QĐND - Sau 5 tháng ra đời, mô hình “Tàu mẹ, tàu con” liên kết tổ chức khai thác và tiêu thụ sản phẩm tại ngư trường, giữa Công ty Cổ phần thủy sản Hải Vương với 6 ngư đội, gồm 30 tàu khai thác cá ngừ đại dương của ngư dân ở Khánh Hòa có nguy cơ đổ vỡ! 

Ảnh minh họa/Internet

Một mô hình được cho là đột phá, mở ra hướng làm ăn mới, có lợi cả cho ngư dân và cơ sở thu mua, chế biến hải sản. Theo tính toán, nếu mô hình này vận hành tốt sẽ giúp ngư dân tiết kiệm được đến 70% nhiên liệu trong một chuyến đi biển và tăng thời gian bám biển thêm 10 ngày. Hải sản thu mua tại ngư trường được bảo quản từ hệ thống làm lạnh cấp tốc hiện đại của “tàu mẹ”, khiến tỷ lệ sản phẩm có chất lượng cao được nâng lên, vì thế giá trị xuất khẩu cũng cao hơn. 

Mang lại lợi ích rõ ràng, nhưng tại sao lại có nguy cơ đổ vỡ? Qua tìm hiểu chúng tôi thấy, nguyên nhân chính là thiếu sự sòng phẳng về lợi ích. Người khai thác phàn nàn, giá thu mua của “tàu mẹ” thấp hơn 30.000 đồng/kg so với giá bán tại bến, sức chứa của tàu mẹ không đủ đáp ứng sản lượng khai thác, gây ra cảnh “chầu chực”. Phía người thu mua thì lý giải, để có lãi thì giá cá mua trên biển phải thấp hơn giá cá trên bờ từ 35 đến 40 nghìn đồng/kg. Sự trục trặc của mô hình này là do ngay từ đầu khi ký kết liên kết chưa giải triệt để bài toán “lợi ích”.

Nhìn tổng thể, đây là mô hình tiên tiến, khoa học. Song, do chưa tính toán kĩ, nóng vội trong khâu chuẩn bị, nên dẫn đến “trục trặc”. Người trực tiếp khai thác chưa được chuẩn bị tốt về mọi mặt, phụ thuộc nhiều vào các đầu nậu; “tàu mẹ” chưa được đầu tư đúng tầm, năng lực hạn chế, chưa hội đủ các điều kiện về kỹ thuật, tài chính… để bao tiêu sản phẩm một cách nhanh nhất và bảo quản sản phẩm tốt nhất. 

Nguyên nhân chính đã tìm ra và hoàn toàn có thể khắc phục được nếu người khai thác, người thu mua và cả cơ quan quản lý cùng có “tiếng nói chung”, cùng có cái nhìn hướng về lợi ích cả trước mắt và lâu dài. Vì vậy rất cần có cuộc “ngồi lại” giữa ba bên là: Ngư dân, công ty đóng vai trò “tàu mẹ”, cùng Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Hội nghề cá tỉnh Khánh Hòa.

Trung Đặng