Một buổi chiều giữa tháng 3, chúng tôi tìm về làng Cựu để chiêm ngưỡng kiến trúc những ngôi biệt thự cổ nơi đây. Theo các bậc cao niên trong làng kể, làng Cựu đã có cách đây khoảng 500 năm. Trong thời Pháp thuộc, những thợ may lành nghề ở làng Cựu trở nên khá giả nhờ may quần áo cho Tây và giới thượng lưu Hà Nô%3ḅi. Và từ đó, những biê%3ḅt thự to đẹp cứ nối tiếp nhau được xây dựng ở miền quê này.
Điểm đặc biê%3ḅt ở nhiều ngôi biê%3ḅt thự cổ làng Cựu đó là bâ%3ḅu cửa được thiết kế rất cao. Theo ông Nguyễn Thiê%3ḅn Tứ, 72 tuổi, chủ mô%3ḅt trong những ngôi biê%3ḅt thự cổ nhất ở làng Cựu: “Bậu cửa của các ngôi biệt thự được thiết kế cao khiến cho những ai bước vào nhà đều phải cúi rạp mình khi bước qua. Cố tình xây cao như vâ%3ḅy là để nhắc nhở khách đến nhà phải luôn kính trọng chủ nhà”. Không chỉ vâ%3ḅy, nhà cổ còn có ưu điểm mùa hè mát, mùa đông ấm; tâ%3ḅn dụng tối đa ánh sáng tự nhiên, tạo cảm giác không gian thoáng đãng, mang lại sự thoải mái, dễ chịu cho con người.
Làng Cựu nổi tiếng với những căn biệt thự cổ.
Dù có nhiều biê%3ḅt thự xây kiểu Pháp xưa nhưng làng Cựu vẫn đâ%3ḅm chất Á Đông với những ngõ xóm quanh co, toát lên vẻ cổ kính. Vẻ đẹp của ngôi làng được tăng lên gấp bội khi nhiều con ngõ nhỏ được lát đá xanh, đối lập với gam màu nóng của những ngôi biệt thự. Tuy vậy, ngày nay phần đá đã bị đập bỏ gần hết và thay vào đó là bê tông trắng toát vô hồn. Trải qua hàng trăm năm, những ngôi nhà mang đâ%3ḅm dấu tích thời gian vẫn còn những đường nét kiến trúc tinh tế. Dạo quanh làng Cựu, ghé thăm từng ngôi biệt thự cổ và những ngõ xóm quanh co bỗng thấy lòng bồi hồi như được trở về với một thời xưa cũ. Tuy vâ%3ḅy, mô%3ḅt điều không thể tránh khỏi là sự xuống cấp của những ngôi biệt thự cổ qua thời gian. Những bâ%3ḅu đá đầy rêu phủ, những mảng tường bong tróc, mối mọt, những ngôi nhà bỏ không không ai quét dọn, sơn sửa... Hiê%3ḅn nay, làng Cựu chỉ còn khoảng 100 hô%3ḅ dân sinh sống bằng nghề nông. Nhiều ngôi biê%3ḅt thự cổ do chủ nhà không còn sinh sống, nên bán lại hoặc để không, làm cho kiến trúc bị biến dạng và mai mô%3ḅt dần. Cũng có những ngôi nhà vì để lâu, không được sửa sang nên người trong gia đình không dám ở vì sợ nhà sập. Đặt chân đến làng Cựu, ít ai tránh khỏi cảm giác tò mò, thích thú xen lẫn tiếc nuối khi những kiến trúc cổ nơi đây ngày càng xuống cấp, không được trùng tu, mất đi vẻ đẹp ban đầu.
So với những ngôi làng cổ quanh Hà Nô%3ḅi như Đường Lâm, Cự Đà, làng Cựu chưa được chú ý nhiều về khía cạnh du lịch, bảo tồn. Tuy vâ%3ḅy, nơi đây là mô%3ḅt địa điểm cho du khách muốn tìm đến mô%3ḅt nơi yên tĩnh, trong lành, tránh xa xô bồ thành thị, hòa mình vào vẻ đẹp kiến trúc của mô%3ḅt ngôi làng cổ mang đâ%3ḅm dấu tích thời gian.
KHÁNH LINH