Kính thưa các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước Lào và Việt Nam,
Các đồng chí và các bạn thân mến,
Thưa bà con nhân dân Thủ đô Vientiane và toàn thể đồng bào thân mến,
Hôm nay, hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước Lào-Việt Nam đã đồng thời cùng nhau tổ chức chính thức Lễ kỷ niệm trọng thể chào mừng “Năm Đoàn kết hữu nghị Lào-Việt Nam, Việt Nam-Lào 2022” tại Lào và Việt Nam để kỷ niệm 45 năm Ngày ký Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác và 60 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Lào-Việt Nam.
Nhân dịp có ý nghĩa trọng đại này, thay mặt Đảng, Nhà nước và nhân dân Lào, tôi xin nhiệt liệt chúc mừng và chân thành cảm ơn đoàn đại biểu cấp cao của Đảng, Nhà nước Việt Nam do đồng chí Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam làm trưởng đoàn đã mang đến cho Đảng, Nhà nước và nhân dân Lào chúng tôi những tình cảm thủy chung, trong sáng, thân thiết và thắm tình đồng chí anh em.
Các đồng chí, các bạn và nhân dân Lào thân mến,
Tại buổi lễ trang trọng và có ý nghĩa lịch sử hôm nay, chúng ta càng tưởng nhớ và biết ơn sâu sắc Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, Chủ tịch Kaysone Phomvihane và Chủ tịch Souphanouvong kính yêu đã gây dựng và là tấm gương trong sáng trong việc vun đắp mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa hai nước Lào-Việt Nam chúng ta ngày càng bền chặt, không ngừng phát triển cho đến ngày nay.
Các đồng chí thân mến,
Như chúng ta đã biết, Lào-Việt Nam là hai nước láng giềng có núi liền núi, sông liền sông, có chung đường biên giới tự nhiên, nhân dân hai nước không chỉ cùng chung sống hòa bình mà còn cùng đấu tranh chống kẻ thù xâm lược, đô hộ; đấu tranh anh dũng bất khuất, kiên cường chống lại chính quyền đế quốc và chế độ phong kiến, giành lại quyền làm chủ của nhân dân, thoát ra khỏi ách thống trị của chế độ thực dân và phong kiến nhằm giải phóng đất nước.
Kể từ khi Chủ tịch Hồ Chí Minh tập hợp mọi tầng lớp nhân dân yêu nước, thành lập Đảng Cộng sản Đông Dương vào năm 1930 nhằm lãnh đạo phong trào đấu tranh của nhân dân 3 nước Đông Dương, sự nghiệp đấu tranh của nhân dân Lào-Việt Nam đã bước sang một giai đoạn mới, với chiến lược và chiến thuật phù hợp với tình hình và đặc điểm của hai nước, từng bước đấu tranh giành chiến thắng, tiến tới thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vào ngày 2-9-1945. Sự kiện lịch sử đó đã trở thành nguồn động viên to lớn và tạo thời cơ để Lào tuyên bố độc lập vào ngày 12-10-1945. Nhưng sau đó, thực dân cũ đã quay trở lại xâm lược hai nước chúng ta một lần nữa. Hai nước đã quyết định thành lập liên quân Lào-Việt Nam nhằm cùng nhau tiến hành sự nghiệp đấu tranh quyết liệt chống kẻ thù chung và đã giành được thắng lợi liên tiếp. Sự kiện nổi bật, bước ngoặt lịch sử là Chiến thắng Điện Biên Phủ lừng lẫy, buộc thực dân cũ phải đặt bút ký Hiệp định Geneva về Đông Dương năm 1954, công nhận độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của 3 nước Đông Dương. Sự liên minh chiến đấu, giúp đỡ lẫn nhau đã đưa phong trào cách mạng tại Lào phát triển rộng rãi, là điều kiện để thành lập Đảng Nhân dân Lào vào ngày 22-3-1955, do Chủ tịch Kaysone Phomvihane đứng đầu phong trào cách mạng tại Lào.
Sau khi Hiệp định Geneva về Lào năm 1962 được ký kết, cách mạng hai nước Lào-Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới. Tại Lào đã thành lập Chính phủ liên hiệp 3 bên, dưới sự đấu tranh và thúc đẩy của lực lượng Mặt trận Lào yêu nước trong Chính phủ liên hiệp đã chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Vương quốc Lào với nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vào ngày 5-9-1962. Đây là sự kiện lịch sử trọng đại trong quan hệ giữa hai nước, xuất phát từ việc đấu tranh trên mặt trận chính trị, ngoại giao kết hợp với việc đấu tranh quân sự của lực lượng cách mạng hai nước Lào-Việt Nam.
