Có lẽ không nơi nào phù hợp hơn Wembley để kết thúc một triều đại mang tên Joachim Low. Năm 1996, đội tuyển Đức từng giành chức vô địch Euro trên sân bóng này. Lịch sử gần đây cho thấy họ đã ra sức “bắt nạt” tuyển Anh khi mà “Tam sư” cứ như thể là gặp phải “khắc tinh” mang tên “Cỗ xe tăng Đức” mỗi khi hai đội gặp nhau tại các giải đấu lớn.

Tại vòng 1/8 của World Cup 2010 tại Bloemfontein, Nam Phi, một đội hình trẻ trung của Đức với những Philipp Lahm, Bastian Schweinsteiger, Jerome Boateng, Sami Khedira, Thomas Muller và Lukas Podolski đã giành chiến thắng đậm đà trước “Thế hệ vàng” của bóng đá Anh gồm những John Terry, Ashley Cole, Frank Lampard, Steven Gerrard và Wayne Rooney trên hành trình giành giải ba.

Với Joachim Low, đó là cột mốc quan trọng trong tiến trình cách mạng hóa bóng đá mà sau này đã mang lại chức vô địch cho họ tại World Cup 2014 trên đất Brazil. Với tuyển Anh, thời gian chờ đợi để “phục thù” dường như chưa có dấu hiệu kết thúc.

Thấm thoát 11 năm trôi qua và hai đội lại gặp nhau tại vòng 1/8 của một giải đấu lớn. Nhưng lần này, đội tuyển Anh trẻ trung của Gareth Southgate có nhiều động lực và khát khao hơn, tiêu biểu là Raheem Sterling rất có duyên ghi bàn tại Euro lần này khi góp công lớn vào chiến thắng 2-0 của đội chủ nhà.

leftcenterrightdel
 Joachim Low từng là trợ lý số 1 của Klinsmann tại World Cup 2006. Ảnh: Getty. 

Với lịch đấu ở các vòng tiếp theo xem ra khá thuận lợi, cộng với lợi thế sân nhà và sự cổ vũ của khán giả dành cho dàn cầu thủ trẻ trung và một vị huấn luyện viên đang ở độ chín, bóng đá Anh đang đứng trước một cơ hội lớn để làm nên điều kỳ diệu.

Còn với Joachim Low, sau 198 trận cầm quân, “triều đại” của ông đã kết thúc dẫu lẽ ra nó phải diễn ra cách đây 5 năm.

Đức 2006: Cuộc cách mạng bóng đá

Mặc dù chia tay vòng chung kết Euro 2020 không được như ý, nhưng chiến lược gia 61 tuổi vẫn sẽ được nhớ đến với tư cách là một trong những huấn luyện viên, nếu không nói là duy nhất, vĩ đại nhất trong lịch sử bóng đá Đức.

Năm 2004, thời điểm ông được chọn làm trợ lý đội tuyển cho Jurgen Klinsmann để chuẩn bị cho vòng chung kết World Cup 2006 trên sân nhà, “Cỗ xe tăng” vừa trải qua hai giải Euro rất tệ khi bị loại ngay tại vòng bảng vào các năm 2000 và 2004.

Bóng đá Đức cần một cuộc cách mạng và Low sẽ là người chèo lái, thay đổi vận mệnh bóng đá của một đất nước. Ở một nơi nổi tiếng về hệ thống đào tạo trẻ bài bản và thứ bóng đá tốc độ, kiểm soát bóng đã thành thương hiệu, Low rất phù hợp với cuộc cách mạng mang nhiều kỳ vọng.

Hai thất bại liên tiếp trước Tây Ban Nha trong trận chung kết Euro 2008 và bán kết World Cup 2010 thật không dễ chịu chút nào. Nhưng ở những giải đấu tầm cỡ như vậy, lợi thế dù nhỏ nhất và may mắn đều có thể mang đến sự khác biệt, và bản thân Low không có lỗi khi đội tuyển thất bại trước một trong những đội bóng vĩ đại nhất lịch sử.

Trên thực tế, huấn luyện viên Tây Ban Nha khi ấy là Vicente del Bosque sau này mô tả Low là một đồng nghiệp rất đỗi tài năng và đáng kính trọng. Tuy vậy, lời khen thì vẫn cứ là lời khen, chứ nó không thể thay đổi một điều gì đó một sớm một chiều.

Euro 2012, đội tuyển Đức thêm một lần nữa dừng bước tại bán kết. Cách Low thay đổi chiến thuật trước Italia không mang lại hiệu quả và Đức đánh mất cơ hội phục thù Tây Ban Nha trong trận chung kết. Lần này thì cơn bão chỉ trích xuất hiện. Ông cho rằng một số lời chỉ trích không mang tính xây dựng chút nào, khiến ông rất mệt mỏi.

Brazil 2014: Đỉnh cao của cuộc cách mạng

Hai năm sau, Joachim Low đã có thể quên đi thất bại ấy khi cùng đội tuyển đăng quang tại World Cup trên đất Brazil, cũng là đỉnh cao trong sự nghiệp cầm quân của ông.

leftcenterrightdel
Joachim Low giúp đội tuyển Đức giành chức vô địch World Cup 2006. Ảnh: Getty.  

Đội hình đạt độ chín, ban huấn luyện có năng lực, sự chuẩn bị chu đáo, quyết tâm và chiến thuật hợp lý khi bố trí Lahm về đá hậu vệ phải trong trận tứ kết gặp Pháp. Tất cả hòa quyện với nhau tạo nên sức mạnh tổng hợp khiến các đối thủ không thể chống đỡ.

