Khủng hoảng tâm lý mùa dịch

Tại một trường THCS của Hà Nội, một bạn nữ (xin giấu tên) bị 6 bạn nam cùng lớp tấn công qua mạng khi học online. Nhóm các bạn nam này cho rằng bạn nữ giả tạo khi học online, vờ ngoan hiền để được cô khen nhưng khi quay TikTok trên mạng xã hội thì có những hình ảnh không giống lúc ngoan hiền đó. Lợi dụng việc học online thường xuyên phải kết nối mạng, nhóm bạn nam còn lôi kéo những bạn khác dè bỉu, chê bai bạn nữ kia. Điều này khiến bạn nữ bị ảnh hưởng tâm lý nặng nề, ảnh hưởng tới cả sức khỏe và việc học tập. Nghiêm trọng hơn, khi biết sự việc, giáo viên đã vào cuộc và chính cô cũng bị các bạn nam này tấn công lại trên mạng.

Hoạt động thể thao giúp tăng sức khỏe thể chất, tâm lý. (Trong ảnh: Giải bóng đá phong trào năm 2021 của Trường THCS Chu Văn An, Tây Hồ, Hà Nội. Ảnh chụp trước ngày 27-4-2021). Ảnh: HỮU TRƯỞNG 

Đây chỉ là một trường hợp trong vô số học sinh có vấn đề về tâm lý mùa dịch Covid-19 mà Phòng Tham vấn học đường, Trường Marie Curie (Hà Nội) đã gặp khi tư vấn tâm lý cho một số trường trên địa bàn thành phố. Theo Thạc sĩ Đỗ Thị Trang, Trưởng phòng Tham vấn học đường: “Trong tình huống trên, ngoài bạn nữ, rõ ràng các bạn nam kia cũng đang bị ảnh hưởng tâm lý. Tình trạng xâm hại bạo lực trên mạng khi học sinh học online; bị gửi web sex, xem sách bạo lực trên mạng, bắt nạt trên mạng, cô lập trên mạng... là những biểu hiện nặng nề phải mất nhiều thời gian để chữa lành vết thương tâm lý. Như việc học sinh phải chứng kiến bạo lực tinh thần từ cha mẹ, trường hợp này tăng 13% sau khi có dịch; thêm vào đó, một số học sinh bị rối loạn tâm thần do lo âu với môi trường bên ngoài không an toàn, cuộc sống bị đảo lộn, đặc biệt ghi nhận ở các học sinh sống tại các khu vực “vùng đỏ”, những học sinh bị Covid-19, thường xuyên phải đi làm xét nghiệm”.

Cũng bị ảnh hưởng tâm lý do không được đến trường, không được vui chơi, trò chuyện với bạn bè... tuy có phần nhẹ hơn học sinh nhưng nhiều sinh viên hiện nay lại chịu thêm áp lực về học hành, thi cử, việc làm... đặc biệt khi thị trường lao động biến động. Từ khi Hà Nội thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16, sinh viên Phùng Thị Ngọc Ánh, Khoa Ngôn ngữ và Văn hóa Trung Quốc, Trường Đại học Ngoại ngữ (Đại học Quốc gia Hà Nội) cũng mất nguồn thu nhập ít ỏi từ việc dạy thêm. Hoàn cảnh gia đình khó khăn, bình thường ngoài việc học, Ánh phải lo toan các khoản chi phí sinh hoạt phát sinh, từ ăn ở, điện, nước... Thạc sĩ Võ Văn Trọng, Trưởng phòng Công tác sinh viên, Trường Đại học Kinh tế-Luật (Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh) cũng cho biết: "Học kỳ vừa rồi có tới 35 bạn sinh viên của trường tương tác thường xuyên với chuyên gia tư vấn sức khỏe, tâm lý do những áp lực học tập, áp lực tài chính, gia đình".

