉ đạo, hướng dẫn toàn quân tăng cường công tác tư tưởng, trọng tâm là giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ nhận rõ âm mưu thủ đoạn thâm độc của các thế lực thù địch, phản động, nâng cao tinh thần cảnh giác, ý chí quyết chiến quyết thắng. Cấp ủy, chỉ huy, cán bộ chính trị, cơ quan chính trị các cấp tăng cường giáo dục, quán triệt cho mọi cán bộ, chiến sĩ nắm vững nội dung của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc là bảo vệ độc lập, chủ quyền, an ninh, toàn vẹn lãnh thổ của đất nước, bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ XHCN, chống chiến lược “diễn biến hòa bình” của chủ nghĩa đế quốc hòng xóa bỏ chế độ XHCN. Công tác giáo dục chính trị tư tưởng, từ cấp chiến lược đến các đơn vị cơ sở và trong quân đội được tổ chức chặt chẽ, bài bản. Toàn quân chủ động, tích cực đấu tranh với những quan điểm sai trái thù địch đòi “đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập”; nêu cao tinh thần chủ động khắc phục khó khăn, tự lực, tự cường, đoàn kết, thống nhất cao, sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao; có thái độ đúng đắn kiên quyết đấu tranh, phê phán những quan điểm sai trái, cơ hội, thực dụng, chủ nghĩa cá nhân, tham ô, tham nhũng và các biểu hiện tiêu cực khác.

Sư đoàn Bộ binh 3 (Bộ tư lệnh Quân khu 1) tổ chức thành công bắn chiến đấu trong diễn tập hiệp đồng quân binh chủng.

Công tác tư tưởng trong quân đội giai đoạn này tiếp tục quán triệt sâu sắc những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các nghị quyết đại hội của Đảng; chủ động bám sát tình hình, nhiệm vụ, đối tượng, chú trọng đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp tiến hành; phát huy sức mạnh tổng hợp, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, bảo đảm mọi cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng; nhận thức sâu sắc nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Hai là, thường xuyên quán triệt giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ nắm vững nhiệm vụ cách mạng, quan điểm, đường lối QS, QP bảo vệ Tổ quốc của Đảng trong thời kỳ mới.

Dưới ánh sáng tư duy mới của Đảng về nhiệm vụ QS, QP, bảo vệ Tổ quốc, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo toàn quân thực hiện các chủ trương của Đảng về củng cố nền quốc phòng toàn dân và thế trận chiến tranh nhân dân, xây dựng các khu vực phòng thủ vững chắc, xây dựng lực lượng thường trực, dự bị động viên, dân quân tự vệ vững mạnh; tập trung nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của LLVT nhân dân, lấy xây dựng về chính trị làm cơ sở.

Toàn quân chấn chỉnh tổ chức, biên chế phù hợp với yêu cầu điều chỉnh chiến lược và sự phát triển vũ khí trang bị. Trong quá trình thực hiện các chủ trương của Đảng, TCCT thường xuyên nắm vững quan điểm, tư tưởng của Đảng, vừa giữ vững nguyên tắc, vừa có tinh thần đổi mới, năng động, sáng tạo, bám sát sự phát triển của thực tiễn, kịp thời giải quyết những vấn đề mới nảy sinh, đấu tranh khắc phục cả hai mặt trì trệ và nôn nóng, chống chủ nghĩa giáo điều, bảo thủ. Cấp ủy, chỉ huy, cán bộ chính trị, cơ quan chính trị các cấp tăng cường giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ quán triệt sâu sắc hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, kết hợp chặt chẽ kinh tế với quốc phòng; xác định xây dựng CNXH đi đôi với bảo vệ Tổ quốc XHCN là quy luật của cách mạng Việt Nam.

Ba là, nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng bộ Quân đội, xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ QS, QP những năm đầu đổi mới.

