Chị Dần không phải là người viết sử, viết báo chuyên nghiệp song công việc của chị đã đạt được nhiều kết quả tốt đến không ngờ. Nhiều cán bộ, chiến sĩ quân đội, dân quân du kích ở quê hương chị hy sinh chỉ để lại những thông tin ít ỏi. Nhưng với sự công phu tìm hiểu, chắp nối, ghi chép cẩn thận của chị mà hoàn thiện được hồ sơ để công nhận liệt sĩ cho những người đã ngã xuống vì tự do của dân tộc. Trong số đó, có Xã đội trưởng Đại Xuyên tên là Trương Văn Kỳ chiến đấu rất quả cảm. Trương Văn Kỳ bị quân Pháp bắt nhưng kiên trung đến cùng và bị địch chôn sống. Với lòng cảm phục, biết ơn sâu sắc, chị Phạm Thị Dần lặn lội tìm đến những người bạn chiến đấu năm xưa của ông và gom góp đủ tư liệu để làm thủ tục giúp các cơ quan chức năng thẩm định và đề nghị truy tặng Trương Văn Kỳ danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân…

Ảnh minh họa. Nguồn: TTXVN.

Đọc câu chuyện về chị Phạm Thị Dần càng thêm hiểu âm hưởng của cách mạng và kháng chiến, cùng sự hy sinh, dâng hiến của các thế hệ ông cha đã lan tỏa mạnh mẽ đến thế hệ trẻ hôm nay. Ngưỡng mộ, biết ơn đã biến thành hành động trách nhiệm "đền ơn đáp nghĩa" của lớp lớp người trẻ hậu thế. Những cuộc thi tìm hiểu và tự tìm hiểu về cách mạng và kháng chiến, những đợt sưu tầm kỷ vật, những hoạt động chăm sóc nghĩa trang liệt sĩ, những người có công và các gia đình có công, các đợt tình nguyện… kế tiếp nhau liên tục diễn ra trên mọi địa phương. Những hoạt động và hành động đó thể hiện đạo lý "uống nước nhớ nguồn" như một nhu cầu tự thân, bình dị trong cuộc sống của họ. Và đó chính là hồng phúc của dân tộc. Trạng thái tình cảm, tinh thần đó của tuổi trẻ nước nhà đã vun đắp thêm niềm tin của các lớp người đi trước vào chính con cháu mình, đồng thời cũng là thực tế của cuộc sống đập lại những luận điệu hão huyền về sự nhạt phai, đổi chiều của những lớp người kế tục đi ngược lại lý tưởng ông cha.

Câu chuyện của cô nữ sinh giỏi văn Phạm Thị Dần năm nào của Trường THPT Phú Xuyên A bước vào đời với sự đam mê, khám phá, xây dựng hồ sơ liệt sĩ, viết báo về những chiến tích và sự hy sinh anh dũng của họ không phải là cá biệt. Đã có nhiều người trẻ cất công tìm hiểu, bổ sung thêm nhiều tình tiết của những "địa chỉ đỏ", những chiến công năm xưa của chính ông bà, cha mẹ mình hoặc những người con ưu tú của quê hương, đất nước. Và bao người trẻ khác trong bộ quân phục mới hôm nay đã đội mưa đội nắng tận tâm ròng rã năm tháng đến các miền rừng núi, chiến trường xưa để tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sĩ… Những việc trên đều rất khó khăn, đòi hỏi không chỉ tình nghĩa sâu nặng, nhiệt tâm vượt khó mà còn cả tri thức, phương thức và kỹ năng thực hiện. Đó là chiều sâu rất đáng trân trọng. Và dễ thấy là ý nguyện của họ đã nhận được sự ủng hộ, giúp đỡ của các vị lão thành cách mạng, cựu chiến binh, của chính quyền và nhân dân các miền quê, cả trên đất nước ta và các nước bạn Lào, Campuchia.

Nếu thêm một người đã ngã xuống vì Tổ quốc được tìm hiểu, phục dựng và ghi chép cẩn thận, chúng ta đã có thêm một trang sử trong pho sử vĩ đại của dân tộc. Đáng quý và mong sao sự lan tỏa của những hành động từ trái tim của những người trẻ hôm nay.

NGUYỄN MẠNH