Z114 ngày nay không chỉ khẳng định bản lĩnh, uy tín trong sản xuất quốc phòng mà cả trên mặt trận kinh tế, xứng đáng với truyền thống vẻ vang của ngành công nghiệp quốc phòng (CNQP) Việt Nam.

Những ngày mới thành lập, cơ sở vật chất, doanh trại của đơn vị thiếu thốn, chủ yếu là nhà cấp 4; điều kiện làm việc hết sức khó khăn, nhân lực thiếu, phải tuyển từ ngoài Bắc vào và “đặt hàng” đào tạo gấp. Đến nay, nhà máy đã có cơ ngơi khá rộng rãi, đội ngũ cán bộ, công nhân viên có tay nghề cao, chuyên môn giỏi. Đại tá Ngô Văn Bản, nguyên Giám đốc Nhà máy Z114, nhớ lại: "Vạn sự khởi đầu nan! Gần 26 năm trước, mọi thứ đều rất sơ sài. Hành trang của chúng tôi chủ yếu là lòng nhiệt huyết, tinh thần lao động quên mình, hết lòng vì công việc và vốn kiến thức chuyên môn ít ỏi. Cũng thời điểm ấy, nhà máy phối hợp với Nhà máy Z113 chuẩn bị lắp đặt thiết bị dây chuyền sản xuất đạn K56 nhập khẩu từ Hungary tại 4 nhà xưởng. Dù vất vả, bỡ ngỡ, nhưng chỉ trong 6 tháng, dây chuyền hoàn thành, bắt đầu chạy thử và chế thử sản phẩm. Sau khi kiểm tra, chạy thử ở các chặng, gia công thử ở mỗi chặng 5.000 sản phẩm, chúng tôi tiến hành sản xuất 50.000 sản phẩm từ chặng đầu đến chặng cuối, tổ chức nghiệm thu, bắn thử. Điều vô cùng vui mừng là kết quả sản phẩm bảo đảm các thông số và yêu cầu kỹ thuật, được cấp trên chấp thuận".

leftcenterrightdel
Lãnh đạo Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng kiểm tra hoạt động sản xuất tại Nhà máy Z114.

Đây là dấu mốc quan trọng đánh dấu vùng đất Nam Bộ lần đầu tiên chế tạo được đạn con K56 theo phương pháp dây chuyền sản xuất công nghiệp tại một nhà máy vừa ra đời chưa đầy một năm; đồng thời góp phần cân đối năng lực sản xuất quốc phòng trên lãnh thổ, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc.

Tiếp nối thành công đó, những năm tiếp theo, ngoài việc sản xuất đạn K56, nhà máy còn được giao triển khai xây dựng chuyền sơn-xử lý, nhồi lắp đạn cối 60mm, 82mm và 100mm; đầu tư xây dựng dây chuyền tổng lắp đạn chống tăng B40 XL và đạn ĐKZ-75. Với nhiệm vụ nặng nề ấy, Đảng ủy, Ban giám đốc nhà máy chủ trương đẩy mạnh phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật. Chỉ trong thời gian ngắn, 20 sáng kiến, sáng chế đã được công nhận, ứng dụng hiệu quả vào thực tiễn. Nổi bật là kết quả ứng dụng sáng kiến chế tạo khuôn cắt phôi tiền hình 6 cạnh thay cho cắt phôi tiền tròn, do nhóm cán bộ công nghệ (Phòng Kỹ thuật) phối hợp với Phân xưởng Cơ khí thực hiện. Sáng kiến đạt hiệu quả cao, hiệu suất sử dụng vật tư tăng 28% do cắt phôi không có mạch nối, tăng năng suất lao động lên 16%...