Tôi muốn nhấn mạnh tới tầm quan trọng của việc thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Vương quốc Lào và nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vào ngày 5-9-1962 đã lập Đại sứ quán của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Chính phủ Hà Nội đã bổ nhiệm đồng chí Lê Văn Hiến làm Đại sứ đặc mệnh toàn quyền của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tại Thủ đô Vientiane. Đó là sự kiện lịch sử quan trọng và là bước ngoặt mới của thắng lợi trên mặt trận ngoại giao của lực lượng cách mạng hai Đảng, hai nước. Đó là sức mạnh tổng hợp của cách mạng hai nước, không có thế lực nào có thể phá được... Trước sự lớn mạnh không ngừng của lực lượng cách mạng hai nước, thế lực thù địch đã gia tăng đàn áp, phá hoại lực lượng cách mạng. Trong thời gian đó, lực lượng cách mạng tại Lào đã rơi vào tình thế nguy cấp... nhưng với đường lối kiên quyết, sắc bén và sáng suốt kết hợp với liên minh chiến đấu vững chắc Lào-Việt Nam, Đảng Nhân dân đã xoay chuyển tình thế, biến khó khăn thành cơ hội, khơi dậy phong trào cách mạng ngày càng rộng rãi và mở ra mặt trận quân sự đi đôi với mặt trận chính trị, ngoại giao một cách mạnh mẽ, làm cho cách mạng Lào và Việt Nam không ngừng tiến lên, chống lại mọi âm mưu của kẻ thù, liên tục góp phần đưa cách mạng hai nước đi từ chiến thắng này đến chiến thắng khác, tiến tới thắng lợi hoàn toàn và hai nước bước vào giai đoạn mới của công cuộc phát triển và bảo vệ Tổ quốc.
Các đồng chí và các bạn thân mến,
Sau khi đất nước được hoàn toàn giải phóng, hai nước có điều kiện thuận lợi hơn trong việc phát huy mối quan hệ đặc biệt Lào-Việt Nam. Trên tinh thần tình đoàn kết và liên minh chiến đấu, truyền thống thiêng liêng của hai dân tộc Lào-Việt Nam, nhằm đảm bảo cho mối quan hệ Lào-Việt Nam phát triển toàn diện, đi vào chiều sâu, hai bên đã thống nhất ký Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác vào ngày 18-7-1977 giữa đồng chí Phạm Văn Đồng, Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và đồng chí Kaysone Phomvihane, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào nhân chuyến thăm chính thức nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào của đoàn đại biểu cấp cao Đảng, Nhà nước Việt Nam do đồng chí Lê Duẩn, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam dẫn đầu. Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác Lào-Việt Nam đã tạo nền tảng cho quan hệ hợp tác trong giai đoạn mới phù hợp với quan hệ quốc tế và luật pháp quốc tế. Tại Điều 1 của hiệp ước đã ghi rõ: “Hai bên cam kết ra sức bảo vệ và phát triển mối quan hệ đặc biệt Lào-Việt Nam, không ngừng tăng cường tình đoàn kết và tin cậy lẫn nhau, sự hợp tác lâu dài và giúp đỡ lẫn nhau về mọi mặt trên tinh thần của chủ nghĩa quốc tế vô sản và theo nguyên tắc hoàn toàn bình đẳng, tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nhau, tôn trọng lợi ích chính đáng của nhau, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau”. Đó là sự khẳng định và phản ánh rõ nét mong muốn của nhân dân hai nước về việc tiếp tục bảo vệ thành quả của cách mạng, phát triển và đưa mối quan hệ Lào-Việt Nam có một không hai ngày càng đi vào chiều sâu, vì lợi ích của nhân dân hai nước, đồng thời góp phần vào việc củng cố hòa bình ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương và trên thế giới.
