Không gian mạng gắn chặt với chủ quyền quốc gia

Tại Hội thảo và Triển lãm quốc tế về An toàn, an ninh mạng 2020 (Vietnam Security Summit 2020), TS Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương cho biết, ngày nay, không gian mạng trở thành “không gian chiến lược mới”, “vùng lãnh thổ đặc biệt” gắn chặt chẽ với các chủ quyền về đất liền, biển đảo, trên không, vũ trụ. Đây là không gian ưu tiên hàng đầu của các nước trên tất cả các cấp độ: Chính phủ, doanh nghiệp cho đến người dân để xây dựng không gian mạng an toàn, lành mạnh trở thành nguồn lực quan trọng cho phát triển kinh tế, xã hội.  Việc bảo đảm an toàn, an ninh mạng được coi là yếu tố quan trọng để chuyển đổi số thành công và bền vững, đồng thời là phần xuyên suốt, không thể tách rời của chuyển đổi số.

Quá trình chuyển đổi số mạnh mẽ đang diễn ra trên toàn cầu dẫn đến số lượng thiết bị internet kết nối vạn vật (IoT) và dung lượng dữ liệu sinh ra, được xử lý tăng theo cấp số nhân. Dữ liệu này đã trở thành tài nguyên quan trọng của quốc gia cũng như của mỗi tổ chức, cá nhân nhưng các nguy cơ về đánh cắp, hủy hoại, giả mạo thông tin, dữ liệu ngày càng tăng cao.

leftcenterrightdel
Để an toàn hơn trên không gian mạng, mỗi cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, người sử dụng các thiết bị kết nối internet phải luôn sẵn sàng để ứng phó các nguy cơ./Ảnh minh họa.

Các đối tượng tấn công mạng cũng đã khai thác điểm mạnh của hệ thống công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và Dữ liệu lớn (Big Data) vào trong kỹ thuật tấn công mạng. Những mã độc sẽ ngày càng thông minh hơn với công nghệ hiện đại, tinh xảo với khả năng giả mạo cao. Để an toàn hơn trên không gian mạng, mỗi cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, người sử dụng các thiết bị kết nối internet phải luôn sẵn sàng để ứng phó các nguy cơ, mối đe dọa từ các cuộc tấn công mạng, tin tặc, mã độc… 

Theo số liệu thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông, trong 10 tháng năm nay đã có hơn 4.000 cuộc tấn công mạng. Theo Tiến sĩ Nguyễn Đức Hiển, năm 2021 diễn ra Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII cùng nhiều mốc tổng kết kinh tế, xã hội quan trọng. Để thực hiện thắng lợi mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam trở thành nước công nghiệp hiện đại, có thu nhập trung bình cao, nước ta cần thực hiện mãnh mẽ quá trình chuyển đổi số trong tất cả các ngành, các lĩnh vực. Bảo đảm an ninh mạng là nhiệm vụ trọng yếu, then chốt cần được đặc biệt ưu tiên thời gian tới.

Trong lĩnh vực bảo đảm an ninh, an toàn thông tin, số bộ, ngành địa phương triển khai bảo đảm an ninh thông tin theo mô hình 4 lớp đạt 82%, triển khai trung tâm giám sát, điều hành an toàn thông tin mạng (SOC) bảo vệ 2 lớp đạt 95%, triển khai giám sát từ xa cho 85 cơ quan, trực tiếp cho 15 cơ quan tại 23 địa điểm; cấp tài khoản giám sát kỹ thuật và tài khoản giám sát thông tin trên hệ thống của Trung tâm Giám sát an toàn an ninh mạng quốc gia cho 63 Sở Thông tin và Truyền thông.

Đại tá Nguyễn Ngọc Cương, Phó cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an đưa ra nhận định, hoạt động tấn công mạng vào Việt Nam diễn ra ngày càng phức tạp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội. Trong quý III - 2020, Cục đã phát hiện 937 trang, cổng thông tin điện tử (TTĐT) của Việt Nam bị tin tặc tấn công, thay đổi giao diện, chèn tập tin, tăng 28% so với cùng kỳ năm ngoái...

Về tình hình an ninh mạng trong thời gian, Đại tá Nguyễn Ngọc Cương cảnh báo mối đe dọa an ninh mạng hàng đầu là hacker (tin tặc) gia tăng tấn công mạng có chủ đích (APT) nhằm vào dữ liệu. Sự thiếu hụt các chuyên gia an ninh mạng và giải pháp bảo mật điện toán đám mây, sự bùng nổ của các thiết bị thông minh, trí tuệ nhân tạo và ứng dụng mobile cũng là những mối đe dọa đối với an ninh thông tin, đặc biệt cần chú ý đến hoạt động tấn công vào các thiết bị IoT nhằm thu thập dữ liệu, chiếm đoạt thông tin tài liệu.

