Thực hiện chỉ thị của lãnh tụ Hồ Chí Minh, trên cơ sở các đội vũ trang cách mạng ở Việt Bắc, ngày 22-12-1944, tại huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng, dưới sự chỉ huy của đồng chí Võ Nguyên Giáp, Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, tiền thân của Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam được thành lập. 

Mặc dù Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân chỉ có 34 cán bộ, chiến sĩ nhưng đã sớm phát huy truyền thống chống giặc ngoại xâm và nghệ thuật quân sự của dân tộc. Thực hiện lời căn dặn của lãnh tụ Hồ Chí Minh “trận đầu phải thắng”, chỉ hai ngày sau khi thành lập, với lối đánh bất ngờ, dũng cảm, mưu trí, đội đã đánh thắng hai trận đầu liên tiếp ở Phai Khắt và Nà Ngần, mở đầu cho truyền thống đánh tiêu diệt, đánh chắc thắng, đánh thắng ngay trận đầu của QĐND Việt Nam.

Chiến thắng trận đầu Phai Khắt, Nà Ngần đã ghi vào truyền thống “Quyết chiến, Quyết thắng” của QĐND Việt Nam và truyền thống chiến đấu chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta như một mốc son lịch sử. Đây là chiến thắng của sức mạnh chính trị tinh thần dân tộc, của ý chí quyết tâm dám đánh, biết đánh và quyết chiến thắng giặc ngoại xâm của quân và dân ta. Chiến thắng Phai Khắt, Nà Ngần mãi mãi là biểu tượng của ý chí kiên cường, bất khuất, của trí tuệ và nghệ thuật quân sự Việt Nam được kế thừa và phát triển trong thời đại Hồ Chí Minh. Chiến thắng đó đã củng cố niềm tin đánh thắng kẻ thù xâm lược, dù tiềm lực và vũ khí trang bị của chúng mạnh hơn ta gấp nhiều lần, cổ vũ mạnh mẽ tinh thần giải phóng dân tộc của quân và dân cả nước. 

Phát huy truyền thống đánh thắng trận đầu, quân và dân ta đã bước vào cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp lâu dài và gian khổ (1945-1954). Trước kẻ thù xâm lược có quân đội nhà nghề với trang bị hiện đại, trong lúc ta mới giành được độc lập, còn gặp muôn vàn khó khăn, quân đội còn non trẻ, trang bị hết sức thô sơ, chưa có kinh nghiệm tác chiến, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, quân và dân ta đã tiến hành cuộc kháng chiến lâu dài, lần lượt đánh bại các chiến lược quân sự của chúng, đỉnh cao là Chiến dịch Điện Biên Phủ, giải phóng một nửa đất nước, đưa miền Bắc đi lên chủ nghĩa xã hội (CNXH).

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954-1975), quân và dân ta tiếp tục phát huy truyền thống đánh thắng trận đầu, chiến đấu ngoan cường, mưu trí, sáng tạo, lập nhiều chiến công xuất sắc. Quân và dân miền Nam đã lần lượt đánh bại chiến lược "Chiến tranh đặc biệt", "Chiến tranh cục bộ", "Việt Nam hóa chiến tranh" của Mỹ-ngụy. Quân và dân miền Bắc hăng hái lao động sản xuất xây dựng CNXH, là hậu phương vững chắc cho cách mạng miền Nam, đánh bại hai cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân của Mỹ ra miền Bắc, góp phần giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, đưa cả nước đi lên CNXH, thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa (XHCN).