Ngoài ra cũng phải kể đến yếu tố may mắn khi họ vượt qua Algerie, rồi chủ nhà Brazil bất ngờ gục ngã, và khoảnh khắc lóe sáng của Mario Gotze với bàn thắng quý hơn vàng trong trận chung kết đã mang lại thành quả cho bóng đá Đức sau một thập kỷ nỗ lực.

Lần thứ tư vô địch World Cup cho tuyển Đức, ngôi sao thứ tư trên ngực áo, ở một môn thể thao mà người ta đề cao kinh nghiệm thi đấu khi làm công tác huấn luyện, lịch sử ghi nhận một thực tế mới khi Joachim Low trở thành huấn luyện viên đầu tiên giành ngôi vô địch World Cup mà trước đây chưa từng khoác áo đội tuyển Đức.

Nga 2018: Thất bại ê chề

Đang hào hứng sau chức vô địch thế giới, đội tuyển Đức có quyền mơ về ngôi vương tại Euro sau đó hai năm. Thế nhưng một lần nữa đội bóng của ông lại phải dừng bước ở bán kết, và thêm một lần Low sai lầm. Lần này ảnh hưởng tệ hại của nó để lại “di chứng” rất lâu dài.

leftcenterrightdel
Hành trình 15 năm của Joachim Low khép lại không như ý muốn. Ảnh: Getty. 

Những nhân vật chủ chốt như Lahm và Mertesacker giã từ đội tuyển sau chức vô địch ở Brazil. Thủ quân Schweinsteiger cũng chia tay. Kỷ nguyên của bóng đá Đức đã khép lại, nhưng cả Liên đoàn bóng đá Đức DFB và Low đều chưa nhận ra thực tế ấy, và chiến lược gia này vẫn tại vị.

Biểu tượng cho thất bại ở World Cup 2018 tại Nga chính là hình ảnh Joachim Low với cặp kính đen, nước da rám nắng với vẻ mặt thờ ơ đi dạo ở đường phố Sochi. Ông vẫn cho thấy sự tự tin vốn có, được gia hạn hợp đồng rất kỳ vọng ngay cả trước khi ông chốt danh sách các tuyển thủ sang Nga.

Có thể nói DFB đã thất bại trong việc chuẩn bị cho người kế nhiệm Joachim Low sau thành tích vang dội ở Brazil. Bản thân DFB cũng bị rúng động trước những cáo buộc tham nhũng và mải mê với các chiến dịch marketing, quảng bá hình ảnh thông qua đội tuyển.

Chủ tịch DFB Reinhard Grindel thường tỏ ra chần chừ mỗi lần nói về việc thay thế Low và mở ra một kỷ nguyên mới. Rõ ràng, ông cũng phải nhận một phần trách nhiệm về mình. Nhưng ngay cả điều đó cũng không thể bào chữa cho sự bảo thủ của người đứng đầu đội tuyển Đức khi Low vẫn hy vọng vào một thứ bóng đá vốn đã mang lại thành công cho mình, hay như quyết định gây tranh cãi của ông khi không triệu tập Leroy Sane.

Euro 2020: Đoạn kết khép lại hành trình dài

Joachim Low vẫn tiếp tục dẫn dắt đội tuyển! Tham vọng của ông hòng xây dựng một thế hệ mới là rất đáng khen nhưng lại diễn ra rất chậm. Việc bất ngờ loại những cái tên kỳ cựu như Muller, Boateng, và Hummels dường như quá vội vàng và phản tác dụng.

Việc hoãn Euro 2020 sang năm 2021 vì đại dịch Covid-19 giúp Joachim Low có thêm một năm để thử nghiệm đội hình tại giải Nations League sau khi đứng đội sổ tại vòng bảng giải đấu năm 2019 và thất bại 0-6 trước Tây Ban Nha năm 2020, rồi 1-2 trước Bắc Macedonia ở vòng loại World Cup. Cuối cùng, ông khăng khăng gọi lại Muller và Hummels.

leftcenterrightdel
Khi còn là cầu thủ, Gareth Southgate từng thất bại trên chấm 11m khiến Anh thua Đức ở bán kết Euro 1996.

Joachim Low cho thấy khả năng ứng biến, và điều đó tạo nên bầu không khí tích cực cần thiết. Low xứng đáng được ngợi ca khi xây dựng một tập thể đoàn kết hơn nhiều so với ba năm trước và thổi luồng gió mới trước thềm giải đấu cuối cùng của ông, nhưng chừng đó là không đủ.

Lẽ ra họ đã phải nhận nhiều hơn một bàn thua trước Pháp. Chiến thắng trước Bồ Đào Nha rất đáng khích lệ nhưng thiếu chút nữa thì “Cỗ xe tăng” cũ kỹ đã bị loại trong trận gặp Hungary.

Trước khi gặp đội tuyển Anh đang hồi sinh ở vòng 1/8, Joachim Low không khác nào một huấn luyện viên đang vùng vẫy tìm lại lối chơi vốn đã từng mang lại thành công.

Nhưng rồi ông chia tay sớm hơn dự kiến, không có màn kết giống như trong chuyện cổ tích. Sẽ có người nhớ cái giọng mũi của ông, đặc trưng người Baden thuộc miền Tây Nam nước Đức. Có người sẽ nhớ đến ông qua hành động ngoáy mũi rất “dị”. Và chắc chắn Joachim Low cũng sẽ được nhớ đến bởi những thành tích ông đã mang lại cho đội tuyển Đức.

Còn hiện tại, sẽ không ít người chỉ trích chiến lược gia 61 tuổi này rằng ông đã không biết khi nào nên dừng lại.

QUÝ CHUNG