Với EVFTA, Việt Nam là nước đang phát triển đầu tiên ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương có quan hệ thương mại tự do với EU. Hiệp định còn giúp Việt Nam có điều kiện nâng cao nội lực để ứng phó, củng cố vị thế, thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, đi đôi với củng cố, tăng cường quốc phòng, an ninh.
Việc EVFTA được thông qua giúp chúng ta có điều kiện thúc đẩy xuất khẩu, đa dạng hóa thị trường, thu được giá trị gia tăng cao hơn thông qua việc thiết lập các chuỗi cung ứng mới. Cụ thể là các loại hàng hóa xuất xứ từ Việt Nam xuất khẩu sang EU sẽ được hưởng rất nhiều ưu đãi về thuế quan (có thể được hưởng thuế quan 0%) để tăng trưởng. EVFTA có hiệu lực dự kiến sẽ xóa bỏ hơn 85% dòng thuế với hàng xuất khẩu của Việt Nam, tương đương 70,3% kim ngạch xuất khẩu của chúng ta sang EU. Số dòng thuế được xóa bỏ sau 7 năm hiệp định này có hiệu lực là hơn 99%, tương đương 99,7% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Ngược lại, Việt Nam nhập khẩu từ EU các sản phẩm máy móc, thiết bị, nguyên phụ liệu dệt may, linh kiện vận tải, sắt thép... cũng có nhiều thuận lợi hơn.
Tuy nhiên, EU là một thị trường tiềm năng nhưng rất khó tính, đòi hỏi các mặt hàng phải có chất lượng cao, có xuất xứ từ Việt Nam hoặc EU. Hiện nay, nguồn nguyên liệu làm hàng xuất khẩu của chúng ta chủ yếu được nhập khẩu từ các nước châu Á và ASEAN. Nếu muốn xuất hàng hóa sang EU, các doanh nghiệp Việt cần phải ưu tiên đầu tư cả về chi phí, nhân lực để xây dựng kế hoạch sản xuất nguồn nguyên liệu cho nội địa và có chiến lược lâu dài về vấn đề này. Chúng ta phải xây dựng và phát triển nhiều vùng nguyên liệu, với chuỗi cung ứng trong nước để đáp ứng quy tắc xuất xứ đối với một số mặt hàng, như: May mặc, giày da, thủ công mỹ nghệ... Các mặt hàng nông sản, thủy sản cần phải được thay đổi sản xuất, chế biến theo tiêu chuẩn của EU.
Khi thực hiện EVFTA, Việt Nam và EU sẽ là hai thị trường mang tính chất bổ sung, hỗ trợ cho nhau. Mỗi bên sẽ sản xuất và bán hàng hóa mà bên kia không sản xuất tại thị trường nội địa của mình, đáp ứng được các yêu cầu đã đề ra.
EVFTA sẽ mãi chỉ là cơ hội nếu như chúng ta không chuẩn bị kỹ mọi mặt để đáp ứng với những điều khoản của hiệp định. Mong rằng các doanh nghiệp, các nhà sản xuất, kinh doanh và người nông dân phải thực sự chuyển mình để có nguyên phụ liệu sản xuất hàng hóa, bảo đảm hàng xuất khẩu chất lượng cao theo tiêu chuẩn EU. Có thời cơ là phải tận dụng tối đa. Hy vọng với những nỗ lực vượt bậc, với lòng tự trọng và ý chí của người Việt Nam, chúng ta sẽ biến EVFTA thành hiện thực, để việc trao đổi, giao lưu kinh tế giữa Việt Nam và EU phát triển vượt bậc trong thời gian tới, góp phần thúc đẩy kinh tế-xã hội đất nước phát triển.
PHÚ HƯNG