Lần sửa đổi này có quy mô lớn, mang tính chiến lược, nhằm thể chế hóa đầy đủ các chủ trương của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Luật mới đã hình thành một nền tảng chính sách vừa hiện đại, vừa linh hoạt, hướng tới mục tiêu xây dựng hệ thống giáo dục mở, thực học, thực chất và hội nhập quốc tế.

Quy định về một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc

Một điểm nhấn quan trọng tạo nên dấu ấn “đột phá” của Luật sửa đổi lần này là quy định về một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc.

Sau quá trình triển khai chính sách “một chương trình, nhiều sách giáo khoa”, thực tiễn đã cho thấy nhiều kết quả tích cực, nhưng đồng thời cũng nảy sinh những vấn đề cần điều chỉnh. Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị đặt ra yêu cầu Nhà nước bảo đảm cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất, bảo đảm tính chuẩn mực, ổn định, công bằng và chất lượng.

Luật sửa đổi đã tiếp cận theo hướng mở, cho phép Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định phương án biên soạn một bộ sách mới hoặc lựa chọn - chỉnh lý từ các bộ sách hiện hành, tùy vào tình hình thực tiễn và quyết định của cấp có thẩm quyền. Quy định này bảo đảm sự linh hoạt trong triển khai, đồng thời duy trì tính ổn định của Luật trong bối cảnh phương án tổ chức cụ thể đang được nghiên cứu và đánh giá kỹ lưỡng.

Quốc hội biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục. 

Để triển khai chủ trương của Đảng và quy định nêu trên, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang xây dựng phương án một bộ sách giáo khoa thống nhất từ năm học 2026 - 2027, bảo đảm công khai, minh bạch, khách quan, tiết kiệm, chống lãng phí; đồng thời kế thừa và phát huy ưu điểm của các bộ sách hiện có, hạn chế tối đa ảnh hưởng đến giáo viên, học sinh và không gây xáo trộn hoạt động dạy học.

Hình thành Quỹ học bổng quốc gia

Một nội dung đột phá khác trong Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục là Quỹ học bổng quốc gia. Đây cơ chế hoàn toàn mới nhằm mở rộng cơ hội học tập cho người học và thúc đẩy phát triển tài năng. Bên cạnh nguồn ngân sách Nhà nước cấp hằng năm, Quỹ được tiếp nhận các khoản tài trợ, đóng góp tự nguyện, hiến tặng hợp pháp từ tổ chức, cá nhân. Với mô hình tương tự các quỹ khoa học và công nghệ, Quỹ học bổng quốc gia sẽ là kênh huy động nguồn lực xã hội hóa mạnh mẽ, góp phần khắc phục tình trạng nguồn học bổng còn hạn chế, chưa đáp ứng nhu cầu của người học, đặc biệt là học sinh - sinh viên tài năng hoặc có hoàn cảnh khó khăn. 

Công nhận văn bằng, chứng chỉ số

Về văn bằng, chứng chỉ, cùng với quá trình chuyển đổi số quốc gia, Luật sửa đổi đã có bước tiến vượt bậc khi ghi nhận văn bằng, chứng chỉ của hệ thống giáo dục quốc dân được cấp dưới dạng giấy hoặc số. Việc công nhận văn bằng, chứng chỉ số không chỉ giúp ngành giáo dục nhanh chóng hoàn thiện hệ thống quản lý minh bạch, chống giả mạo, gian lận, mà còn tạo điều kiện cho người học dễ dàng tra cứu, xác thực văn bằng theo chuẩn quốc tế. 

Định danh “nhân sự hỗ trợ giáo dục”

Một điểm nhấn chính sách đáng chú ý nữa là việc định danh “nhân sự hỗ trợ giáo dục” trong hệ thống giáo dục quốc dân. Thực tiễn cho thấy, trong nhiều năm qua, tại nhiều cơ sở giáo dục, các vị trí như nhân viên thư viện, thiết bị, công tác xã hội, tư vấn tâm lý học đường... giữ vai trò rất quan trọng nhưng lại chưa được quy định đầy đủ, chế độ, chính sách tiền lương và phụ cấp chưa tương xứng.

Do đó, các cơ sở giáo dục gặp khó khăn khi thiếu cơ chế pháp lý đối với đội ngũ làm công tác hỗ trợ, khiến giáo viên phải kiêm nhiệm nhiều nhiệm vụ ngoài chuyên môn. Luật sửa đổi đã chính thức định danh “nhân sự hỗ trợ giáo dục”, tạo cơ sở để xác định vị trí việc làm, chuẩn hóa nhiệm vụ và hình thành chính sách đãi ngộ phù hợp. Đồng thời, luật cho phép địa phương và cơ sở giáo dục xây dựng thêm chính sách đặc thù theo điều kiện thực tế nhằm thu hút, giữ chân nhân sự, qua đó nâng cao chất lượng hỗ trợ người học. 

Khoảng 55% thủ tục hành chính được tinh giản

Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, Luật sửa đổi có tác động mạnh đến cải cách thủ tục hành chính. Khoảng 55% thủ tục hành chính hiện hành trong lĩnh vực giáo dục được tác động theo hướng tinh giản, chuyển nhiều nội dung từ Luật xuống Nghị định để bảo đảm tính ổn định của Luật và tính linh hoạt của chính sách. Luật cũng phân cấp mạnh cho địa phương trong việc thành lập cơ sở giáo dục và thực hiện các thủ tục quản lý, góp phần giảm tải cho cơ quan trung ương, nâng cao hiệu lực quản trị và tạo thuận lợi tối đa cho người học, nhà trường và doanh nghiệp đầu tư vào giáo dục. 

Tin, ảnh: TTXVN

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Giáo dục Khoa học xem các tin, bài liên quan.