ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG – LUẬT VÀ ĐỜI

Trước đó là các dự án xây dựng trên bán đảo Sơn Trà (Đà Nẵng), trên bờ Vịnh Nha Trang. Trước đó nữa là Nhà máy giấy Lee&Man (Hậu Giang), Nhà máy thép Cà Ná (Ninh Thuận), Dự án lấn sông Đồng Nai (Đồng Nai) và các dự án thủy điện ở miền Trung, Tây Nguyên… Điểm chung nhất trong những vi phạm của các dự án, công trình này đều thiếu hoặc không thực hiện đúng yêu cầu về báo cáo đánh giá tác động môi trường (viết tắt là ĐTM).

ĐTM đã và đang nổi lên như một tiêu điểm gay gắt trong hoạt động kinh tế của đất nước. Vì muốn tối đa hóa lợi nhuận, người ta tìm nhiều cách để trốn tránh việc nghiên cứu đến nơi đến chốn lập báo cáo chính xác, đầy đủ về những tác động môi trường có thể xảy ra khi xây dựng, vận hành các dự án. Phổ biến là lập ĐTM một cách hình thức, đối phó. Có nơi bê nguyên xi ĐTM của dự án khác tương tự. Có nơi đưa tên tuổi các nhà khoa học uy tín vào hòng đánh lừa các cấp phê duyệt… Và tất nhiên, có những nơi báo cáo ĐTM một đằng nhưng làm một nẻo.

Thật đáng mừng với sự tiến bộ trong nhận thức về môi trường của cán bộ, đảng viên và nhân dân ta. Vì thế, cuộc đấu tranh bảo vệ môi trường thiên nhiên và xã hội của chúng ta được đẩy lên mạnh mẽ. Đảng, Nhà nước và các cơ quan hữu trách không những ban hành các chủ trương, chính sách mà còn kịp thời, kiên quyết dừng triển khai nhiều dự án gây nguy hại đến môi trường. Những tai họa nhãn tiền kịp thời được ngăn chặn, tạo nên bước tiến mới của xã hội trong thực thi luật pháp nói chung, bảo vệ môi trường nói riêng.

Chẳng thể hoặc chưa thể có ngay được ĐTM trong các hoạt động sản xuất, kinh doanh nhỏ lẻ, nhưng thái độ và sự kiên quyết phản đối của người dân đối với các hoạt động sản xuất kinh doanh làm ảnh hưởng xấu đến môi trường xung quanh là những tín hiệu hết sức đáng mừng... Rồi các hoạt động tham gia làm sạch môi trường, trồng cây xanh, bảo vệ rừng... của các cựu chiến binh, hội viên phụ nữ, đoàn viên, thanh niên, thiếu niên ở nhiều địa phương là những biểu hiện sinh động cho sự lan tỏa sâu rộng trong toàn xã hội; là những tín hiệu mới của tình yêu và trách nhiệm với quê hương.

Vậy là đã có sự tác động qua lại, lan tỏa giữa những việc lớn ở tầm vĩ mô của công cuộc xây dựng nền nếp ĐTM với những hoạt động bé nhỏ, cụ thể ở địa phương, cơ sở. Đất nước đang trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và thực hiện kinh tế thị trường, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, mọi việc từ to đến nhỏ, từ tầm quốc gia đến cơ sở nếu phấn đấu thực hiện nghiêm minh, thượng tôn pháp luật thì đều có hiệu ứng tích cực xây nên móng nền của tiến bộ, văn minh. Để phát triển bền vững thì mỗi dự án, mỗi công trình đâu chỉ có ý nghĩa về lợi ích kinh tế mà môi trường cũng rất cần được bảo vệ. Đó là những bước tiến của xã hội.

ANH NGUYỄN