Chiến thắng trận đầu của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, tiền thân của QĐND Việt Nam để lại cho chúng ta những bài học vô cùng quý giá. Đó là bài học về tinh thần dám đánh, quyết đánh và đánh thắng kẻ thù xâm lược, nhất là xây dựng bản lĩnh chính trị, ý chí quyết tâm chiến đấu cao, tạo nên sức mạnh đè bẹp ý chí của kẻ thù. Đó cũng là sự sáng tạo trong cách đánh, quyết tâm giành thế chủ động, đánh thắng địch ngay từ loạt đạn đầu, trận đầu. Cùng với đó là bài học về tổ chức, xây dựng lực lượng, bố trí đội hình, thế trận trong tác chiến, vừa bảo toàn lực lượng của ta, vừa tiêu diệt được nhiều sinh lực địch... Những bài học cơ bản trên là cơ sở để chúng ta nghiên cứu, vận dụng sáng tạo trong điều kiện mới, sẵn sàng đánh thắng mọi kẻ thù xâm lược, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.

Ngày nay, sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đang đứng trước những thời cơ và thách thức lớn. Mặc dù hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế chủ đạo, song tình hình thế giới, khu vực và trong nước tiếp tục diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều nhân tố khó lường. Các thế lực thù địch, cơ hội chính trị với bản chất hiếu chiến và phản động tiếp tục đẩy mạnh thực hiện “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, "phi chính trị hóa quân đội" hòng xóa bỏ sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng vũ trang, từng bước chuyển hóa chế độ chính trị ở nước ta đi theo quỹ đạo tư bản chủ nghĩa…

Thực tế cho thấy, các cuộc chiến tranh và xung đột cục bộ trên thế giới vừa qua đều xảy ra trong thời gian ngắn, cường độ cao. Bên tiến công thường sử dụng vũ khí công nghệ cao; mở đầu chiến tranh và xung đột cục bộ thường bắt đầu bằng tập kích đường không, với những phát triển mới cả về không gian, thời gian, quy mô, tính chất, mức độ và các loại vũ khí, phương tiện sử dụng. 

Để sẵn sàng đánh bại chiến tranh xâm lược của địch, trước hết, quân đội phải quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm của Đảng, nhiệm vụ quốc phòng, quân sự, nhất là Nghị quyết số 28/NQ-TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”; chiến lược quốc phòng, chiến lược quân sự, chiến lược bảo vệ biên giới quốc gia... tiếp tục quán triệt và thực hiện xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân; thường xuyên nghiên cứu nắm chắc tình hình, âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, làm tốt công tác tổng kết, rút kinh nghiệm chiến đấu để bổ sung vào phương án tác chiến những nội dung phù hợp với điều kiện và đối tượng tác chiến mới.

Các đơn vị quân đội phải luôn sẵn sàng chiến đấu cao, kịp thời phát hiện và ngăn chặn mọi âm mưu và hành động phá hoại, xâm lược của kẻ thù; quyết tâm giành thế chủ động, đánh thắng địch ngay từ trận đầu, loạt đạn đầu, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Tiếp tục xây dựng quân đội theo hướng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số lực lượng tiến thẳng lên hiện đại. Tập trung xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh làm nòng cốt để tăng cường sự lãnh đạo của Đảng. Xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, đẩy mạnh công tác giáo dục, tuyên truyền nâng cao nhận thức, bản lĩnh chính trị, củng cố niềm tin, ý chí quyết thắng và biết cách đánh địch cho mọi cán bộ, chiến sĩ. Làm tốt công tác xây dựng Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng, xây dựng các tổ chức quần chúng vững mạnh xuất sắc. 

QĐND Việt Nam tiếp tục nêu cao tinh thần độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường; huấn luyện và quản lý, khai thác sử dụng hiệu quả các loại vũ khí, khí tài được trang bị. Nâng cao chất lượng toàn diện công tác huấn luyện, đặc biệt chú trọng nâng cao trình độ tổ chức, chỉ huy, huấn luyện đêm, huấn luyện cơ động nhanh, huấn luyện trong điều kiện phức tạp, phù hợp với đặc điểm tác chiến hiện đại và nghệ thuật quân sự Việt Nam, bảo đảm luôn đánh thắng địch ngay từ trận đầu.

Đại tá VŨ HỒNG KHANH