TS. Phạm Tuấn Anh, Phó cục trưởng Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục.

Phóng viên (PV): Xin ông cho biết có phải tất cả giáo viên có nhu cầu thăng hạng cũng như  giáo viên không có nhu cầu thăng hạng đều phải học chứng chỉ bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp?

TS. Phạm Tuấn Anh: Luật Viên chức năm 2010 quy định việc bổ nhiệm chức danh nghề nghiệp đối với viên chức được thực hiện theo nguyên tắc: “Làm việc ở vị trí việc làm nào thì bổ nhiệm vào chức danh nghề nghiệp tương ứng với vị trí việc làm đó” và “người được bổ nhiệm chức danh nghề nghiệp nào thì phải có đủ tiêu chuẩn của chức danh nghề nghiệp đó”.

Triển khai thực hiện Luật Viên chức và các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật, năm 2015, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) và Bộ Nội vụ đã ban hành các Thông tư liên tịch quy định mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp giáo viên mầm non, phổ thông công lập (các Thông tư liên tịch số 20,21,22,23/2015/TTLT-BGDĐT-BNV).

Theo đó, giáo viên mỗi cấp học phải đáp ứng các điều kiện, tiêu chuẩn của hạng đã được bổ nhiệm, trong đó có tiêu chuẩn “có chứng chỉ bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp”, cũng là yêu cầu chung đối với các viên chức, không chỉ riêng đối với viên chức ngành giáo dục.

Theo các Thông tư liên tịch này, hiện nay đối với hạng chức danh nghề nghiệp thấp nhất của mỗi cấp học (hạng IV đối với cấp mầm non, tiểu học; hạng III đối với cấp THCS, THPT) thì chưa có yêu cầu về chứng chỉ bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp, các hạng còn lại đều có yêu cầu về chứng chỉ bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp.

PV: Hiện nhiều giáo viên băn khoăn khi các Thông tư liên tịch quy định mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp có hiệu lực, họ đã được cơ quan quản lý chuyển xếp từ ngạch giáo viên hiện hành (mã số ngạch bắt đầu bằng 2 chữ số 15) sang các hạng chức danh nghề nghiệp tương ứng (mã số hạng bắt đầu bằng 3 chữ số V.07). Tại sao họ vẫn phải tham gia học bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp?

TS. Phạm Tuấn Anh: Sở dĩ có tình trạng này là khi xây dựng và ban hành các chính sách, nhà quản lý bao giờ cũng tính đến “độ trễ” của các  chính sách. Việc chuẩn hóa đội ngũ giáo viên mầm non, phổ thông công lập thông qua các tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp theo Luật Viên chức là nội dung mới, bắt đầu thực hiện từ sau khi Luật Viên chức được ban hành và có hiệu lực.

Khi xây dựng các Thông tư liên tịch quy định mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp giáo viên, dự tính việc chuyển xếp từ ngạch giáo viên sang các hạng chức danh nghề nghiệp giáo viên sẽ không đảm bảo tiến độ nếu yêu cầu đội ngũ giáo viên mầm non, phổ thông công lập ngay lập tức phải có đủ tất cả các điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định.

Do đó, tại thời điểm đó, Bộ GD-ĐT đã trao đổi, thống nhất với Bộ Nội vụ về việc chưa yêu cầu bắt buộc đội ngũ giáo viên phải có đủ tất cả các điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định (trong đó có chứng chỉ bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp), để tạo điều kiện cho đội ngũ giáo viên khi chuyển xếp lương từ các ngạch giáo viên hiện giữ sang hạng chức danh nghề nghiệp tương ứng.

Điều đó đồng nghĩa với việc khi được chuyển từ ngạch sang hạng, đội ngũ giáo viên còn “nợ” một số điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định (trong đó có chứng chỉ bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp).

Trong điều khoản áp dụng tại các Thông tư liên tịch đều quy định cơ quan có thẩm quyền quản lý, sử dụng viên chức có trách nhiệm tạo điều kiện để viên chức bổ sung những tiêu chuẩn còn thiếu của chức danh nghề nghiệp giáo viên được bổ nhiệm. Do đó, ngay từ khi các Thông tư liên tịch có hiệu lực, sau chuyển xếp giáo viên từ các ngạch giáo viên hiện hành sang hạng chức danh nghề nghiệp mới, các địa phương cần có kế hoạch, lộ trình cụ thể trong việc phân công công việc cũng như các vấn đề khác có liên quan để cử giáo viên tham gia bồi dưỡng, hoàn thiện những tiêu chuẩn còn thiếu của chức danh nghề nghiệp đã được bổ nhiệm.

