Ngay từ những ngày đầu thành lập, lực lượng đoàn viên công đoàn (ĐVCĐ) gồm có 37.500 người sinh hoạt tại 137 công đoàn cơ sở, hầu hết đều thuộc công nhân ngành sản xuất vũ khí-một ngành sản xuất đặc biệt quan trọng trong kháng chiến. Trong suốt quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc, thống nhất đất nước, dù trong gian khổ, mưa bom, bão đạn, vừa sản xuất, vừa tham gia chiến đấu, nhưng cán bộ, ĐVCĐ, người lao động (NLĐ) luôn nêu cao quyết tâm, chủ động sáng tạo, chế tạo thành công nhiều vũ khí, phương tiện kỹ thuật, góp phần to lớn vào chiến thắng của quân đội.

Từ thực tiễn lao động sản xuất, xuất hiện nhiều phong trào thi đua góp phần cổ vũ, động viên đội ngũ cán bộ, ĐVCĐ, NLĐ thêm nhiệt huyết cống hiến; tiêu biểu như phong trào: “Gây cơ sở, phá kỷ lục”, “rèn cán, cải kỹ”, “rèn luyện cán bộ, chấn chỉnh cơ quan”, “tất cả vì tiền tuyến, tất cả để chiến thắng”, “tăng giờ làm việc cứu quốc” (thời kỳ chống Pháp); “Làm việc tăng ca, hướng ra tiền tuyến”, phong trào “giành 5 đỉnh cao”, “thi đua quyết thắng vì tiền tuyến anh hùng” (thời kỳ chống Mỹ)... 

Để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, ngày 16-4-1979, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ký quyết định thành lập “Ban Công tác CĐQP” (gọi tắt là Ban CĐQP) nằm dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Tổng cục Chính trị (TCCT) và Tổng công đoàn Việt Nam (nay là Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam). Từ đó đến nay, tổ chức công đoàn trong quân đội không ngừng được củng cố và phát triển; đội ngũ cán bộ, ĐVCĐ, NLĐ lớn mạnh cả về lượng và chất.

Lãnh đạo Ban công đoàn Quốc phòng trao tiền hỗ trợ đoàn viên công đoàn và người lao động bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 năm 2020 (tháng 8-2020). 

Những năm gần đây, bám sát nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, kế hoạch CTĐ, CTCT của TCCT và kế hoạch công tác công đoàn hằng năm, Ban CĐQP đã tập trung hướng dẫn các công đoàn cơ sở toàn quân làm tốt công tác tuyên truyền, vận động ĐVCĐ, NLĐ tích cực rèn luyện nâng cao trình độ bản lĩnh, tay nghề, chuyên môn nghiệp vụ, tác phong công nghiệp; tích cực tổ chức các hội thi hội thao luyện tay nghề, thi thợ giỏi, thi tìm hiểu về chính sách, pháp luật... Qua đó, đã xây dựng và rèn luyện được đội ngũ cán bộ, ĐVCĐ, NLĐ có bản lĩnh vững vàng, tác phong công nghiệp, kỷ luật lao động; tích cực học tập vươn lên làm chủ khoa học, công nghệ.

Cùng với rèn luyện nâng cao tay nghề, nhiều phong trào thi đua trong các tổ chức công đoàn được phát động và triển khai, có sức lan tỏa sâu rộng, tiêu biểu như: "Lao động giỏi, lao động sáng tạo"; "Xanh, sạch, đẹp, bảo đảm an toàn vệ sinh lao động"; "5 nhất, 3 không"; "An toàn lao động, an toàn giao thông không vi phạm kỷ luật"; "Phát triển kinh tế gia đình"... gắn với Phong trào Thi đua Quyết thắng với các cuộc vận động. Qua các phong trào thi đua đã xuất hiện nhiều tập thể, cá nhân tiêu biểu điển hình tiên tiến trong lao động, sản xuất; nhiều mô hình, sáng kiến, cải tiến kỹ thuật do ĐVCĐ, NLĐ làm chủ đã ra đời. Chỉ tính từ năm 2018 đến nay, đã có 17.071 công trình, sáng kiến, đề tài, sản phẩm do ĐVCĐ, NLĐ làm chủ, có giá trị làm lợi cho các đơn vị, doanh nghiệp 1.037 tỷ đồng...

