Phát triển KTTN lành mạnh là một trong những thành tựu nổi bật của Việt Nam trong hơn 30 năm thực hiện đường lối đổi mới do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo. Số lượng doanh nghiệp tư nhân (DNTN) tăng nhanh. KTTN đang tạo ra hơn 42% GDP, nhiều DNTN của Việt Nam đã khẳng định giá trị thương hiệu trên thị trường và được người dân tin tưởng.
Tuy nhiên, theo ý kiến của nhiều chuyên gia kinh tế và doanh nhân thì rào cản KTTN hiện vẫn còn khá nhiều, đang trói buộc sức sản xuất và khả năng đầu tư, sáng tạo. Một trong những rào cản lớn nhất là thủ tục hành chính rườm rà, phức tạp. Theo báo cáo của Ban Kinh tế Trung ương, chỉ số gia nhập thị trường dù có cải thiện nhưng vẫn đang là vấn đề lớn với nhiều doanh nghiệp, khi năm 2018 có 18% số DN được hỏi cho biết phải chờ hơn một tháng để hoàn thành tất cả các thủ tục để đi vào hoạt động, 3,5% phải chờ hơn 3 tháng. Hay theo Báo cáo chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) 2018, có đến 34% số DN cho biết gặp khó khăn để xin được các loại giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh ngành nghề kinh doanh có điều kiện.
Mặt khác, vẫn còn tình trạng phân biệt đối xử đối với các DN dân doanh khi có đến 39,5% số DN cho biết "tỉnh ưu tiên thu hút đầu tư nước ngoài hơn là phát triển khu vực kinh tế tư nhân". Địa phương ưu ái các DN có phần vốn đầu tư nhà nước hoặc DN có vốn đầu tư nước ngoài trong thủ tục hành chính, tiếp cận đất đai…
Để KTTN phát triển lành mạnh thì phải phá bỏ những rào cản này.
Không phải ngẫu nhiên mà Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về phát triển KTTN (Nghị quyết số 10-NQ/TW năm 2017) lại được đánh số 10. Trước đó, chúng ta đã có Nghị quyết số 10-NQ/TW năm 1988 của Bộ Chính trị về đổi mới quản lý kinh tế nông nghiệp và nghị quyết này đã nhanh chóng đi vào cuộc sống, sức sản xuất được giải phóng. Từ một quốc gia thiếu lương thực triền miên, Việt Nam đã trở thành cường quốc xuất khẩu gạo. Cái tên “Khoán 10” đã đi vào lịch sử của dân tộc và lòng dân Việt Nam.
Nghị quyết số 10 về phát triển KTTN cũng đặt mục tiêu giải phóng sức sản xuất, “cởi trói” sản xuất kinh doanh, trong đó từng bước xóa bỏ mọi rào cản, định kiến, tạo mọi điều kiện thuận lợi để phát triển KTTN lành mạnh và đúng định hướng.
Để thực sự “cởi trói” cho KTTN, về phía Nhà nước, cần phải có sự đột phá trong cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, hướng tới các chuẩn mực tiên tiến trên thế giới, đảm bảo môi trường kinh doanh minh bạch, an toàn, thuận lợi. Triển khai đồng bộ các chính sách, giải pháp thúc đẩy khởi nghiệp, phát triển DN, hỗ trợ DN vừa và nhỏ, khuyến khích phát triển các DN quy mô lớn, các tập đoàn KTTN, các tập đoàn kinh tế hỗn hợp.
Trước mắt cần sửa đổi Luật Doanh nghiệp, trong đó đơn giản hóa tối đa các thủ tục hành chính, giảm bớt chi phí tuân thủ đối với các DN siêu nhỏ đồng thời xác lập khung khổ pháp lý cho khu vực hộ kinh doanh cá thể có đăng ký. Thúc đẩy chuyển đổi số trong cộng đồng DN góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh xã hội 5.0 và công nghiệp 4.0.
"Cởi trói", thúc đẩy phát triển KTTN không thể tách rời khỏi các chính sách tái cấu trúc khu vực DN nhà nước và thu hút chọn lọc các DN có vốn đầu tư nước ngoài, để vừa tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, vừa tạo dư địa cho phát triển KTTN.
ĐỖ PHÚ THỌ