CLQP Việt Nam là bộ phận chủ đạo, cụ thể hóa chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới nhằm bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc cả trong và ngoài lãnh thổ; bảo vệ nền hòa bình bền vững của đất nước; bảo vệ Đảng, Nhà nước và nhân dân; tích cực tham gia bảo vệ hòa bình, ổn định trong khu vực và trên thế giới; giữ vững ổn định chính trị và môi trường hòa bình để xây dựng, phát triển đất nước… 

Ngay từ những ngày đầu thành lập quân đội, Đảng, Nhà nước đã đặc biệt coi trọng công tác nghiên cứu, tham mưu chiến lược quân sự, quốc phòng (QS, QP). Nhờ thực hiện tốt công tác nghiên cứu và tham mưu chiến lược, chúng ta đã hoạch định, tổ chức, thực hiện đúng đắn đường lối cách mạng, đường lối kháng chiến, hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ cách mạng trong từng thời kỳ.

Nhìn lại lịch sử có thể thấy, ở giai đoạn đầu của các cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, chúng ta kém hơn đối phương về cả thế và lực, cả trang bị và vũ khí; nhưng càng về sau, sự chênh lệch đó càng được thay đổi, chuyển hóa theo hướng có lợi cho ta. Đến giai đoạn cuối của các cuộc kháng chiến, chúng ta hoàn toàn nắm quyền chủ động chiến lược, giành thắng lợi quyết định kết thúc chiến tranh. Thắng lợi của chúng ta trong hai cuộc kháng chiến xuất phát từ nhiều nguyên nhân, nhưng trong đó có đóng góp rất quan trọng của công tác nghiên cứu, tham mưu chiến lược.

Nghiên cứu thực tế một số cuộc chiến tranh gần đây cho thấy, tỷ lệ sử dụng vũ khí công nghệ cao tăng nhanh, xuất hiện ngày càng nhiều phương thức, biện pháp, thủ đoạn tác chiến mới với các hình thức tác chiến linh hoạt. Do đó, công tác nghiên cứu chiến lược, trong đó có CLQP đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ đất nước.

Nằm trong hệ thống chiến lược quốc gia, CLQP là một trong những chiến lược trọng yếu nhằm đáp ứng yêu cầu của nhiệm vụ quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc. Xét về bản chất, các chiến lược quốc gia là văn bản pháp quy, thể chế hóa quan điểm, đường lối của Đảng về lĩnh vực mà chiến lược đề cập. Sự ra đời của CLQP là rất cần thiết, nhất là trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực hiện nay có nhiều diễn biến phức tạp, thay đổi nhanh chóng và tiềm ẩn những nhân tố gây mất ổn định. Việc ban hành CLQP vào năm 2018 là biểu hiện sinh động việc cụ thể hóa, thể chế hóa đường lối quân sự của Đảng trong tình hình mới; kịp thời đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc.

CLQP Việt Nam là chiến lược phòng thủ quốc gia, bảo vệ đất nước, giữ nước từ sớm, từ xa, từ khi nước chưa nguy, mang tính chất hòa bình, tự vệ, bằng sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh của thời đại, dựa trên nền tảng đường lối chính trị đúng đắn của Đảng. Nước ta về cơ bản đang trong bối cảnh thời bình, nhưng lại đang phải đương đầu với những thách thức cả từ bên trong và bên ngoài, mà nếu không được giải quyết kịp thời, hiệu quả sẽ đe dọa đến sự tồn vong của đất nước và chế độ xã hội chủ nghĩa (XHCN). Xuất phát từ thực tế ấy, quá trình xây dựng nền quốc phòng đồng thời cũng là quá trình thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, xử trí các tình huống quốc phòng nhằm bảo đảm sự ổn định, phát triển của đất nước; không để đất nước bị động, bất ngờ về chiến lược, giữ vững ổn định chính trị, xã hội; đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch cũng như các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; ngăn chặn nguy cơ chiến tranh và xung đột vũ trang; đẩy mạnh hợp tác và đấu tranh quốc phòng; xử lý thắng lợi các tình huống quốc phòng, sẵn sàng đánh thắng mọi hình thái chiến tranh xâm lược.

Tình hình thế giới và khu vực đang có nhiều diễn biến phức tạp. Hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn, nhưng chiến tranh cục bộ, xung đột sắc tộc, tôn giáo, khủng bố, bạo loạn, can thiệp lật đổ diễn ra ở nhiều nơi. Khủng hoảng tài chính, suy thoái kinh tế toàn cầu, tranh chấp tài nguyên, lãnh thổ và các thách thức an ninh phi truyền thống nổi lên ngày càng gay gắt. Châu Á-Thái Bình Dương trở thành khu vực phát triển kinh tế năng động nhất thế giới, song cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ xung đột, nhất là các nguy cơ xuất phát từ tranh chấp chủ quyền trên khu vực Biển Đông. Tình hình phức tạp như hiện nay đặt Quân đội ta, đất nước ta trước những thách thức to lớn của lịch sử, cần phải có tư duy mang tầm chiến lược, trong đó có tư duy chiến lược về QS, QP. 

