“Đánh trúng” vào tâm lý ấy, nhiều trung tâm xét nghiệm ở các đô thị lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh tung ra các gói giải mã gene với những lời quảng cáo hết sức mỹ miều như: “Xét nghiệm, giải mã gene để đánh thức tài năng bẩm sinh của trẻ”; “Khám phá tiềm năng, tố chất của con nhờ công nghệ hiện đại bậc nhất về giải mã gene”; “Xét nghiệm gene-phương pháp tân tiến hàng đầu để nuôi dưỡng, phát triển tiềm năng của trẻ từ khi còn nhỏ”...

Ảnh minh họa: TTXVN

Theo như quảng cáo từ các trung tâm, các bài test (trắc nghiệm) gene nhằm khám phá, giải mã về khả năng ghi nhớ, ngôn ngữ, tố chất, năng khiếu (nghệ thuật, văn chương, thể thao...) cũng như những đặc điểm liên quan đến khí chất, tính cách hướng nội, hướng ngoại để giúp các bậc cha mẹ biết cách giáo dục, bồi đắp, phát huy những giá trị riêng biệt, nổi trội của trẻ em từ nhỏ, từ đó giúp con phát triển toàn diện để có triển vọng, tương lai sáng sủa nhất.

Việc cha mẹ mong muốn phát hiện sớm tố chất, năng khiếu của con để đầu tư đúng hướng, tận dụng “thời điểm vàng” để giúp con phát triển trí tuệ, tài năng, kỹ năng là cần thiết. Tuy vậy, theo nhận định của các chuyên gia, yếu tố di truyền (gene) chỉ là một trong những yếu tố cơ bản (cùng với dinh dưỡng, giáo dục và môi trường gia đình, xã hội) mới giúp trẻ phát triển toàn diện. Dù cha mẹ có thể hiểu những ưu-nhược trong mã gene di truyền của gia đình, nhưng nếu trẻ không được nuôi dưỡng tốt, giáo dục tốt, học tập tốt, trải nghiệm xã hội tốt thì cũng khó phát triển cân đối, toàn diện.  

Kỳ vọng đầu tư cho con mình phát triển vượt trội để thành người giỏi giang, thành công và được xã hội công nhận là mong muốn chính đáng của các bậc cha mẹ. Nhưng thực tế cho thấy, giữa mong muốn và hiện thực luôn có một khoảng cách, không phải đưa ra kỳ vọng, đầu tư thế nào là đạt được kết quả như thế ấy. Mặt khác, việc xét nghiệm gene để dự đoán, khám phá năng khiếu của trẻ em vẫn chưa có đủ bằng chứng khoa học về mặt di truyền học, y học và xã hội học. Điều này đã được Hiệp hội Di truyền y học và hệ gene Mỹ (ACMG) đưa ra khuyến cáo là không nên sử dụng các xét nghiệm gene thương mại để đánh giá năng khiếu hay tiềm năng học tập của trẻ em. Nếu quá coi trọng việc này có thể gây ra những áp lực tâm lý không cần thiết cho trẻ, làm lu mờ vai trò của việc nuôi dưỡng và giáo dục toàn diện đối với trẻ em.

Thay vì kỳ vọng thái quá vào xét nghiệm, giải mã gene của con, các bậc phụ huynh nên chăm lo chu đáo, toàn diện đối với trẻ nhỏ, tạo thuận lợi tối đa cho con được nuôi dưỡng, học tập, tương tác, trải nghiệm những yếu tố tích cực trong các môi trường thân thiện, nhân văn, tiến bộ, lành mạnh; đồng thời luôn theo sát khích lệ, động viên và giúp con phát triển toàn diện cả về thể chất, tâm hồn, trí tuệ. Đó là cơ sở khoa học để phát triển nhân cách trẻ toàn diện, hài hòa, bền vững.

MINH THÀNH

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Giáo dục Khoa học xem các tin, bài liên quan.