Riêng ở huyện Ba Vì và ngoại vi thị xã Sơn Tây, vùng đồi núi, làng quê xa xôi, vắng vẻ và hoang vu trước đây giờ trở nên sôi động chợ búa, hàng quán đặc sản đan xen với các trang trại, phố xá. Và đủ loại khu nghỉ với những mái nhà thấp tầng mang dáng dấp thôn quê mà đầy đủ tiện nghi, cảnh trí, chỗ vui chơi. Chỉ bốn năm chục cây số đường nới rộng thoáng, ô tô, xe máy và xe buýt, chẳng một vùng đất nào quanh Hà Nội đủ tiện lợi và sức thu hút người Hà Nội về nghỉ ngơi và làm ăn nhiều như thế.

Sức hút ấy hình thành và phát triển dù nhanh chóng song diễn ra rất tự nhiên. Chính sách, quy hoạch, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng trong 10 năm qua đã tạo nên không gian mới, bộ mặt mới và sức sống mới cho Ba Vì, Sơn Tây hay Sóc Sơn, Mê Linh, Chương Mỹ, Mỹ Đức… bên cạnh những quận, huyện đang đô thị hóa mạnh mẽ, như: Hà Đông, Hoài Đức, Nam Từ Liêm…

Hà Nội sau 10 năm đổi mới. Ảnh minh họa:qdnd.vn

Hơn 10 năm trước thật khó có thể hình dung ra sự đổi thay nhanh chóng và lớn lao này. Lúc ấy, nỗi lo về một sự xung đột văn hóa, về văn hóa xứ Đoài bị hòa tan bởi văn hóa Hà Nội hay văn hóa đô thị Hà Nội bị lai tạp, mai một vì các yếu tố nông dân, nông thôn là có thật và có thể hiểu được. Song chiều sâu lịch sử của một Thủ đô ngàn năm văn hiến vốn cởi mở, dung nạp và tiếp thu, nâng cao mọi yếu tố vùng miền, mọi dòng người tứ xứ đã làm điểm tựa cho những quyết sách về văn hóa trong quyết định mở rộng địa giới hành chính Thủ đô Hà Nội. Và thời gian đã trả lời bằng sự đổi thay trong hài hòa, yên ấm.

Vẫn là đây một không gian xanh bao quanh vùng lõi Hà Nội nhưng giờ như xanh hơn với những cánh đồng lớn, trang trại lớn và cây xanh ngày mỗi nhiều hơn trong chương trình trồng một triệu cây xanh. Vẫn còn đây những làng nghề với những cụm sản xuất tập trung đã và đang hình thành. Và phong trào xây dựng nông thôn mới đang diễn ra sôi động trên mọi làng xã ngoại thành, trong đó có những huyện, như: Đan Phượng, Chương Mỹ đã hướng đến nông thôn mới kiểu mẫu. Và các vùng lúa, rau, cây, hoa, quả, chăn nuôi theo chuẩn mới, công nghệ cao và nông nghiệp hữu cơ… Thôn xóm khang trang, nếp sống kỷ cương trật tự nơi phố phường, làng xã cùng những nét mới của thành phố du lịch với các tuyến phố đi bộ, chợ đêm… Tất cả là bức tranh hiện thực tươi tắn, hòa đồng của một Hà Nội không ngừng đổi mới, phát triển.

Đương nhiên trong tổng thể đổi thay văn hóa và nếp sống người Hà Nội vẫn còn vướng rất nhiều nét cũ kỹ, lạc hậu cùng những lề thói, tật bệnh mới phát sinh. Người Hà Nội mà mê tín đến thế ư? Khách từ miền Trung, miền Nam, người từ nước ngoài về đã từng thốt lên như thế trước những cảnh lễ bái cầu xin thái quá tại một số đền, chùa. Rồi tệ nạn cờ bạc, rượu bia, rồi thói sản xuất buôn bán hàng giả, hàng lậu, thực phẩm không an toàn vệ sinh. Rồi sự bon chen trên đường, nơi công cộng cùng thói quen xả rác bừa bãi, xây lấn trái phép…

Một đô thị khổng lồ thì khó có thể bảo đảm muôn sự đều hanh thông suôn sẻ và nền nếp, song những gì đã làm nên sức sống mới, vẻ đẹp mới cho Hà Nội thì cũng là những phương cách để khắc chế, xóa bỏ cái xấu, để cái mới, cái tích cực nảy nở. Chỉ trên nền kỷ cương, nhuần nhị nghĩa tình và giàu có tri thức, nét thanh lịch hào hoa và trung thực mới tỏa lan. Chỉ có môi trường thông thoáng xanh sạch đẹp, con người mới đỡ gò bó.

Phấn đấu xây dựng đô thị xanh, thành phố thông minh, lối ứng xử theo các quy tắc, chuẩn mực, hương ước mới, Hà Nội đang mở đường để cải thiện cuộc sống mọi mặt cho người dân và đưa mỗi công dân Thủ đô trở thành người chủ, tác nhân hữu ích cho cuộc sống đàng hoàng, tử tế của chính mình và của cả cộng đồng.

NGUYỄN ANH