QĐND - Khi tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ, lực lượng pháo cao xạ chúng tôi còn non trẻ, lần đầu ra quân, nên được Đại tướng Võ Nguyên Giáp rất quan tâm. Trong một lần họp mặt bạn chiến đấu Đoàn Pháo cao xạ 367, đồng chí Nguyễn Quang Bích, nguyên Trung đoàn phó Trung đoàn Pháo cao xạ 367 đã kể cho chúng tôi nghe về sự quan tâm của Đại tướng đối với bộ đội pháo cao xạ.

Chuyện là, ngày 21-12-1953, đồng chí Nguyễn Quang Bích được triệu tập về gấp cơ quan Bộ Tổng tư lệnh ở Việt Bắc để nghe Đại tướng Võ Nguyên Giáp giao nhiệm vụ. Hôm đó, sau khi nghe báo cáo tình hình các đơn vị, Đại tướng chỉ thị: Bộ Chính trị đã thông qua quyết tâm tiêu diệt Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Bộ Tổng tư lệnh quyết định giao cho Trung đoàn 45 lựu pháo 105mm và Trung đoàn 367 pháo cao xạ 37mm tham gia chiến dịch này. Lần đầu ra quân, các đồng chí sẽ gặp nhiều khó khăn trong hành quân cơ giới. Bộ Tổng tham mưu đã cử đoàn cán bộ đi trước trinh sát đường, giải quyết những khó khăn về giao thông. Nhưng bản thân các đồng chí cũng phải cố gắng tìm cách vượt qua những khó khăn đó. Yêu cầu cao nhất là phải bảo đảm an toàn, tuyệt đối  giữ bí mật. Nếu các đồng chí đưa được xe, pháo tới đích an toàn, bí mật, coi như ta đã đạt 60 phần trăm thắng lợi...

Ngày đó, chúng tôi phải hành quân trên những chặng đường dài gần 400km qua ba con sông lớn, nhiều đèo cao, suối sâu, máy bay địch thường xuyên đánh phá đường. Xe kéo pháo đều phải hành quân đêm, không được bật đèn pha... Nhưng được sự quan tâm động viên của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, sau 17 đêm hành quân vất vả, sáng sớm 8-1-1954, hai tiểu đoàn pháo cao xạ đầu tiên đã đến ngã ba Tuần Giáo bảo đảm an toàn, bí mật. Chúng tôi được Đại tướng Võ Nguyên Giáp điện khen với lời biểu dương: "Đơn vị hành quân cơ giới giỏi".

Đại tướng Võ Nguyên Giáp khen ngợi Trung đoàn Pháo cao xạ 367 ra quân đánh thắng trận đầu, lập công xuất sắc. Ảnh tư liệu.

Ngày 14-1-1954, đồng chí Nguyễn Quang Bích được triệu tập đến dự cuộc họp tại Sở chỉ huy lâm thời của chiến dịch ở hang Thẩm Púa để nghe Đại tướng Võ Nguyên Giáp trực tiếp phổ biến mục đích, ý nghĩa của chiến dịch và kế hoạch tác chiến. Trước lúc kết thúc hội nghị, đồng chí Nguyễn Quang Bích thay mặt Trung đoàn Pháo cao xạ 367 phát biểu: "Bộ đội pháo cao xạ xin hứa quyết tâm khắc phục mọi khó khăn gian khổ, kiên quyết bắn rơi máy bay địch!".

Đại tướng Võ Nguyên Giáp cười, hỏi lại: "Đồng chí phải hứa cụ thể bắn rơi bao nhiêu chiếc chứ?".

Đồng chí Nguyễn Quang Bích lúng túng, nói: "Báo cáo! Chúng tôi quyết tâm bắn rơi nhiều chiếc ạ!". Đại tướng Võ Nguyên Giáp gợi ý: "Có bảo đảm mỗi đại đội bắn rơi một chiếc không?".