Ưu tiên sử dụng các sản phẩm “Made in Vietnam”

Ông Nguyễn Khắc Lịch, Phó Cục trưởng Cục ATTT, Bộ TT&TT cho biết, tính đến tháng 9-2019, Việt Nam đứng thứ 2  thế giới về nhiễm mã độc, đứng thứ 2 khu vực Đông Nam Á về tấn công email và thứ 3 thế giới về tấn công botnet. Đặc biệt, các cuộc tấn công không chỉ gia tăng nhanh về số lượng, thời lượng và tần suất, mà còn được tăng cường bởi sức mạnh của các công nghệ mới, dẫn tới các vụ rò rỉ, đánh cắp, phá huỷ dữ liệu quy mô lớn nhắm vào các hạ tầng trọng yếu của quốc gia, doanh nghiệp. Vì vậy, trong những năm qua, mức độ đầu tư của các cơ quan, tổ chức tại Việt Nam dành cho các giải pháp bảo mật đã có sự cải thiện đáng kể. 

Hiện nay, chuyển dịch hoạt động theo hướng số hóa là xu hướng được nhiều cơ quan nhà nước và các tập đoàn, doanh nghiệp tư nhân tại Việt Nam triển khai nhằm cải thiện và tối ưu hóa hiệu quả vận hành. Tuy vậy, trong bối cảnh các tài nguyên, dữ liệu quan trọng đang được lưu trữ ngày một nhiều trên môi trường số cùng sự bùng nổ của các thiết bị kết nối cá nhân, điều này vô tình trở thành “điểm yếu” dễ bị khai thác. Những kẻ tấn công đang có nhiều “cửa ngõ” hơn để thâm nhập vào kho dữ liệu của các tổ chức và khiến quy trình bảo mật thông tin càng trở nên phức tạp.

leftcenterrightdel
Cần ưu tiên sử dụng các sản phẩm “Made in Vietnam”.

Để giải bài toán trên, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng: Việt Nam cần làm chủ công nghệ để bảo đảm an toàn, an ninh mạng. Cơ quan, tổ chức nhà nước phòng, chống tấn công mạng cần ưu tiên sử dụng các sản phẩm “Made in Vietnam”. Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ giao nhiệm vụ cụ thể cho các doanh nghiệp tiên phong phát triển hệ sinh thái sản phẩm công nghệ đảm bảo an toàn, an ninh mạng Việt Nam phục vụ Chính phủ điện tử, đô thị thông minh và hệ thống thông tin quan trọng quốc gia. Hệ sinh thái này là một mô hình tổng thể, toàn diện, đầy đủ các giải pháp. Doanh nghiệp có thế mạnh về giải pháp nào sẽ được giao để tập trung phát triển sâu, chuyên nghiệp về giải pháp đó, được ưu tiên, khuyến nghị sử dụng. Cùng với đó, cần thành lập một liên minh giữa các công ty công nghệ thông tin nhằm hợp tác, hỗ trợ lẫn nhau trong phát triển sản phẩm, bảo đảm các sản phẩm có sự liên thông, kết nối. Các thành viên trong liên minh doanh nghiệp phải cam kết sử dụng sản phẩm của nhau để cung cấp một giải pháp an ninh tổng thể cho khách hàng.

Không gian mạng là phi biên giới, do vậy không thể đơn độc, một cá nhân, một tổ chức, một quốc gia có được sự an toàn trên mạng. Sự bắt tay, hợp tác, chia sẻ và tạo sự tin tưởng khi xử lý các tình huống an toàn thông tin trong thế giới số thay vì giữ kín như trước là yếu tố quan trọng. Đại diện Hiệp hội An toàn thông tin Việt Nam cũng cho biết, hiện nay, giám sát an toàn thông tin mạng cho các hệ thống phục vụ Chính phủ điện tử là sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành, để tăng cường khả năng phát hiện sớm, cảnh báo kịp thời, chính xác về các các sự cố, mã độc, điểm yếu, lỗ hổng có khả năng gây mất an toàn thông tin mạng đối với các dịch vụ công nghệ thông tin phục vụ Chính phủ điện tử. 

Bài, ảnh: VĂN PHONG - NGUYỄN HƯNG