CĐS là nền tảng đột phá để đổi mới GDĐT

Chúng tôi đến tham quan một buổi nghiên cứu tài liệu của cán bộ, giảng viên, học viên ở phòng đọc của Thư viện điện tử HVHQ. Nơi đây thoáng đãng và rộng rãi với những chiếc máy tính để bàn xếp theo hàng ngay ngắn dùng để tra cứu danh mục và đọc tài liệu số hóa - một trong những mô hình hiệu quả của quá trình CĐS ở HVHQ. Thư viện điện tử thu hút rất đông học viên đến tự học, tự nghiên cứu tài liệu.

Học viên huấn luyện tại Trung tâm Huấn luyện mô phỏng. 

Qua tìm hiểu được biết, trên cơ sở quán triệt sâu sắc Quyết định số 1960/QĐ-TM ngày 1-8-2025 của Bộ Tổng Tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam về Bộ tiêu chí nhà trường Quân đội thông minh, Đảng ủy, Ban giám đốc HVHQ đã có chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo, xác định CĐS là nền tảng, là khâu đột phá quan trọng để đổi mới toàn diện GDĐT và NCKH. Thư viện điện tử với hệ thống tài liệu được số hóa từ lâu đã là một trong những mục tiêu ưu tiên của Học viện để thực hiện CĐS. Toàn bộ giáo trình, tài liệu đã được HVHQ số hóa và đưa lên mạng nội bộ để khai thác (trừ các tài liệu mật). Thư viện điện tử hiện có hơn 2.700 tài liệu số hóa, được tích hợp phần mềm quản lý chuyên dụng, cho phép bạn đọc tra cứu nhanh và đọc trực tiếp trên máy tính mà không mất nhiều thời gian tìm kiếm và đọc sách giấy. Văn hóa đọc, quá trình tự học, tự nghiên cứu nhờ đó được thúc đẩy mạnh mẽ trong đội ngũ giảng viên, học viên, tạo bước quan trọng để nâng cao chất lượng GDĐT trong thời đại số.

Trao đổi với chúng tôi, Đại tá, PGS, TS Hồ Thanh Hòa, Phó giám đốc HVHQ cho biết: “Nếu trước đây, công nghệ thông tin chỉ là công cụ hỗ trợ giảng dạy thì nay trở thành trụ cột trong chiến lược phát triển. Mọi hoạt động từ quản lý, giảng dạy, khảo thí đến NCKH đều được số hóa, hướng tới một hệ sinh thái đào tạo thông minh, minh bạch và hiệu quả. Theo định hướng này, HVHQ tập trung triển khai đồng bộ 3 trụ cột: Chuẩn hóa hệ thống quản lý và chương trình đào tạo; hiện đại hóa cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ; ứng dụng sâu rộng công nghệ số, mô phỏng, trí tuệ nhân tạo trong giảng dạy, học tập và đánh giá kết quả học tập.

Đến nay, hạ tầng mạng máy tính của HVHQ đã phủ rộng 100% các đầu mối cơ quan, khoa, đơn vị, bảo đảm đường truyền thông suốt trên cả mạng quân sự và mạng internet, có hệ thống máy chủ trung tâm đạt chuẩn, phòng studio phục vụ giảng dạy trực tuyến và hệ thống camera giám sát hiện đại. Các phòng học, phòng thí nghiệm, trung tâm mô phỏng chiến thuật được đầu tư đồng bộ. Nhiều phòng học được trang bị bảng thông minh, màn hình tương tác, Smart TV. Giờ đây, mỗi tiết học là một trải nghiệm tương tác hai chiều giữa người dạy, người học và công nghệ. Giảng viên có thể trình chiếu mô phỏng 3D về hoạt động tàu chiến, sử dụng phần mềm mô phỏng radar, hay tổ chức bài kiểm tra trực tuyến với ngân hàng câu hỏi sinh đề ngẫu nhiên. Học viên được rèn luyện trong môi trường sát với thực tiễn chiến đấu trên biển, qua đó nâng cao năng lực xử trí tình huống.

Cho đến nay việc thực hiện Đề án CĐS trong Bộ Quốc phòng đến năm 2025, định hướng 2030 ở HVHQ đã đạt được nhiều kết quả nổi bật. Tất cả quy trình điều hành, quản lý đào tạo đều được số hóa trên phần mềm dùng chung, giúp giảm tối đa văn bản giấy tờ, tăng hiệu quả chỉ huy, điều hành. Hệ thống chữ ký số được triển khai thực hiện thống nhất. Hệ thống cơ sở dữ liệu bài giảng dùng chung được hoàn thiện cho 100% môn học không có nội dung mật. Mỗi bài giảng gồm kế hoạch, nội dung, trình chiếu, bài tập, học liệu điện tử, được tích hợp trên nền tảng quản lý học tập, cho phép giảng viên và học viên truy cập, học tập mọi lúc, mọi nơi trên mạng nội bộ.

Trung tá Đoàn Văn Sáng, Chủ nhiệm bộ môn, Khoa Thông tin - Radar cho biết: “Từ khi HVHQ đưa vào vận hành hệ thống quản lý học tập, việc giảng dạy thuận tiện hơn rất nhiều. Mỗi môn học đều có thư viện số riêng, có thể giao bài, nhận bài, chấm điểm trực tuyến. Đặc biệt, các công cụ phân tích dữ liệu giúp giảng viên theo dõi tiến độ học tập của từng học viên và có hướng hỗ trợ cá nhân hóa rất hiệu quả. Trong công tác khảo thí, HVHQ đã chuyển hoàn toàn các học phần trắc nghiệm sang hình thức thi trực tuyến, áp dụng phần mềm sinh đề ngẫu nhiên, bảo đảm khách quan, công bằng và chính xác. Một số môn học cơ sở đang từng bước chuyển từ thi giấy sang thi trực tuyến, tiến tới chuẩn hóa ngân hàng đề thi toàn học viện.

