Ước giải ngân kế hoạch đầu tư vốn ngân sách Nhà nước năm 2018 mới đạt gần 7,5 nghìn tỷ đồng, bằng 1,95% kế hoạch vốn được Thủ tướng Chính phủ giao, tương đương khoảng 1,87% dự toán năm. Trong đó, giải ngân vốn trái phiếu Chính phủ mới đạt 200 tỷ đồng, bằng khoảng 0,52% kế hoạch vốn được Thủ tướng Chính phủ giao, tương đương khoảng 0,44% dự toán năm. Vốn ODA và vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài giá trị giải ngân ước đạt 237 triệu USD, giảm khoảng 36% so với cùng kỳ năm 2017.

Nguyên nhân chủ yếu được chỉ ra là do Tết Nguyên đán Mậu Tuất rơi vào tháng 2; rồi trong tháng 1, các bộ, ngành và địa phương còn phải tập trung giải ngân nốt phần vốn của năm 2017, nên kết quả giải ngân hai tháng đầu năm đạt thấp. Bên cạnh đó, hiện một số bộ, ngành và địa phương đang tiếp tục phân khai chi tiết kế hoạch vốn năm 2018 được giao và nhập dự toán cho các dự án; căn cứ mức vốn được phân bổ, các chủ đầu tư cũng đang hoàn thiện các hồ sơ thanh toán vốn đối với dự án chuyển tiếp, hoàn chỉnh các thủ tục đấu thầu, lựa chọn nhà thầu, hoàn thiện hồ sơ tạm ứng thanh toán đối với các dự án khởi công mới theo quy định...

Ảnh minh họa/ TTXVN.

Có một thực tế là trong mấy năm gần đây, việc giải ngân vốn đầu tư công được các bộ, ngành, địa phương thực hiện rất chậm trong những tháng đầu năm. Năm 2017, chính vì việc giải ngân vốn đầu tư trong những tháng đầu năm quá chậm nên tỷ lệ giải ngân kế hoạch vốn đầu tư nguồn ngân sách Nhà nước năm 2017 so với kế hoạch đã được Quốc hội giao chỉ đạt 82,5%. Nhiều bộ, ngành, địa phương phản ánh rằng, từ khi Luật Đầu tư công, Luật Đấu thầu, Luật Xây dựng có hiệu lực thì những quy trình, thủ tục xây dựng cơ bản trở nên chặt chẽ hơn, phức tạp hơn, mất nhiều thời gian hơn.

Một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn đầu tư chính là chi phí thời gian. Với số vốn đầu tư công lên tới hàng trăm nghìn tỷ đồng mỗi năm, trong đó có cả các khoản vay nước ngoài nếu không được sớm đưa vào sử dụng thì sẽ gây lãng phí không nhỏ từ việc phải trả lãi vay. Cùng với đó, công trình xây dựng cơ bản cũng sẽ bị chậm so với kế hoạch, do đó các mục tiêu phát triển chưa thể đạt được. Như thế là thiệt đơn thiệt kép.

Chính vì thế, năm qua, Chính phủ đã đặt ra thời hạn để hoàn thành việc giải ngân vốn đầu tư công của năm. Bộ, ngành, địa phương nào không giải ngân kịp thời hạn này sẽ bị cắt vốn, chuyển cho nơi khác "khát" vốn hơn, giải ngân nhanh hơn. Giải pháp này cần tiếp tục thực hiện quyết liệt trong năm 2018 để bổ sung vốn cho các công trình, dự án quan trọng, cấp bách. Cùng với việc tăng cường trách nhiệm, nâng cao kỹ năng nghiệp vụ của cán bộ, công chức để đáp ứng tốt các yêu cầu theo quy định thì các bộ, ngành cũng cần phát hiện, đề xuất sửa đổi, bổ sung, điều chỉnh các cơ chế chính sách còn bất cập, vướng mắc, đặc biệt là các quy định về đầu tư công, để vừa quản lý tốt việc sử dụng vốn, vừa nâng cao hơn nữa hiệu quả.

HỒ QUANG PHƯƠNG