Tuy nhiên, thời gian qua, việc này chưa được các địa phương thực sự quan tâm. Trong thời gian tới, Bộ GD-ĐT sẽ tăng cường đôn đốc, giám sát, yêu cầu các địa phương thực hiện việc bồi dưỡng tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp theo đúng quy định.

Chưa có yêu cầu về chứng chỉ bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp đối với giáo viên hạng 3 và 4.

PV: Có ý kiến cho rằng việc thu tiền học chứng chỉ bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp giáo viên của các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng được giao nhiệm vụ là không đúng, vì kinh phí đào tạo, bồi dưỡng đối viên chức là do ngân sách nhà nước chi trả. Ý kiến của ông về vấn đề này như thế nào?

TS. Phạm Tuấn Anh: Theo quy định tại Nghị định số 101/2017/NĐ-CP ngày 1-9-2017 của Chính phủ về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức,  kinh phí đào tạo, bồi dưỡng được quy định đối với cán bộ, công chức và viên chức được quy định khác nhau.

Trong đó, kinh phí đào tạo, bồi dưỡng viên chức được quy định từ các nguồn: Do viên chức, nguồn tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập và các nguồn khác bảo đảm. Nhà nước có chính sách hỗ trợ kinh phí đào tạo, bồi dưỡng đối với cán bộ, công chức, viên chức là nữ, người dân tộc thiểu số.

Bộ Tài chính cũng đã ban hành Thông tư số 36/2018/TT-BTC ngày 30-3-2018 quy định kinh phí đào tạo, bồi dưỡng được đảm bảo từ nguồn tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập, đóng góp của viên chức và các nguồn khác theo quy định của pháp luật.

Như vậy, căn cứ các hướng dẫn của Chính phủ và Bộ Tài chính, việc thu tiền học chứng chỉ bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp giáo viên của các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng được giao nhiệm vụ tổ chức bồi dưỡng là không sai. Mức thu cụ thể đối với từng khóa học, ở từng cơ sở đào tạo bồi dưỡng có thể có sự khác nhau ít nhiều phụ thuộc vào nhiều yếu tố: Khoảng cách địa lý, địa điểm học, số lượng học viên/khóa học…

Các yêu cầu về chương trình bồi dưỡng, thời lượng bồi dưỡng, tài liệu bồi dưỡng, báo cáo viên tham gia bồi dưỡng…phải đảm bảo đúng các quy định do Bộ GD-ĐT đã hướng dẫn.

PV: Nếu như vậy, việc một số địa phương, cơ sở giáo dục có chính sách miễn hoàn toàn hoặc một phần kinh phí học bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp là đúng hay không đúng, liệu có gây ra sự không công bằng giữa các khu vực, vùng miền?

TS. Phạm Tuấn Anh: Thực tế thời gian vừa qua, có một số địa phương có sự hỗ trợ nhất định về kinh phí (một phần hoặc toàn phần) đối với giáo viên tham gia học bồi dưỡng tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp giáo viên các cấp, điều này hoàn toàn đúng quy định. Bộ GD-ĐT rất khuyến khích cách làm này.

Tuy nhiên, việc hỗ trợ đó sẽ không thể thực hiện thống nhất giữa các địa phương, vùng miền, thậm chí giữa các quận/huyện trên cùng một tỉnh/thành phố mà hoàn toàn phụ thuộc vào điều kiện kinh tế, nguồn ngân sách của từng địa phương, vùng miền. Chúng tôi chỉ khuyến nghị với các địa phương là nếu có chính sách hỗ trợ giáo viên về kinh phí học bồi dưỡng tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp thì nên tính toán, cân nhắc để đảm bảo sự hỗ trợ ấy được duy trì ổn định và đồng đều giữa các cấp học, khu vực trên địa bàn và hằng năm.

Đội ngũ viên chức ngành giáo dục chiếm số lượng đông đảo (chiếm hơn 70% tổng số viên chức toàn quốc), do đó, kinh phí để hỗ trợ (nếu có) tính ra sẽ rất lớn, trong khi ngân sách của nhà nước cấp cho Giáo dục của một địa phương được tính toán và điều chỉnh theo từng năm tài chính. Nếu trên cùng một địa phương, sự hỗ trợ về kinh phí bồi dưỡng không có sự thống nhất giữa các quận/huyện, không đảm bảo sự duy trì thường xuyên giữa các năm khác nhau sẽ gây mất công bằng đối với các đối tượng tham gia bồi dưỡng.

PV: Trân trọng cảm ơn ông!

KHÁNH HÀ (thực hiện)