Để nhà trường “gần hơn” với chiến trường

Một trong những điểm đột phá trong CĐS ở HVHQ là ứng dụng công nghệ mô phỏng và thực tế ảo trong giảng dạy các môn học quân sự chuyên ngành. Các hệ thống mô phỏng tác chiến trên bản đồ số 3D, mô phỏng buồng lái tàu hải quân, hay hệ thống radar thực hành ảo… được sử dụng rộng rãi cho các đối tượng học viên. Với sự hỗ trợ của công nghệ, để giảng đường “gần hơn” với thao trường và nhà trường “gần hơn” với chiến trường, bởi học viên thường xuyên được đưa vào rèn luyện trong những bài tập mô phỏng sát thực tiễn chiến đấu. Huấn luyện mô phỏng chính là “chìa khóa” để nâng cao kỹ năng thực hành cho người học.

Học viên Học viện Hải quân nghiên cứu tài liệu tại Thư viện điện tử.

Đại tá, TS Đỗ Xuân Thịnh, Trưởng phòng Đào tạo, HVHQ cho biết: “CĐS không chỉ thay đổi cách dạy, cách học mà còn thay đổi tư duy của người dạy, người học. Từ truyền thụ một chiều sang tương tác hai chiều, từ học thụ động sang học chủ động, sáng tạo. Học viên được rèn luyện trong môi trường gần nhất với thực tiễn chiến đấu, đó là điều cốt lõi mà chúng tôi hướng tới. Khi được tiếp cận hệ thống mô phỏng, rồi trực tiếp đi thực tập ở tàu chiến đấu ngoài đơn vị, học viên sẽ hiểu rõ hơn tầm quan trọng của mỗi thao tác, mỗi mệnh lệnh và kiến thức không còn là lý thuyết khô khan mà trở thành kinh nghiệm sống động”.

Trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực diễn biến phức tạp, nhiệm vụ xây dựng Quân chủng Hải quân chính quy, hiện đại, làm nòng cốt bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo đặt ra yêu cầu ngày càng cao đối với công tác GDĐT. HVHQ xác định mục tiêu chiến lược trở thành trung tâm hàng đầu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho Quân đội, Quân chủng. Để đạt được điều đó, HVHQ đang tiếp tục triển khai các nhóm giải pháp trọng tâm, hoàn thiện mô hình nhà trường thông minh theo 8 nhóm tiêu chí của Bộ Quốc phòng. Trong đó việc xây dựng hệ sinh thái đào tạo số đồng bộ, kết nối quản lý - giảng dạy - học tập - khảo thí - nghiên cứu - truyền thông trong một nền tảng thống nhất được xác định là khâu trọng tâm, đột phá.

Cùng với đó, HVHQ đã và đang mở rộng hợp tác quốc tế về GDĐT, NCKH với các học viện, trung tâm nghiên cứu trên thế giới, tăng cường công bố khoa học và tham gia các hội nghị, hội thảo quốc tế. Đồng thời đẩy mạnh truyền thông và quảng bá hình ảnh HVHQ với bề dày truyền thống và lịch sử anh hùng, luôn năng động, đổi mới sáng tạo, hiện đại, hội nhập trong kỷ nguyên số. Qua đó góp phần khẳng định vị thế, lan tỏa niềm tự hào và sức mạnh tri thức Việt Nam, Quân đội và Hải quân nhân dân Việt Nam - nơi đào tạo ra những cán bộ, sĩ quan có kỹ năng làm việc trong môi trường quốc tế.

Từ những kết quả bước đầu về CĐS trong GDĐT, có thể khẳng định, HVHQ đang đi đúng hướng trên con đường xây dựng nhà trường thông minh, chuẩn hóa, hiện đại và hội nhập, để giảng đường “gần hơn” với thao trường và nhà trường “gần hơn” với chiến trường. Đó là hành trình đầy thách thức nhưng cũng tràn đầy cơ hội, mở ra giai đoạn mới cho công tác GDĐT của QCHQ, nơi tri thức, công nghệ và bản lĩnh người lính được hòa quyện, vun đắp cho sức mạnh chiến đấu của Hải quân nhân dân Việt Nam anh hùng. “CĐS không chỉ là công cụ, mà là động lực phát triển. Xây dựng nhà trường thông minh chính là bước đi cụ thể, vững chắc để HVHQ khẳng định vai trò trung tâm đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần xây dựng Quân chủng Hải quân hiện đại, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo của Tổ quốc thân yêu” - Đại tá, PGS, TS Hồ Thanh Hòa nhấn mạnh.

Hành trình CĐS, xây dựng nhà trường thông minh tại HVHQ là quá trình đổi mới toàn diện, vừa mang tính chiến lược lâu dài, vừa mang hơi thở thời đại. Từ giảng đường đến thao trường, từ bài giảng đến mô phỏng thực tế sinh động, tinh thần sáng tạo, chủ động và bản lĩnh người lính biển đang tạo nên diện mạo mới hiện đại, thông minh, hội nhập cho Học viện Hải quân.

(còn nữa)

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Cuộc thi viết Vững bước dưới cờ Đảng xem các tin, bài liên quan.