Được Đại tướng gợi ý, đồng chí Nguyễn Quang Bích rất phấn khởi, đáp: "Báo cáo nhất định được. Mỗi đại đội sẽ bắn rơi một chiếc hoặc hơn một chiếc ạ!".

Đại tướng Võ Nguyên Giáp đứng lên tươi cười bắt tay đồng chí Nguyễn Quang Bích thật chặt, trong tiếng vỗ tay ran cả vách đá hang Thẩm Púa.

Sau 20 ngày đêm kéo pháo vào rồi lại kéo pháo ra, đơn vị chúng tôi giấu pháo tại một cánh rừng thưa, gần bản Nà Nhạn, cách Điện Biên Phủ 18km. Ngày 6-2-1954, đúng ngày mồng 4 Tết Giáp Ngọ, chúng tôi rất vinh dự được đón Đại tướng Võ Nguyên Giáp đến thăm, chúc Tết, biểu dương các đơn vị đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ kéo pháo.

Những ngày đầu đi tìm nơi đặt trận địa pháo cao xạ, chúng tôi đều lúng túng vì đối chiếu với lý thuyết đã học, không nơi nào đạt yêu cầu. Được tin, Đại tướng Võ Nguyên Giáp gọi điện nghiêm khắc phê bình, nhắc chúng tôi không được lệ thuộc vào sách vở, phải bám sát nhiệm vụ được giao mà vận dụng sáng tạo những gì đã học vào điều kiện cụ thể chiến trường Việt Nam. Khi các trận địa được bố trí xong, sẵn sàng chờ lệnh chiến đấu, Đại tướng lại gọi điện động viên chúng tôi. Đại tướng nói: "Thế trận của hai trung đoàn trọng pháo và pháo cao xạ như hai mũi dao nhọn đang chĩa thẳng vào trái tim quân thù. Bác Hồ đã gửi cờ thưởng luân lưu dành cho đơn vị nào lập công xuất sắc nhất. Chúc các đồng chí chiến thắng!"...

Sau 55 ngày đêm chiến đấu gian khổ và quyết liệt, Trung đoàn Pháo cao xạ 367 chúng tôi đã bắn rơi 52 trong tổng số 62 máy bay Pháp bị bắn rơi trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, bắn bị thương hơn 100 chiếc khác. Trong lễ mừng chiến thắng, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đến bắt tay đồng chí Hà Văn Lực, Đại đội trưởng Đại đội 815. Đại tướng thay mặt Bộ chỉ huy chiến dịch biểu dương: "Trung đoàn Pháo cao xạ 367 đã nêu cao tinh thần khắc phục khó khăn, chịu đựng gian khổ, hành quân chiến đấu giỏi, giữ được an toàn người và xe, pháo, giữ được bí mật binh chủng đến giờ tiến công của chiến dịch, giành được yếu tố bất ngờ về chiến thuật. Các đơn vị pháo cao xạ đã rất dũng cảm trong chiến đấu, hoàn thành tốt nhiệm vụ yểm hộ bộ binh, pháo binh, đặc biệt trong nhiệm vụ khống chế vùng trời, cắt đứt con đường tiếp tế và tăng viện hàng không duy nhất của địch, góp phần quan trọng vào thắng lợi chung"...

Những lời của Đại tướng Võ Nguyên Giáp khen tặng: "Bộ đội pháo cao xạ trẻ tuổi, anh dũng tuyệt vời, lần đầu ra trận đã chiến thắng vẻ vang" là niềm vinh dự lớn lao đối với cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 367, đơn vị pháo cao xạ đầu tiên của quân đội ta. 60 năm trôi qua, Đại tướng Võ Nguyên Giáp nay không còn nữa, nhưng tình cảm và hình ảnh gần gũi, những lời căn dặn ân tình của Đại tướng Võ Nguyên Giáp với bộ đội pháo cao xạ Việt Nam trở thành phương châm hành động và lẽ sống của các thế hệ bộ đội pháo cao xạ chúng tôi...

XUÂN MAI - Nguyên chiến sĩ pháo cao xạ Điện Biên Phủ