Đây là việc làm thể hiện sự quan tâm của IAEA cũng như cá nhân bà Najat Mokhtar đến quan hệ hợp tác với Việt Nam, đặc biệt là đẩy mạnh ứng dụng năng lượng nguyên tử và kỹ thuật hạt nhân, đồng vị trong phát triển kinh tế - xã hội tại Việt Nam.

Tại lễ cắt băng khánh thành, Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Công Tạc đánh giá cao việc hợp tác giữa IAEA với Việt Nam, đồng thời nhấn mạnh về tầm quan trọng của việc thành lập trung tâm Hợp tác IAEA-VINATOM về nước và môi trường. Thứ trưởng Bộ KH&CN nói, sự hỗ trợ của IAEA đối với Việt Nam trong nhiều năm qua hết sức hiệu quả, tạo điều kiện cho các hoạt động nghiên cứu, phát triển và đào tạo nguồn nhân lực trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử ở Việt Nam, giúp Việt Nam đạt được các mục tiêu đã đặt ra trong phát triển kinh tế - xã hội, trong đó có các mục tiêu về phát triển bền vững của Liên Hợp quốc.

Các đại biểu dự lễ cắt băng khánh thành Trung tâm Hợp tác IAEA-VINATOM về nước và môi trường.

Được biết, trung tâm Hợp tác IAEA-VINATOM về nước và môi trường là kết quả của thỏa thuận hợp tác giữa Viện Năng lượng Nguyên tử (Bộ Khoa học và Công nghệ) và IAEA ký ngày 29-11-2018, tại Thủ đô Viên (Áo) nhằm hỗ trợ nâng cao năng lực của Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam trong nghiên cứu, ứng dụng kỹ thuật hạt nhân và đồng vị phóng xạ nhằm bảo vệ môi trường, duy trì và sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên. Trung tâm Hợp tác IAEA-VINATOM về nước và môi trường góp phần thúc đẩy việc ứng dụng các kỹ thuật hạt nhân và đồng vị trong nghiên cứu nước và môi trường ở Việt Nam. Đồng thời, tăng cường hợp tác giữa IAEA và Việt Nam để thúc đẩy hiệu quả việc áp dụng kỹ thuật hạt nhân trong phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam.

Theo bà Najat Mokhtar,  Phó Tổng Giám đốc IAEA, Việt Nam là một quốc gia nhiệt đới gió mùa ven biển, chịu nhiều ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và là quốc gia đang phát triển với nhiều vấn đề về môi trường. Vì vậy, những kỹ thuật về hạt nhân và đồng vị được ứng dụng tại Việt Nam sẽ nâng cao năng lực đánh giá nguồn nước, truy xuất nguồn gốc chất ô nhiễm hay xử lý môi trường tại Việt Nam.

Trung tâm Hợp tác IAEA-VINATOM sẽ là đầu mối trao đổi khoa học, hợp tác nghiên cứu và nâng cao năng lực (con người và thiết bị cơ sở vật chất) giữa Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam và IAEA. Các hình thức hoạt động của Trung tâm là đồng tổ chức nghiên cứu, đồng tổ chức lớp học, hội nghị, hội thảo, đồng tài trợ cho các hoạt động xúc tiến ứng dụng các kỹ thuật hạt nhân và đồng vị trong nghiên cứu nước và môi trường tại Việt Nam cũng như cả khu vực Đông Nam Á.

Bà Najat Mokhtar, Phó Tổng Giám đốc IAEA và Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Công Tạc tại lễ khánh thành trung tâm.

Trong năm 2019, trung tâm tập trung nâng cao năng lực thông qua các chương trình hợp tác đào tạo và đồng tài trợ với IAEA (nâng cấp, sửa chữa, bổ sung trang thiết bị nghiên cứu hiện đại hiện chưa phổ biến ở Việt Nam trong lĩnh vực truy xuất nguồn gốc). Đặc biệt, vấn đề truy xuất nguồn gốc trong thương mại, lương thực - thực phẩm hiện nay đang là thách thức lớn ở Việt Nam và trên thế giới. Việc phát triển các kỹ thuật hạt nhân và đồng vị trong nghiên cứu nước và môi trường cũng sẽ dễ dàng được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác liên quan đến truy xuất nguồn gốc cụ thể: Tháng 5-2019 xét duyệt các chương trình hợp đồng nghiên cứu hợp tác (CRP). Tháng 6-2019 tổ chức lớp học nghiên cứu về thủy văn đồng vị tại VINATOM có chuyên gia của IAEA sang giảng dạy. Tháng 7-2019 ra quyết định phê duyệt hợp tác kỹ thuật giai đoạn 2020-2021 (TC 20-21). Tháng 8-2019 đồng tài trợ Hội nghị Khoa học và Công nghệ hạt nhân toàn quốc lần thứ 13 (VINANST-13).

Tin, ảnh: VĂN PHONG