Bởi, hiện nay việc cải cách thể chế, cải cách hành chính được coi là động lực chính cho sự phát triển của đất nước, Chính phủ đang nỗ lực xây dựng một nền hành chính kiến tạo. Muốn vậy, rất cần có nhiều người tài trong hệ thống nhà nước. Mà nhìn rộng ra thì không chỉ khu vực công cần nhiều nhân tài mà cả nền kinh tế, cả xã hội rất cần có sự đóng góp của nhân tài, để thúc đẩy đất nước phát triển.
Thời kỳ kháng chiến giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, hưởng ứng lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, rất nhiều nhân tài Việt Nam ở nước ngoài sẵn sàng từ bỏ cuộc sống nhung lụa, giàu sang trở về quê hương phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân, không nề gian khổ, chẳng ngại hy sinh. Điển hình như Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa, Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Huyên, bác sĩ Trần Hữu Tước, kỹ sư Võ Quý Huân… Trong thời bình, số lượng học sinh, sinh viên Việt Nam có thành tích xuất sắc đi du học ở các nước tiên tiến trên thế giới ngày càng nhiều hơn. Rất nhiều người trong số họ đã gây dựng được tên tuổi trong các lĩnh vực, với nhiều công trình nghiên cứu có giá trị khoa học đóng góp cho nhân loại. Thời gian qua, nhiều địa phương, bộ, ngành đã có những cách làm hay, cụ thể để thu hút người tài, như: Chính sách tuyển thẳng, cộng điểm ưu tiên tuyển dụng hay ưu tiên bố trí nhà ở với những người có bằng tốt nghiệp đại học loại giỏi trở lên ứng tuyển làm công chức, viên chức…
Tuy nhiên, cũng phải thừa nhận, việc tìm kiếm, thu hút nhân tài vào làm việc ở khu vực công là không dễ, việc giữ người tài cho khu vực công lại càng khó khăn hơn. Không hiếm trường hợp người giỏi rời bỏ khu vực công để tự khởi nghiệp, chuyển sang các doanh nghiệp hoặc ra nước ngoài làm việc. Để thu hút,“giữ chân” người tài thì việc tạo ra không gian phù hợp cho họ trong hệ thống cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công cần được quan tâm hơn. Muốn vậy, vấn đề lương, thưởng cần có những chính sách cụ thể, đột phá, hiện thực hóa Nghị quyết số 27-NQ/TW về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp, trong đó hiệu quả công việc cần thực sự trở thành thước đo hàng đầu để trả lương cán bộ, công chức, viên chức. Cùng với đó, các cán bộ quản lý, làm công tác nhân sự cần sẵn sàng tìm kiếm giải pháp tối ưu để hòa hợp được những sự khác biệt trong cách làm việc, cách tư duy, làm cho những người tài giỏi thấy rõ họ thực sự được trân trọng, được lắng nghe và được tạo điều kiện cống hiến trong cơ quan, tổ chức.
Cũng phải nhìn thấy một thực tế là ở các nước phát triển có cơ chế đãi ngộ, điều kiện làm việc tốt hơn. Thế nên, nếu không thể thu hút được các trí thức, nhà khoa học đang ở nước ngoài về nước, thì cần có cơ chế để khuyến khích họ có thể đóng góp tốt nhất từ xa.
Trong những năm qua, có nhiều tấm gương đóng góp cho đất nước từ xa, ví dụ Giáo sư Trần Thanh Vân, nhà khoa học hàng đầu trong lĩnh vực Vật lý hiện đang làm việc và sinh sống ở Pháp, đã 26 năm liên tục tổ chức Hội nghị Gặp gỡ Việt Nam để thu hút những nhà khoa học hàng đầu thế giới đến với Việt Nam. Hiện nay, giáo sư vẫn đang miệt mài với dự án Trung tâm Quốc tế khoa học và giáo dục liên ngành tại Bình Định. Những người như Giáo sư Trần Thanh Vân vốn đã có tên tuổi lẫy lừng quốc tế. Cuộc sống của họ ở nước ngoài cũng khá đầy đủ, nhưng họ vẫn luôn có trái tim, có tấm lòng hướng về quê hương. Do đó, rất cần những việc làm cụ thể để tri ân họ, tặng họ các danh hiệu cao quý để thể hiện sự trân trọng của Nhà nước ta với những đóng góp vô cùng đáng quý của họ, để từ đó nhân tài Việt Nam ở nước ngoài được động viên, khích lệ, tích cực đóng góp hơn nữa cho quê hương.
CHIẾN THẮNG