Nạn buôn bán, vận chuyển ma túy trên tuyến biên giới và cả trong nội địa nước ta mấy năm gần đây diễn biến rất phức tạp. Số vụ buôn bán, vận chuyển ma túy tuồn vào nội địa bị lực lượng chức năng Việt Nam bắt giữ ngày càng nhiều, với số lượng lớn chưa từng thấy. Trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ bảy, Quốc hội khóa XIV vào sáng 4-6, Đại tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an cho rằng, số lượng ma túy bị bắt giữ lên đến hàng tấn mà giá ma túy trong nội địa chưa tăng cao, chứng tỏ nguồn cung vẫn chưa bị chặt đứt. Phân tích các nguyên nhân dẫn đến nạn buôn bán ma túy ở nước ta vẫn phức tạp, các chuyên gia đã xác định có mấy vấn đề chính: Thứ nhất, nước ta gần với “trung tâm sản xuất ma túy”-khu vực Tam giác vàng, đường biên giới trên bộ của chúng ta dài, chủ yếu là rừng rậm, núi cao nên tội phạm dễ lợi dụng, luồn lách trung chuyển ma túy; thứ hai, công tác kiểm soát đường biên giới gặp nhiều khó khăn, do lực lượng còn mỏng, địa hình phức tạp; thứ ba, phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, bảo vệ an ninh biên giới có nơi duy trì chưa đều, chưa phát huy được tinh thần tự giác trong phòng, chống, tố giác tội phạm của nhân dân; thứ tư, lợi nhuận từ việc buôn bán ma túy là rất lớn, do đó bọn tội phạm sẵn sàng đánh cược cả mạng sống để tham gia buôn bán, vận chuyển ma túy.
Đấu tranh với TPMT là nhiệm vụ phải kiên quyết thực hiện và phải thực hiện một cách triệt để. Trên tuyến biên giới (cả trên bộ và trên biển) cần tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát. Điều quan trọng là phải xây dựng được nhiều cơ sở chính trị phục vụ việc phòng, chống tội phạm. Chỉ có tai mắt của nhân dân thì mới tạo ra “thiên la địa võng” trong phát hiện, tố giác tội phạm nói chung và TPMT nói riêng. Trong nội địa phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng, thông tin cần phải kịp thời, thông suốt, thống nhất giữa các lực lượng khi theo dõi, phá án. Một vấn đề quan trọng là phải có giải pháp phù hợp xử lý người nghiện ma túy. Bởi người nghiện ma túy là căn nguyên của nạn sản xuất, vận chuyển, buôn bán ma túy, nếu không có người nghiện thì sẽ không có hiện tượng sản xuất, buôn bán ma túy. Nạn nghiện ma túy cũng là một nguyên nhân chủ yếu để phát sinh các loại tội phạm khác. Vì vậy, ngăn chặn người sử dụng ma túy là việc cần phải tiến hành song song và cũng phải quyết liệt ngang với ngăn chặn tội phạm sản xuất, buôn bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép chất ma túy. Hiện nay, luật pháp nước ta chưa coi việc sử dụng ma túy là tội phạm hình sự, do đó cần nghiên cứu, khôi phục tội danh này trong Bộ luật Hình sự.
Đấu tranh với TPMT cần sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, nhất là sự tham gia tự giác của nhân dân, trong đó lực lượng biên phòng, công an, cảnh sát biển làm nòng cốt. Sự hy sinh của Thiếu tá Vi Văn Nhất một lần nữa nhắc nhở chúng ta rằng: Đấu tranh với TPMT là việc cấp bách, cần thực hiện triệt để và không có sự khoan nhượng.
TRẦN TUẤN