Năm 1999, theo yêu cầu của trên, nhà máy ngừng sản xuất đạn K56, chuyển sang làm nhiệm vụ khác nên ban đầu gặp những khó khăn nhất định. Dù vậy, cán bộ, công nhân viên, chiến sĩ nhà máy luôn giữ vững bản lĩnh chính trị, tích lũy kinh nghiệm chuyên môn, sẵn sàng cho những công việc mới. Chính thời gian này, nhà máy triển khai đề tài nghiên cứu thiết bị dập vỏ đạn K56 đồng bộ dây chuyền sản xuất theo công nghệ tiên tiến, lắp đặt các trang thiết bị đo lường cơ, lý, hóa; thực hiện dự án, đưa vào sản xuất dây chuyền thuốc nổ công nghiệp Amonit AD1 và xây dựng dây chuyền sản xuất thép không gỉ. Niềm vui lại đến, đề tài thành công, bảo đảm năng suất và độ chính xác cao hơn thiết bị trước đó, tiếp tục củng cố năng lực nghiên cứu khoa học, ứng dụng kỹ thuật vào sản xuất của nhà máy quốc phòng non trẻ. Theo Đại tá Nguyễn Công Thìn, nguyên Phó giám đốc Kỹ thuật Nhà máy Z114, càng trong khó khăn, thử thách, tinh thần sáng tạo và bản lĩnh của những người lính thợ Z114 lại càng tỏa sáng. Đội ngũ cán bộ kỹ thuật say mê tìm tòi, nghiên cứu quên cả thời gian với tinh thần “không có việc gì khó”. Đây chính là sức mạnh nội sinh, là nét đẹp truyền thống trở thành điểm tựa để nhà máy không ngừng vươn lên.

Đặc biệt, từ khi được bàn giao nguyên trạng để thành lập Công ty TNHH MTV Cơ khí hóa chất 14 vào tháng 8-2005, chuyển sang cơ chế quản lý mới, hạch toán kinh doanh, đơn vị có những bước phát triển vững chắc. Trước yêu cầu nhiệm vụ nặng nề, Đảng ủy, Ban giám đốc nhà máy tích cực thực hiện đồng bộ các nội dung, biện pháp phát triển sản xuất theo phương châm tự lực tự cường, đổi mới, sáng tạo; quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, tự động hóa từng khâu, chặng... trên các dây chuyền sản xuất; từng bước đầu tư nhiều máy móc, thiết bị hiện đại phục vụ nhiệm vụ chính trị trung tâm; chú trọng phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật và hợp lý hóa sản xuất.

Một trong những vấn đề mà lãnh đạo nhà máy trăn trở là làm sao để đơn vị vừa hoàn thành tốt nhiệm vụ sản xuất quốc phòng, vừa phát triển mạnh mẽ nhiệm vụ sản xuất kinh tế. Trong khi đó, điều kiện công nghệ, thiết bị, nhà xưởng còn lạc hậu; nguồn lực đầu tư phát triển còn hạn chế; sự cạnh tranh quyết liệt của thị trường tạo ra áp lực đối với các sản phẩm kinh tế; nhu cầu về số lượng, chất lượng nguồn lao động, giá cả thị trường và nhu cầu việc làm cũng như thu nhập ngày càng cao... tác động trực tiếp đến hoạt động của nhà máy. Đại tá Nguyễn Quốc Khánh, Bí thư Đảng ủy Nhà máy Z114, chia sẻ: “Trước thực tế ấy, Đảng ủy, Ban giám đốc đã bàn bạc kỹ, phân tích thuận lợi, khó khăn, đánh giá khả năng của đơn vị và đi đến thống nhất, tập trung lãnh đạo toàn diện nhưng có trọng tâm, trọng điểm, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, tập trung đột phá vào công nghệ sản xuất các loại hỏa cụ, phụ kiện nổ nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác”. Theo đó, các phòng, ban chuyên môn chủ động nghiên cứu phát triển sản phẩm mới, hoàn thành các đề tài, nhiệm vụ nghiên cứu đạt được nhiều kết quả tích cực. Chỉ tính trong 5 năm gần đây, nhà máy đã thực hiện hai nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp Bộ Quốc phòng, 13 đề tài nghiên cứu cấp cơ sở và hơn 200 sáng kiến, sáng chế..., làm lợi hàng chục tỷ đồng.

