QĐND - Đón vợ vừa sinh đứa con thứ hai ở nhà hộ sinh về, cậu em tôi hớn hở khoe: “Cháu trai, nặng ba cân sáu bác ạ. Con khỏe, mẹ khỏe, đẻ thường, mau chuyển dạ lắm...”. Rồi cậu tỏ ra là người am tường: “Có được thành công bước đầu như ngày hôm nay là do em biết lo xa đấy. Từ lúc vợ có thai, nghén ngẩm, đến thuốc thang, ăn uống, tẩm bổ, tiêm phòng, khám định kỳ... em đều bấm điện thoại, mời bác sĩ sản khoa giỏi đến nhà. Đỡ mất công vào bệnh viện mà chất lượng dịch vụ thì tốt hơn hẳn”.

Chuyện cậu em tôi khoe “bấm nút” mời bác sĩ đến nhà thăm khám bà bầu thực ra là hình thức bác sĩ gia đình. Hình thức này được áp dụng khá phổ biến ở nhiều nước trên thế giới và tại Việt Nam cũng đã xuất hiện từ nhiều năm trước, tập trung ở các thành phố lớn, cơ bản là mang tính tự phát, diện hẹp. Những bác sĩ được gia chủ tín nhiệm “bấm nút” mời đến cũng chủ yếu thuộc các chuyên khoa sản, tim mạch, châm cứu… Gần đây, chính xác là năm 2013, Bộ Y tế mới thí điểm thành lập phòng khám bác sĩ gia đình ở một số tỉnh, thành phố, được thực hiện theo các mô hình: Phòng khám bác sĩ gia đình tại khoa khám bệnh của bệnh viện đa khoa; phòng khám bác sĩ gia đình lồng ghép với trạm y tế xã, phường, thị trấn; phòng khám bác sĩ gia đình tư nhân theo cụm dân cư. Mục tiêu của Bộ Y tế là đến hết năm 2015 sẽ thành lập được ít nhất 80 phòng khám bác sĩ gia đình tại 8 tỉnh, thành phố tham gia dự án; sau đó, từ năm 2016-2020 sẽ nhân rộng mô hình ra toàn quốc. Như vậy, việc chăm sóc sức khỏe không chỉ bó hẹp giữa cá nhân bác sĩ với gia đình người bệnh, mà là mô hình các phòng khám đa khoa, có tổ chức và sự quản lý, điều hành về chuyên môn của ngành chủ quản. Có thể nói, thực hiện và nhân rộng các mô hình phòng khám bác sĩ gia đình, bệnh nhân sẽ được bác sĩ theo dõi một cách toàn diện, cập nhật liên tục diễn biến sức khỏe, bệnh tật để có phương án điều trị, chăm sóc sức khỏe tốt nhất.

Bác sĩ khám bệnh tại nhà. Ảnh minh họa: Trung tâm bác sĩ gia đình Hà Nội

Kinh nghiệm từ nhiều nước cho thấy, chăm sóc sức khỏe theo mô hình bác sĩ gia đình là một bước phát triển cao, đi sâu vào đối tượng là từng cá thể trong cộng đồng; đáp ứng nhu cầu được cung cấp dịch vụ tốt nhất của người bệnh. Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện trên diện rộng mô hình bác sĩ gia đình cần phải có lộ trình và bước đi cụ thể, thích hợp. Dù là bác sĩ “bấm nút” nhưng các thầy thuốc phải luôn chịu sự quản lý của cơ quan y tế có thẩm quyền; hành nghề theo đúng các quy định, chế tài về y đức, y thuật; nhất là quy định về điều kiện, tiêu chuẩn của đối tượng được phép hoạt động; quy cách, thời gian trong và ngoài giờ hành chính của bác sĩ khi đến thăm khám, tư vấn, điều trị cho bệnh nhân; giá cả dịch vụ, thẩm quyền xử lý, điều trị lâm sàng trong những tình huống bình thường hoặc nguy cấp; trách nhiệm của cơ quan y tế và chính quyền địa phương liên quan... Bác sĩ gia đình nhất thiết phải là những bác sĩ đa khoa, được đào tạo bài bản, bởi họ không chỉ giải quyết được những vấn đề sức khỏe ban đầu, theo dõi, chăm sóc các bệnh mãn tính, mà còn có thể tư vấn, đưa ra các giải pháp phòng ngừa bệnh tật, giúp người dân trong cộng đồng có thể tự bảo vệ, chăm sóc sức khỏe. Điều tiên quyết khi xây dựng các phòng khám bác sĩ gia đình tại các xã, phường, thị trấn là cần đi đôi với việc nâng cao chất lượng dịch vụ, nếu không sẽ ít được người dân đến khám bệnh hoặc “bấm nút” mời bác sĩ đến nhà. Cùng với đó, đối với những bác sĩ có chuyên môn giỏi, đang công tác tại các bệnh viện, ngoài giờ hành chính nếu được các gia đình bệnh nhân tín nhiệm “bấm nút”, cũng nên được cơ quan có thẩm quyền cho phép (chẳng hạn như được cấp thẻ hành nghề, giấy xác nhận, chứng thực...).

Trước nhu cầu khám bệnh, chữa bệnh ngày càng cao thì việc xây dựng, triển khai, nhân rộng các mô hình bác sĩ gia đình là rất cần thiết, phù hợp với xu thế hội nhập, tạo điều kiện tốt nhất để chăm sóc sức khỏe toàn diện tới từng gia đình, từng người dân. Thêm nhiều phòng khám bác sĩ gia đình, thêm nhiều bác sĩ “bấm nút” giỏi cũng góp phần đáng kể vào quá trình giảm quá tải cho bệnh viện hiện nay, nhất là bệnh viện tuyến Trung ương. Thật là thuận cả đôi đường!

LÊ THIẾT HÙNG