Quán triệt quan điểm, chủ trương của Đảng về đổi mới, chỉnh đốn Đảng, Quân ủy Trung ương tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng, thường xuyên kiện toàn, củng cố các cấp ủy có số lượng đủ, chất l¬ượng cao và cơ cấu hợp lý, trọng tâm là ban thường vụ đảng ủy và chi ủy ở chi bộ đại đội. Nhờ đó, các cấp ủy đều có khả năng lãnh đạo đơn vị thực hiện và chấp hành nghiêm các chỉ thị, nghị quyết của Đảng; lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện tốt nhiệm vụ của đảng bộ, chi bộ; nắm vững và chấp hành nghiêm nguyên tắc, chế độ, nội dung công tác lãnh đạo của đảng ủy; cải tiến lề lối làm việc, chế độ sinh hoạt phù hợp với điều kiện mới; thực hiện nghiêm nguyên tắc tập thể lãnh đạo, phân công cá nhân phụ trách. Công tác xây dựng Đảng tập trung xây dựng, củng cố chi bộ đại đội vững mạnh. Đây là vấn đề cơ bản để xây dựng và giữ vững sức mạnh chiến đấu của bộ đội trong mọi tình huống. Trong xây dựng, củng cố chi bộ, đã nắm vững trọng tâm là kiện toàn, củng cố chi ủy, đội ngũ cán bộ phụ trách quân sự, chính trị cấp đại đội.

Xây dựng đội ngũ cán bộ tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc, với cách mạng và nhân dân; dũng cảm, kiên cường, mưu trí, sáng tạo trong chiến đấu, tận tụy trong công tác, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và chiến đấu của quân đội là một thành công quan trọng trong những năm đầu đất nước đổi mới; thường xuyên củng cố, kiện toàn cấp ủy, kịp thời thay thế những cán bộ chủ trì, cấp ủy viên năng lực hạn chế; bổ sung, tăng cường những cán bộ chủ trì đủ điều kiện, có uy tín vào cấp ủy. Từ sau Đại hội VI của Đảng, công tác cán bộ trong quân đội đã có những đổi mới, chuyển biến thực sự, đặc biệt là từ sau Nghị quyết Hội nghị lần thứ ba, Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá VIII) về chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước. Trong những năm đầu đất nước đổi mới theo định hướng XHCN, công tác quy hoạch đội ngũ cán bộ quân đội, đặc biệt là đội ngũ cán bộ chủ trì đã thực hiện mục tiêu xây dựng đội ngũ cán bộ chủ trì gồm cán bộ chỉ huy, cán bộ chính trị, cán bộ đầu ngành khoa học, chuyên môn kỹ thuật… tiêu biểu cho đường lối chính trị, quân sự của Đảng; có phẩm chất, năng lực ngang tầm với nhiệm vụ quân đội trong giai đoạn mới; có cơ cấu hợp lý, số lượng phù hợp với quân đội thời bình, bảo đảm có cán bộ dự trữ cần thiết trong bộ đội thường trực và đội ngũ sĩ quan dự bị, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời chiến. Nhờ đó, trước những khó khăn, thách thức to lớn, đội ngũ cán bộ chủ trì cấp chiến dịch, chiến lược đã tỏ rõ sự vững vàng, có đủ bản lĩnh giải quyết những tình huống phức tạp; tỉnh táo, nhạy bén, lãnh đạo, chỉ huy bộ đội vượt qua nhiều khó khăn, thách thức.

Cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì, cơ quan chính trị các cấp trong toàn quân chú trọng bồi dưỡng cán bộ về phẩm chất, năng lực, mạnh dạn đề bạt, sử dụng cán bộ trẻ đã trưởng thành trong chiến đấu; tích cực bồi dưỡng cán bộ kế tiếp, trẻ hóa đội ngũ cán bộ, nhất là ở cơ sở. Công tác cán bộ trong quân đội thời kỳ này đã quán triệt và thực hiện nghiêm quan điểm và phương pháp đánh giá cán bộ của Đảng, nắm vững và dựa vào tiêu chuẩn cán bộ theo Nghị quyết hội nghị lần thứ ba, Ban Chấp hành Trung ương (khoá VIII) về chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước và Nghị quyết 94/NQ-ĐUQSTƯ của Đảng ủy Quân sự Trung ương về xây dựng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ mới.