Việc mạnh dạn đầu tư đổi mới công nghệ, tích cực nghiên cứu, phát huy sáng kiến, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, chế tạo được nhiều sản phẩm, mặt hàng mới phục vụ quốc phòng và kinh tế dân sinh đã đóng góp tích cực vào việc hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của đơn vị; đồng thời mở ra những hướng phát triển mới trong tương lai. Từ năm 2014 đến nay, nhà máy đã sản xuất hoàn chỉnh, nghiệm thu, nhập kho Bộ Quốc phòng hàng triệu viên đạn 7,62mm K56T, K56H, hàng triệu sản phẩm ống nổ K8T vỏ nhôm; chủ động sản xuất, cung ứng hàng trăm nghìn viên đạn hơi K56 phục vụ bộ đội địa phương các tỉnh phía Nam thực hành diễn tập phòng thủ và hàng triệu hạt lửa K56 cho các đơn vị bạn. Sản phẩm của nhà máy đạt chất lượng tốt, được hội đồng nghiệm thu Bộ Quốc phòng đánh giá cao. Trung tá Lê Văn Nam, Giám đốc nhà máy, cho biết: Mấy năm nay, nhà máy đã tích cực huy động các nguồn lực, đẩy mạnh đầu tư, đổi mới công nghệ, hiện đại hóa trang thiết bị, tạo nền tảng kỹ thuật, công nghệ đáp ứng yêu cầu sản xuất; đồng thời mua sắm bổ sung nhiều thiết bị chuyên dùng công nghệ cao phục vụ cho việc nghiên cứu, sản xuất, kiểm tra chất lượng sản phẩm; tích cực đầu tư chiều sâu, nâng cao năng lực sản xuất quốc phòng, sản xuất, kinh doanh cơ khí cấu kiện; hợp lý hóa quá trình sản xuất, cải tiến quy trình công nghệ, tính năng hoạt động của thiết bị nhằm tăng năng suất lao động và hiệu quả sản xuất, kinh doanh. Ngoài ra, nhà máy mở rộng tìm kiếm khả năng đầu tư, hợp tác sản xuất với đối tác, khách hàng mới; tăng sức cạnh tranh, đa dạng hóa sản phẩm, phụ kiện nổ phục vụ dân sự, mở rộng thị phần, hướng tới xuất khẩu thuốc nổ công nghiệp; triển khai những dự án có tính lưỡng dụng, kết hợp giữa quốc phòng và kinh tế...

Có thể nói, việc đưa vào sản xuất hai sản phẩm thuốc nổ nhũ tương và thuốc nổ ANFO là bước đầu tư đúng hướng và nổi bật trong sản xuất kinh tế của nhà máy, bảo đảm được việc làm, tăng thu nhập cho người lao động, đưa doanh thu sản xuất kinh tế chiếm tỷ trọng trên 70% tổng doanh thu của nhà máy. Những thành công đó đã tạo ra bước tiến vượt bậc của Nhà máy Z114, góp phần xây dựng đơn vị tiếp tục phát triển toàn diện, vững chắc...

Trung tướng Trần Hồng Minh, Chủ nhiệm Tổng cục CNQP, khẳng định: Từ một đơn vị chủ yếu phụ thuộc vào sản xuất quốc phòng theo kế hoạch, cơ sở vật chất và đời sống gặp vô vàn khó khăn, với tinh thần đoàn kết, quyết tâm của tập thể cán bộ, công nhân viên, Nhà máy Z114 đã và đang khẳng định vị thế, uy tín, thương hiệu với đối tác và đơn vị bạn; quy mô sản xuất ngày càng mở rộng; số lượng, chủng loại ngày một tăng; đời sống vật chất, tinh thần của cán bộ, công nhân viên không ngừng được cải thiện, nâng cao... Thành quả đó là minh chứng cho hành trình bền bỉ sáng tạo, vượt khó vươn lên của Nhà máy Z114, phấn đấu trở thành trung tâm của Cụm CNQP phía Nam, xứng đáng với sứ mệnh mới trong giai đoạn hội nhập và phát triển.

Bài và ảnh: HOÀNG THÀNH - THANH HÀ