Một bất ngờ, hụt hẫng, một thắc mắc cực lớn lan truyền trong xã hội và mọi người đều nóng lòng mong đợi những giải thích thỏa đáng. Chỉ là mong đợi bởi người dân tin vào chủ trương CPH của Đảng và Nhà nước cùng dự cảm công việc đổi thay không thể diễn ra suôn sẻ và nhanh chóng ngày một ngày hai. Mong đợi để rồi sau một năm dài mới vỡ lẽ, những quy chuẩn, quy định trong đánh giá thương hiệu một đơn vị văn hóa nghệ thuật là chưa hề rõ ràng, mà chỉ nằm trong cách tính chung như đối với các đơn vị, cơ sở kinh tế.
Nhiều nghệ sĩ bày tỏ ý kiến về việc định giá thương hiệu Hãng phim truyện Việt Nam bằng 0 là chưa phù hợp. Ảnh: Vnexpress
Phải nói là thật may sau những ngơ ngác, chờ đợi và suy nghĩ, chính những người trong cuộc đã lên tiếng để không chỉ bảo vệ mình, mà bảo vệ cả chủ trương, chính sách chung, bảo vệ nền điện ảnh cùng lịch sử, truyền thống của một hãng phim danh giá đã tồn tại suốt gần 60 năm qua.
Lịch sử, truyền thống với hàng trăm bộ phim truyện nhựa phản ánh tinh thần, tâm hồn, tình cảm của các thế hệ người Việt Nam gắn bó với những thời kỳ cực kỳ khốc liệt và tràn đầy khát vọng là giá trị văn hóa, nhưng có phải là giá trị thương hiệu? Những nghệ sĩ tài năng đã thuộc về công chúng, đã tạo nên những xúc cảm sâu sắc và vô giá trong công chúng có làm nên thương hiệu? Trong phát biểu tại cuộc họp gần nhất bàn về sự kiện CPH Hãng phim truyện Việt Nam, nhà văn Chu Lai đã kể về tâm trạng của những chiến sĩ như ông trước giờ ra trận khi được xem hoặc ôn nhớ lại những hình ảnh, câu chuyện của các bộ phim “Con chim vành khuyên”, “Chung một dòng sông”… Chính những tác phẩm đó của xưởng phim truyện (sau này là Hãng phim truyện Việt Nam) đã truyền đến những chiến sĩ thứ năng lượng đặc biệt của tình yêu và dũng khí chiến đấu. Không chỉ các chiến sĩ mà có thể nói hầu như tất thảy mọi người dân Việt Nam dù ở tiền tuyến hay hậu phương, trong những năm tháng chiến trận và xây dựng đều mong ngóng từng ngày từng giờ để được xem phim Việt Nam. Văn hóa, nghệ thuật Việt Nam đã góp phần tích cực cùng nhân dân và Quân đội ta làm nên chiến thắng. Đó là điều không thể lãng quên, đó là thứ giá trị tinh thần không thể đong đếm được bằng những khoản tiền triệu, tiền tỷ. Và điều này cũng giải thích vì sao khi thời thế đã nhiều đổi thay nhưng mỗi khi có dịp trở lại với công chúng, những bộ phim cũ ấy cũng như những bài hát, bản nhạc, cuốn truyện, bức tranh… vẫn làm thổn thức lòng người, kể cả lớp người sinh ra sau chiến tranh.
Thời gian qua đi, những nghệ sĩ lớp sau của Hãng phim truyện Việt Nam vẫn tiếp nối, phát huy được tinh thần và phong cách của một đơn vị làm phim hàng đầu và trở thành những tên tuổi có uy tín không chỉ trong nước mà cả trong các liên hoan, sự kiện điện ảnh quốc tế. Vậy mà có dấu hiệu cho thấy người chủ mới của cái đơn vị có tên Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển phim Việt Nam hầu như chưa biết rõ các tác giả cùng tác phẩm của họ. Đánh giá thương hiệu của một hãng phim bằng không là một lý do mà người nằm giữ trên 60% cổ phần không thể đánh giá có giá trị nghệ sĩ.
Sau nhiều ngày trao đổi, tranh luận thẳng thắn, Phó thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam đã yêu cầu thanh tra lại toàn bộ quá trình CPH Hãng phim truyện Việt Nam. Mọi sự sẽ ra nhẽ, cái gì sai, bất cập phải sửa, kể cả những công việc ở tầm vĩ mô, điều gì là lỗi, là tội tin rằng cũng sẽ được vạch rõ. Tin rằng cùng với những khuất tất trong “đấu thầu”, “đất vàng”, cách thức tổ chức kinh doanh, "nút thắt" thương hiệu Hãng phim truyện Việt Nam được gỡ mở sẽ là bài học để giải quyết vấn đề thương hiệu văn hóa nói chung.
NGUYỄN ANH