Bảo đảm sức khỏe tâm lý cho học sinh, sinh viên đã trở thành vấn đề đáng báo động, đặc biệt khi việc học online ở nhiều tỉnh, thành phố có nguy cơ còn phải kéo dài. Nếu không đủ “kháng thể” để chống chọi lại những áp lực này, những học sinh, sinh viên vốn đã có những khó khăn trong cuộc sống, nay do ảnh hưởng của dịch lại bị chồng thêm những suy nghĩ tiêu cực càng khiến cuộc sống trở nên bế tắc. Thống kê từ Bệnh viện Tâm thần Trung ương cho thấy, có đến 30% học sinh, sinh viên đến khám, tư vấn tại viện có biểu hiện tâm lý bất bình thường.

Tăng sức đề kháng về tâm lý

Không thể ngồi chờ hết dịch rồi mới học. Học trực tuyến một cách chủ động, bài bản, có chất lượng là câu chuyện mà cả ngành giáo dục, các thầy cô, phụ huynh và học sinh đều cần thích ứng để duy trì việc học tập. Nhưng rõ ràng những học sinh, sinh viên đang có vấn đề về tâm lý cần sớm được hỗ trợ, trấn an để đủ sức khỏe tinh thần vượt qua đại dịch.

Hiểu rõ điều này, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) mới đây đã ban hành văn bản gửi các sở GD&ĐT; các trường đại học, cao đẳng sư phạm... về việc hỗ trợ học sinh, sinh viên bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 và chuẩn bị cho năm học 2021-2022, trong đó nhấn mạnh vấn đề tâm lý. Ông Bùi Văn Linh, Vụ trưởng Vụ Giáo dục chính trị và Công tác học sinh-sinh viên (Bộ GD&ĐT) cho biết, văn bản này nhấn mạnh việc các sở GD&ĐT cần phát huy vai trò của tổ tư vấn tâm lý, tổ công tác xã hội trong nhà trường để hỗ trợ, giúp đỡ kịp thời cho học sinh khi các em gặp những vấn đề về tâm lý, an sinh; xây dựng kế hoạch, phương án tư vấn trực tuyến, tư vấn cá nhân khi học sinh cần... Các trường cũng đã triển khai các chương trình học tập, hỗ trợ cho học sinh, sinh viên, giúp các em giảm áp lực trong mùa dịch. Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh) đã triển khai Chương trình "Vaccine tinh thần" nhằm tư vấn, hỗ trợ tâm lý cho sinh viên. Chương trình đạt hiệu quả tốt và đã được Thành ủy TP Hồ Chí Minh triển khai áp dụng cho tất cả người dân thành phố.

Ngoài hỗ trợ từ phía các cơ quan chức năng, để giải tỏa căng thẳng cho trẻ nhỏ, PGS, TS Trần Thành Nam, Chủ nhiệm Khoa Các khoa học giáo dục, Trường Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho rằng: “Để các con học vui, học ngoan, cần có sự chung tay và đồng hành của các bậc phụ huynh với các thầy cô giáo...”. Cụ thể hơn, theo Thạc sĩ Đỗ Thị Trang: “Với những trẻ bị ảnh hưởng tâm lý, giáo viên, phụ huynh cần có nhận thực đúng đắn câu chuyện này; gọi tên cảm xúc, tìm hiểu bản chất của trẻ để thải độc cảm xúc thay vì phán xét, đổ lỗi. Phụ huynh và con cần dành thời gian chất lượng cho nhau để giảm thiểu tối đa ảnh hưởng của dịch Covid-19”.

Với những học sinh lớp lớn, sinh viên đại học, theo các chuyên gia, ngoài sự giúp đỡ từ bên ngoài, bản thân các em cũng cần tự nâng cao sức đề kháng tinh thần cho mình. Tại cuộc nói chuyện “Cân bằng tâm lý và giảm thiểu stress trong mùa dịch” do Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) vừa tổ chức chiều hôm qua (11-9), TS Trần Thu Hương, giảng viên Bộ môn Tâm lý học xã hội nhà trường cho rằng, trong thời gian giãn cách này, dù khó khăn nhưng sinh viên cần mạnh mẽ đối diện thực tế, thay đổi tư duy theo hướng tích cực. Cần hạn chế việc tiếp nhận các thông tin một cách thụ động về tình hình dịch bệnh, tránh làm bản thân mỗi người thêm chán nản, mất niềm tin và gây ra hiện tượng mất cân bằng.

TOÀN LINH