CLQP, chiến lược quân sự Việt Nam thực sự là kết tinh truyền thống dân tộc với ý Đảng, lòng dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Được ban hành trong giai đoạn hiện nay, hai chiến lược này đánh dấu bước phát triển mới trong sự nghiệp quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc; có ý nghĩa quan trọng trong giai đoạn đất nước phát triển, hòa bình, ổn định. CLQP Việt Nam đã xác định phải kết hợp chặt chẽ hai hình thức đấu tranh quốc phòng, gồm: Đấu tranh phi vũ trang và đấu tranh vũ trang; trong đó coi trọng đấu tranh phi vũ trang nhưng không coi nhẹ hình thức đấu tranh vũ trang và sẵn sàng sử dụng khi cần thiết, nhằm bảo đảm sự ổn định từ bên trong và đối phó thắng lợi với chiến tranh xâm lược dưới mọi hình thức của các thế lực thù địch từ bên ngoài, bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong mọi tình huống. Quán triệt tinh thần đó, CLQP tiếp tục đề cập tầm quan trọng và sự cần thiết xây dựng lực lượng quốc phòng, an ninh, trọng tâm là lực lượng vũ trang (LLVT) với nòng cốt là LLVT ba thứ quân (bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương và dân quân tự vệ) vững mạnh, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, nòng cốt là LLVT trước Tổ quốc phải tổ chức, triển khai thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN. Để làm được điều đó cần tổ chức quán triệt sâu sắc, nghiêm túc tinh thần cơ bản của CLQP trong các tổ chức đảng, ban, bộ, ngành Trung ương, địa phương và toàn quân theo phạm vi, lĩnh vực, nhằm trang bị cho mọi tầng lớp nhân dân, cả hệ thống chính trị nhận thức đúng đắn về nội dung chiến lược, đổi mới tư duy, phương pháp, tạo chuyển biến mạnh mẽ về ý chí, trách nhiệm, biến quyết tâm thành hành động cách mạng.

Các nội dung trong CLQP của Việt Nam luôn tôn trọng độc lập chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia; tuân thủ Hiến pháp, pháp luật Việt Nam và quốc tế. Một trong những nội dung quan trọng của CLQP Việt Nam là nhằm xây dựng, củng cố lòng tin chiến lược với các nước, nhất là các nước láng giềng, các nước lớn, bạn bè truyền thống, tạo thế và lực mới cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Uy tín và vị thế của đất nước trên trường quốc tế không ngừng được nâng lên. Kết quả đó, một mặt phản ánh sự nỗ lực của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc; mặt khác, khẳng định đường lối đổi mới của Đảng, trong đó có đổi mới, phát triển tư duy lý luận, nhận thức về QS, QP, bảo vệ Tổ quốc là đúng đắn, sáng tạo.

Tuy nhiên, khái niệm và nội dung CLQP hiện chưa trở thành nhận thức của nhiều người. Để mọi người dân trong nước, bạn bè quốc tế hiểu rõ CLQP Việt Nam, đưa hiểu biết này đi vào cuộc sống cần phải đẩy mạnh công tác phổ biến, tuyên truyền một cách rộng rãi, bằng nhiều hình thức phong phú. Đẩy mạnh công tác phổ biến, tuyên truyền rộng rãi trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, tạo sự thống nhất về nhận thức và sự đồng thuận trong xã hội về sự cần thiết phải xây dựng hai chiến lược này; từ đó đề cao tinh thần trách nhiệm trong tổ chức thực hiện. Làm cho người dân, các tổ chức, doanh nghiệp hiểu rõ việc kết hợp kinh tế, văn hóa, xã hội với quốc phòng, an ninh và quốc phòng, an ninh với kinh tế, văn hóa, xã hội; quốc phòng, an ninh, đối ngoại được triển khai chặt chẽ, hiệu quả. Khu vực phòng thủ các cấp được xây dựng từng bước vững mạnh.

Đề ra chiến lược nói chung, CLQP nói riêng luôn là vấn đề hệ trọng của mỗi quốc gia. Triển khai CLQP phù hợp với tình hình cụ thể của đất nước, biết kết hợp chặt chẽ đấu tranh quân sự với đấu tranh chính trị, ngoại giao, kinh tế, văn hóa, tư tưởng... chính là góp phần ngăn chặn, đẩy lùi nguy cơ chiến tranh, bảo vệ Tổ quốc từ xa, từ sớm.

NGUYỄN HÒA