Một trong những nguyên nhân tổ chức công đoàn quân đội ngày càng phát triển toàn diện, vững chắc; có sức hút mạnh mẽ đối với ĐVCĐ, NLĐ tích cực hưởng ứng tham gia, điều tiên quyết phải khẳng định chủ trương đúng đắn của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng; sự chỉ đạo trực tiếp của TCCT và hướng dẫn của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đối với tổ chức công đoàn quân đội trong từng giai đoạn, thời điểm cụ thể. Sự linh hoạt, sáng tạo của các tổ chức công đoàn trong khuyến khích, động viên ĐVCĐ, NLĐ hăng hái thi đua lao động, sản xuất. Bên cạnh đó, các tổ chức công đoàn làm tốt vai trò là người đại diện chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của ĐVCĐ, NLĐ; tạo động lực để cán bộ, ĐVCĐ, NLĐ hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Nhiều hoạt động và giải pháp chăm lo NLĐ được triển khai thực hiện như hỗ trợ “Mái ấm công đoàn, nghĩa tình đồng đội”, phong trào giúp nhau phát triển kinh tế gia đình; tổ chức thăm, tặng quà cán bộ, ĐVCĐ, NLĐ mắc bệnh hiểm nghèo, hoàn cảnh khó khăn dịp Tết Nguyên đán, Tháng Công nhân; hướng dẫn, chỉ đạo các CĐCS trong toàn quân tổ chức “Tết sum vầy”; các hoạt động trợ cấp khó khăn đột xuất, thăm hỏi đoàn viên, ĐVCĐ, NLĐ có hoàn cảnh khó khăn, không may gặp tai nạn, rủi ro. Đặc biệt khi dịch bệnh Covid-19 xảy ra, với tinh thần “chống dịch như chống giặc”, Ban CĐQP chủ động làm tốt công tác tham mưu với thủ trưởng TCCT, hướng dẫn các CĐCS xung kích trên tuyến đầu chống dịch; tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa như thăm, tặng quà lực lượng trực tiếp làm nhiệm vụ phòng, chống dịch Covid-19; hỗ trợ ĐVCĐ, NLĐ bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, thiên tai bão lũ... với số tiền hơn 5 tỷ đồng.

Suốt 72 năm phát triển và trưởng thành, đội ngũ ĐVCĐ, NLĐ và tổ chức công đoàn trong toàn quân luôn gắn bó máu thịt với sự trưởng thành và phát triển của quân đội nhân dân, là lực lượng tiêu biểu của giai cấp công nhân Việt Nam; nhiều tập thể CĐCS, cá nhân ĐVCĐ được Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng, TCCT, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tặng thưởng danh hiệu anh hùng, nhiều huân, huy chương và bằng khen, giấy khen... Chỉ riêng từ năm 2018 đến nay, đã có 170 tập thể và 936 cán bộ, ĐVCĐ được cấp trực thuộc Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng khen thưởng; 130 tập thể, cá nhân được Chủ nhiệm TCCT tặng bằng khen có thành tích xuất sắc, tiêu biểu trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh giai đoạn 2016-2020

Những năm tới, để phong trào công nhân và hoạt động công đoàn trong toàn quân tiếp tục phát triển rộng khắp, đi vào chiều sâu, trên cơ sở quán triệt sâu sắc chủ trương, đường lối của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, sự chỉ đạo trực tiếp của TCCT, Ban CĐQP tiếp tục đổi mới các hoạt động công đoàn, hướng về cơ sở, quan tâm bồi dưỡng, đào tạo đội ngũ cán bộ công đoàn có đủ năng lực, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, nhiệt tình, trách nhiệm, tâm huyết. Làm tốt công tác tuyên truyền giáo dục, động viên khích lệ đội ngũ ĐVCĐ, NLĐ phát huy phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ, khắc phục mọi khó khăn, năng động, sáng tạo, hăng hái thi đua trong học tập, công tác, lao động sản xuất, trực tiếp góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị.

Đại tá NGUYỄN ĐÌNH ĐỨC (*)

(*) Trưởng ban Công đoàn Quốc phòng