Nỗi trăn trở của ông Vinh cũng là mối lo lắng chung của hầu hết các trưởng đại diện cơ quan ngoại giao Việt Nam ở nước ngoài về dự hội nghị ngoại giao lần này. Tuy nhiên, Việt Nam dường như đã có sự chuẩn bị bước đầu để đối mặt với các thách thức đó bằng cách đa dạng hóa quan hệ. Phát biểu tại hội nghị, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nêu rõ, Việt Nam đã thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với 16 quốc gia, đối tác toàn diện với 11 quốc gia và quan hệ chiến lược đặc biệt với Lào và Campuchia. Các mối quan hệ đối tác chiến lược, đối tác toàn diện tiếp tục được thúc đẩy, phát huy hiệu quả các mặt tích cực. Bên cạnh đó, Việt Nam đã ký kết 13 hiệp định thương mại tự do, trong đó 10 hiệp định đã có hiệu lực.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước cùng các đại biểu dự Hội nghị ngoại giao lần thứ 30 chụp ảnh chung. Ảnh: TRỌNG HẢI

Chính những mối quan hệ đa dạng, những hiệp ước cùng có lợi như vậy đã giúp "giảm chấn" tác động tiêu cực của các cuộc xung đột thương mại đến Việt Nam. Các nhà ngoại giao, các đại diện thương mại của Việt Nam chính là những "đại sứ" kinh tế giúp kinh tế Việt Nam vươn ra với thế giới và đưa thế giới đến với Việt Nam.

Tình hình quốc tế đang có những thay đổi nhanh chóng, diễn biến phức tạp, khó lường, trong đó nổi lên là chiến tranh thương mại giữa các nước lớn. Hẳn ai cũng rõ, cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung hay Mỹ-Liên minh châu Âu (EU) cho đến nay vẫn chưa có dấu hiệu giảm nhiệt sau những lần các bên liên tiếp “ra đòn” để "trả đũa" nhau. Khó có thể định đoán được bao giờ những cuộc chiến này kết thúc và thắng-thua thuộc về bên nào, song có điều chắc chắn rằng cọ xát thương mại giữa các nước lớn đang tạo ra thách thức với nền kinh tế các nước, đồng thời khiến nhịp độ tăng trưởng trên toàn cầu dần giảm tốc. Đó là chưa kể đến những thách thức khác như chủ nghĩa bảo hộ gia tăng hay vai trò của các thể chế đa phương lớn, như WTO, APEC đang bị đe dọa…

Là nền kinh tế hội nhập trong chuỗi toàn cầu, Việt Nam tất nhiên không tránh khỏi sự tác động của các cuộc chiến thương mại. Để hạn chế tối đa tác động tiêu cực này, vấn đề mấu chốt nằm ở sự lựa chọn và cách thức xử lý để đem lại lợi ích cho quốc gia, dân tộc. Theo Đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc Đặng Minh Khôi: Để vượt qua trở lực và tận dụng tốt các cơ hội, Việt Nam cần củng cố được nội lực, tăng cường tính tự chủ trong nền kinh tế; đồng thời mỗi đại sứ phải là “cầu nối” thúc đẩy hợp tác thương mại, mở rộng thị trường cho hàng hóa dịch vụ và lao động Việt Nam ra nước ngoài…

Trong khi đó, Đại sứ Nguyễn Nguyệt Nga, Phó chủ tịch Ủy ban quốc gia Việt Nam về Hợp tác kinh tế Thái Bình Dương, cho rằng, trong thách thức vẫn có cơ hội cho Việt Nam khi “chúng ta đang ở trung tâm của sự phát triển và tăng trưởng, đó là khu vực châu Á-Thái Bình Dương”. Đây chính là động lực lớn, là cơ hội mà Việt Nam phải nắm lấy, đồng thời cần có những thay đổi để ứng phó với các thách thức đi kèm. Bởi, ngoại giao kinh tế-phát triển có nghĩa là trong kinh tế phải lấy phát triển bền vững và bao trùm làm trọng tâm, từ đó chủ động nắm bắt, đón đầu xu thế. Nâng cao hiệu quả công tác ngoại giao kinh tế phục vụ phát triển bền vững của đất nước, đồng thời đặt yếu tố “nội lực”, “con người” là trọng tâm sẽ giúp Việt Nam an toàn vượt qua được các hệ lụy do chiến tranh thương mại có thể gây ra.

Trên cương vị hoạt động của mình, các nhà ngoại giao Việt Nam có một điểm tựa vững chãi, như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nói tại hội nghị, rằng "phía sau mình là Đảng, là đất nước, là nhân dân”.

LINH OANH