Bốn là, thường xuyên củng cố, tăng cường mối quan hệ đoàn kết gắn bó máu thịt giữa quân đội với nhân dân, thực hiện "quân với dân một ý chí" trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Củng cố và tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân là vấn đề chiến lược của cách mạng, là đường lối chính trị có tính nguyên tắc của Đảng. Cấp ủy, chỉ huy, cán bộ chính trị, cơ quan chính trị các cấp trong toàn quân tăng cường giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ hiểu sâu sắc ý nghĩa, nội dung và kỷ luật công tác dân vận; quán triệt sâu sắc quan điểm chiến tranh nhân dân, bản chất truyền thống của quân đội cách mạng, kỷ luật khi quan hệ với nhân dân…, làm cho mọi cán bộ, chiến sĩ nắm vững và chấp hành, làm tròn chức năng đội quân chiến đấu, đội quân công tác.

Toàn quân tích cực tuyên truyền, vận động quần chúng nhân dân thực hiện thắng lợi mọi đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, vững tin vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc dưới sự lãnh đạo của Đảng, vào công cuộc đổi mới; động viên quần chúng nhân dân nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng, cùng với quân đội kiên quyết đấu tranh chống mọi quan điểm sai trái, các tệ nạn xã hội, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, sự ổn định chính trị-xã hội của đất nước. Cán bộ, chiến sĩ các đơn vị phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền, đoàn thể các địa phương tổ chức tốt việc kết nghĩa và các đợt hành quân dã ngoại làm công tác vận động quần chúng; thành lập các tổ, đội công tác tham gia xây dựng cơ sở chính trị địa phương vững mạnh.

Năm là, xây dựng cơ quan chính trị và đội ngũ cán bộ chính trị vững mạnh đáp ứng yêu cầu nâng cao hiệu lực, hiệu quả CTĐ, CTCT trong mọi hoạt động của quân đội.

Thành công quan trọng của CTĐ, CTCT trong những năm đầu đất nước đổi mới là đã xây dựng hệ thống cơ quan chính trị và đội ngũ cán bộ chính trị đáp ứng yêu cầu không ngừng tăng cường hiệu lực CTĐ, CTCT trong mọi hoạt động của quân đội. Cấp ủy, tổ chức đảng các cấp đặc biệt coi trọng xây dựng cơ quan chính trị và đội ngũ cán bộ chính trị vững mạnh. Đội ngũ cán bộ chính trị được xây dựng, phát triển cả về phẩm chất và năng lực, phương pháp, tác phong công tác. Hệ thống cơ quan chính trị được xây dựng, củng cố kiện toàn, đáp ứng sự phát triển lực lượng của quân đội. Các cơ quan tuyên huấn, tổ chức, cán bộ, chính sách, bảo vệ…thường xuyên được củng cố, kiện toàn, tích lũy được nhiều kinh nghiệm công tác, hoàn thành tốt chức năng tham mưu, chỉ đạo, hướng dẫn các mặt, các nội dung CTĐ, CTCT.

Trên cơ sở cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với quân đội, các quy chế, quy định…, Điều lệ CTĐ, CTCT trong QĐND Việt Nam được ban hành, xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ công tác của cơ quan chính trị, cán bộ chính trị và được thực hiện thống nhất trong toàn quân. Công tác nghiên cứu khoa học, tổng kết kinh nghiệm CTĐ, CTCT trong quân đội được đẩy mạnh, góp phần cung cấp cơ sở khoa học để Đảng ta tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng và bổ sung, phát triển lý luận CTĐ, CTCT phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ của quân đội trong điều kiện, hoàn cảnh mới.

Những thành tựu, kinh nghiệm CTĐ, CTCT trong thực hiện nhiệm vụ QS, QP những năm đầu đất nước đổi mới bắt nguồn từ sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, sự nỗ lực chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì CNXH, vì hạnh phúc nhân dân của các thế hệ cán bộ, chiến sĩ toàn quân. Đó là những thành tựu rất đáng tự hào, những kinh nghiệm quý, cần tiếp tục được nghiên cứu, vận dụng phù hợp trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thực hiện nhiệm vụ QS, QP, xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại trong thời kỳ mới.

Đại tướng NGUYỄN QUYẾT, Nguyên Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Phó chủ tịch Hội đồng Nhà nước, nguyên Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị