Thủ tướng phân tích, năm nay giá dầu thô cùng với giá nhiều loại hàng hóa trên thị trường thế giới có xu hướng tăng. Mặt khác, chúng ta đang hấp thụ một lượng ngoại tệ lớn từ vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), từ đầu tư gián tiếp, từ kiều hối... Vì thế,  các cấp, các ngành, các địa phương phải chú trọng mục tiêu kiểm soát lạm phát, ưu tiên ổn định kinh tế vĩ mô.

Có thể nói kiềm chế lạm phát là một trong những thành tựu quan trọng nhất của Việt Nam thời kỳ đổi mới, đặc biệt là từ năm 2010 trở lại đây. Từ chỗ chỉ số giá tiêu dùng (CPI) năm 2011 ở mức 18,1%, đến năm 2017 vừa qua giảm xuống, chỉ còn 3,53%. Tuy nhiên, hai tháng đầu năm nay, chỉ số CPI đã tăng trở lại. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tháng 2-2018, CPI cả nước tăng 0,73% so với tháng trước, tăng 3,15% so với cùng kỳ năm trước. CPI bình quân hai tháng đầu năm 2018 so với cùng kỳ năm trước tăng 2,9%. Trong 11 nhóm hàng hóa và dịch vụ chính có 9 nhóm hàng tăng giá. Tăng mạnh nhất là hàng ăn và dịch vụ ăn uống (tăng 1,53%). 

Ảnh minh họa. Nguồn: cafef.vn

Là nền kinh tế có độ mở cao, nên nguy cơ “nhập khẩu” lạm phát là hiện hữu với Việt Nam. Mặt khác, ngay tại thị trường trong nước, sức ép tăng giá cũng rất lớn. Chỉ riêng chuyện giá một số mặt hàng do Nhà nước quản lý như phí dịch vụ y tế, giáo dục, giá điện vẫn tiếp tục lộ trình tăng nhằm tiếp cận giá thị trường, lương cơ bản điều chỉnh tăng... cũng sẽ làm tăng chỉ số giá trong năm 2018.

Để chủ động kiểm soát lạm phát, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, theo chỉ đạo của Chính phủ và ý kiến của các chuyên gia kinh tế, cần thực hiện đồng bộ một số nhóm giải pháp, trong đó quan trọng nhất là phải có sự phối hợp chặt chẽ, ăn khớp giữa hai cơ quan thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về tài chính, tiền tệ, giá cả là Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước. Bảo đảm phát huy ảnh hưởng tích cực lẫn nhau giữa các công cụ, giảm thiểu những tác động trái chiều, giữa công cụ tài chính và công cụ tiền tệ. Chính sách tiền tệ cần phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa, đặc biệt là trong điều hành cung tiền, tín dụng, lãi suất, bội chi ngân sách Nhà nước và nợ công một cách hài hòa, hợp lý. Bài học lạm phát gắn với khủng hoảng nợ công ở nhiều nước là những kinh nghiệm sâu sắc trong điều hành kinh tế vĩ mô của Việt Nam. Việc tăng cường thu hút các nguồn vốn đầu tư nước ngoài cũng đòi hỏi điều hành chính sách tiền tệ phải hết sức linh hoạt, nhất là trung hòa ngoại tệ, tránh gây sức ép lạm phát mà chúng ta đã gặp phải vào đầu năm 2008, khi một lượng lớn ngoại tệ đổ vào nước ta trong khi tốc độ tăng trưởng tín dụng tăng cao, tích lũy trong một thời gian dài.

Cần sớm thiết lập cơ chế thị trường cạnh tranh đầy đủ có sự kiểm soát một cách hiệu quả đối với các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực chưa tự do hóa cao. Đồng thời, cần nâng cao năng lực và hiệu quả trên thực tế công tác giám sát, kiểm soát, xử lý độc quyền và các vi phạm về giá từ phía các doanh nghiệp và các bên có liên quan. Trước mắt, cần tăng cường công tác kiểm toán giá và các chi phí kinh doanh của các doanh nghiệp độc quyền hoặc như độc quyền để giảm thiểu các chi phí không hợp lý, làm giảm giá thành đầu ra của các sản phẩm, từ đó giúp giảm giá đầu vào của các doanh nghiệp và người tiêu dùng, góp phần hạ mức giá chung, nâng cao sự lành mạnh của thị trường và sự bình đẳng của xã hội, ngăn chặn hiện tượng lạm dụng, trục lợi cá nhân, biến độc quyền Nhà nước thành độc quyền doanh nghiệp.

ĐỖ PHÚ THỌ