Phóng viên (PV): Ông cho biết mục đích và ý nghĩa ra đời dự án Du lịch có trách nhiệm với môi trường và xã hội?
Ông Vũ Quốc Trí: Du lịch có trách nhiệm đòi hỏi các cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp phải có trách nhiệm đối với hành động của họ. Cách tiếp cận này nhấn mạnh đến tính trách nhiệm trong du lịch của tất cả mọi đối tượng liên quan, bao gồm chính phủ, nhà sản xuất, điều hành, hãng vận chuyển, dịch vụ của cộng đồng, tổ chức phi chính phủ, khách du lịch, dân cư địa phương… Chính vì vậy, du lịch có trách nhiệm hoàn toàn đáp ứng yêu cầu về phát triển du lịch bền vững ở Việt Nam trong bối cảnh hiện nay.
Bắc miền Trung là khu vực nhận được nhiều sự hỗ trợ để phát triển du lịch có trách nhiệm từ dự án. (Trong ảnh: Du khách tham quan di tích Khu lăng mộ danh y Hải Thượng Lãn Ông, tỉnh Hà Tĩnh). Ảnh: LAN DỊU
Trong những năm gần đây, ở Việt Nam, du lịch có trách nhiệm đã được đề xuất như một phương thức thực tiễn để đạt được các kết quả trực tiếp hơn. Năm 2009, một diễn đàn của mạng lưới du lịch cộng đồng và có trách nhiệm đã được thiết lập trên internet. Hiện ngày càng có nhiều công ty du lịch cam kết điều hành kinh doanh một cách bền vững và có trách nhiệm về xã hội, xây dựng các chính sách du lịch có trách nhiệm cho hoạt động của mình.
Dự án EU-ESRT được thành lập để lồng ghép các nguyên tắc về du lịch có trách nhiệm vào ngành Du lịch Việt Nam nhằm tăng cường tính cạnh tranh và góp phần thực hiện Kế hoạch Phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Mục tiêu cụ thể là đẩy mạnh cung cấp dịch vụ du lịch có trách nhiệm với môi trường và xã hội, góp phần thực hiện Chiến lược Phát triển du lịch Việt Nam. Dự án lấy "du lịch có trách nhiệm” làm trung tâm trong việc thiết kế, phổ biến và thực hiện các hoạt động, phù hợp với Mục tiêu Phát triển thiên niên kỷ. Đây là sự hỗ trợ hết sức quý báu của Liên minh châu Âu cho Việt Nam, đáp ứng kịp thời đòi hỏi cấp bách của sự phát triển nhanh chóng cả bề rộng lẫn chiều sâu của du lịch Việt Nam.
PV: Trong thời gian hoạt động, Dự án EU-ESRT đã làm những gì để hỗ trợ du lịch Việt Nam?
Ông Vũ Quốc Trí: Để hỗ trợ du lịch Việt Nam phát triển bền vững theo các mục tiêu đã đặt ra, trong 6 năm qua, dự án đã triển khai 16 hoạt động chính thuộc ba hợp phần: Hỗ trợ chính sách và tăng cường thể chế; Năng lực cạnh tranh của sản phẩm và đối thoại công-tư; Giáo dục và đào tạo nghề.
Để đạt được mục tiêu đưa các nguyên tắc du lịch có trách nhiệm vào thực tiễn của du lịch Việt Nam, dự án đã triển khai nhiều công việc nhằm nâng cao nhận thức về du lịch có trách nhiệm cho tất cả các chủ thể trong ngành. Kể từ khi chính thức đi vào hoạt động đến nay, dự án đã tổ chức 221 khóa tập huấn về du lịch có trách nhiệm cho 5.500 học viên của các địa phương, cơ sở lưu trú, doanh nghiệp lữ hành, cán bộ quản lý nhà nước trên cả nước. Dự án cũng đã xây dựng và phổ biến nhiều tài liệu liên quan đến du lịch có trách nhiệm như Bộ công cụ du lịch có trách nhiệm; tài liệu hướng dẫn thực hiện tốt phát triển bền vững ngành Du lịch Việt Nam trong bối cảnh biến đổi khí hậu; Sổ tay du lịch cộng đồng; tài liệu hướng dẫn vận hành du lịch lưu trú tại nhà dân…
Trước nhu cầu thực tiễn trong nước và thế giới liên tục biến đổi, dự án đã huy động các chuyên gia giàu kinh nghiệm trong và ngoài nước xây dựng các đề xuất cho quá trình sửa đổi Luật Du lịch đang được trình Quốc hội xem xét thông qua; Báo cáo thường niên Du lịch Việt Nam năm 2013 và 2014 theo thông lệ và kinh nghiệm quốc tế; Bộ nhận diện thương hiệu mới của Du lịch Việt Nam… Sự ra đời của Hội đồng tư vấn Du lịch vào năm 2012 dựa trên sáng kiến của dự án được xem là bước ngoặt lớn về hợp tác công - tư trong ngành du lịch. Nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của các sản phẩm du lịch, dự án tập trung hỗ trợ xây dựng mô hình "Tổ chức quản lý điểm đến", phát triển sản phẩm, xúc tiến quảng bá, phát triển nguồn nhân lực tại 8 tỉnh Tây Bắc mở rộng, 4 tỉnh bắc miền Trung, 3 tỉnh duyên hải miền Trung và 3 tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long. Đặc biệt, dự án cũng hỗ trợ xây dựng và bàn giao Quy tắc ứng xử “Nụ cười Hạ Long” cho Quảng Ninh và Quy tắc ứng xử Núi Cấm cho An Giang...
PV: Thời gian qua, ngành Du lịch Việt Nam nói riêng, người Việt Nam nói chung đã thay đổi nhận thức như thế nào về du lịch có trách nhiệm? Sau khi không còn sự hỗ trợ của dự án, du lịch Việt Nam cần làm gì để phấn đấu trở thành ngành kinh tế mũi nhọn như kỳ vọng đã đặt ra, thưa ông?
Ông Vũ Quốc Trí: Du lịch có trách nhiệm là một cách tiếp cận mới đối với ngành Du lịch Việt Nam. Chính vì vậy, khi dự án bắt đầu được triển khai từ năm 2011, các đối tượng hưởng lợi trong ngành còn chưa hiểu hết những lợi ích thu được từ việc áp dụng nguyên tắc này. Qua 6 năm triển khai, các hoạt động của Dự án EU-ESRT về thực hành du lịch có trách nhiệm đã bắt đầu có tác động đến nhận thức của các cấp, các ngành đối với yêu cầu về sự phát triển bền vững của du lịch Việt Nam. Dự án đã thành công trong việc đưa du lịch có trách nhiệm từ một khái niệm mới lạ trở thành một thuật ngữ quen thuộc, một phần tất yếu trong nhiều chính sách, kế hoạch và hoạt động thực tế của du lịch Việt Nam.
Theo nhận định của các chuyên gia quốc tế, nguyên tắc về phát triển du lịch có trách nhiệm sẽ được áp dụng một cách thành công ở Việt Nam nếu mọi thành phần tham gia vào quá trình du lịch có nhận thức cao về du lịch có trách nhiệm và ngày càng có nhiều sản phẩm du lịch có trách nhiệm được tạo ra để cung cấp cho thị trường, ngày càng hướng tới tính “có trách nhiệm” hơn trong hoạt động du lịch. Việt Nam cần tiếp tục đẩy mạnh phát triển du lịch có trách nhiệm để góp phần xây dựng ngành "công nghiệp không khói" phát triển hiệu quả, bền vững.
PV: Xin cảm ơn ông!
HIỀN VINH (thực hiện)