Các đồng chí và các bạn thân mến,
Đảng Nhân dân Cách mạng Lào cũng như các lực lượng tiến bộ trên thế giới đều coi phong trào đấu tranh cứu nước suốt mấy chục năm tại Lào, cách mạng Lào là một phần gắn bó mật thiết với cách mạng Đông Dương và cách mạng thế giới. Mối quan hệ giữa cách mạng của nhân dân Lào với cách mạng của nhân dân Việt Nam và Campuchia là mối quan hệ đặc biệt được gây dựng xuất phát từ mối quan hệ lịch sử, địa lý và tình cảm cách mạng đặc biệt, tồn tại trên mảnh đất gắn liền nhau của bán đảo Đông Dương, nhân dân 3 nước đồng cảnh ngộ, cùng đối mặt với nguy cơ nước mất nhà tan và có kẻ thù chung. Mối quan hệ đó đã trở thành lực lượng đoàn kết liên minh chiến đấu giữa nhân dân 3 nước Đông Dương, trong đó liên minh chiến đấu giữa cách mạng Lào và cách mạng Việt Nam, giữa nhân dân Lào với nhân dân Việt Nam càng đặc biệt hiếm có, vì đó không chỉ là một liên minh được gây dựng trên cơ sở của mối quan hệ đặc biệt, mà còn là một liên minh quyết định sự tồn tại và phát triển của hai dân tộc. Việc bảo vệ, gìn giữ và phát triển tình hữu nghị vĩ đại, tình đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện sẽ đưa hai nước phát triển ổn định, phồn vinh, tiến lên chủ nghĩa xã hội trong tương lai. Chủ tịch Kaysone Phomvihane đã phát biểu tại Đại hội lần thứ IV của Đảng Cộng sản Việt Nam vào ngày 15-12-1976: “Trong lịch sử cách mạng thế giới cũng đã có những tấm gương sáng chói về tinh thần quốc tế vô sản, nhưng chưa ở đâu và chưa bao giờ có sự đoàn kết, liên minh chiến đấu đặc biệt, lâu dài, toàn diện như quan hệ Lào-Việt Nam”.
Các đồng chí và các bạn thân mến,
Trong chuỗi các sự kiện kỷ niệm hai ngày lịch sử hay “Năm Đoàn kết hữu nghị Lào-Việt Nam, Việt Nam-Lào 2022”, chúng ta thấy được sự nỗ lực của nhân dân Lào, nhân dân Việt Nam trên cả nước và đã có không biết bao nhiêu bài hát, vần thơ, câu văn, cuộc nói chuyện, bài thuyết trình với nội dung sâu sắc, chan chứa tình cảm cùng với những bài hát, bài thơ đã tồn tại nhiều thập kỷ miêu tả về tình hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt, hiếm có của hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước chúng ta, thể hiện sinh động phần sâu thẳm trong tâm trí của nhân dân hai nước.
Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, người cùng đặt nền móng cho tình hữu nghị, liên minh chiến đấu và đoàn kết đặc biệt Lào-Việt Nam và Việt Nam-Lào đã sáng tác vần thơ bất hủ:
Thương nhau mấy núi cũng trèo
Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua
Việt-Lào hai nước chúng ta,
Tình sâu hơn nước Hồng Hà, Cửu Long.
Chủ tịch Kaysone Phomvihane có câu nói nổi tiếng là: "Núi có thể mòn, sông có thể cạn, song tình nghĩa Việt-Lào sẽ mãi mãi vững bền hơn núi, hơn sông". Chủ tịch Souphanouvong cũng có câu nói sâu sắc đánh giá về quan hệ Lào-Việt Nam nhân dịp thăm Việt Nam năm 1971: “Mối quan hệ Lào-Việt Nam là mối quan hệ vĩ đại, không có bài hát và bài thơ nào miêu tả được, tình hữu nghị đó cao hơn núi, dài hơn sông, rộng hơn biển cả, sáng hơn trăng rằm, ngát hương thơm hơn đóa hoa nào thơm nhất”.
Trong giai đoạn mới, mặc dù tình hình thế giới và khu vực diễn biến phức tạp, tác động to lớn đối với tất cả các nước, nhưng Đảng, Nhà nước và nhân dân các dân tộc Lào vô cùng vui mừng phấn khởi trước những thành tựu mà Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam anh em đã đạt được trong những năm qua, xây dựng nền tảng vững chắc, tạo đà xây dựng đất nước Việt Nam phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Những thành tựu trên là những bài học quý giá đối với sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, đồng thời là nguồn cổ vũ động viên to lớn đối với nhân dân Lào trong công cuộc bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước. Chúng tôi tin tưởng chắc chắn rằng, dưới sự lãnh đạo đúng đắn, kiên quyết, linh hoạt và sáng tạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, do đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đứng đầu và kế thừa tư tưởng và sự nghiệp vĩ đại của Chủ tịch Hồ Chí Minh, các đồng chí Việt Nam sẽ hoàn thành các mục tiêu của Đảng đề ra.
Xin chúc các đồng chí Việt Nam tiếp tục giành được những thành tựu mới, to lớn hơn nữa trong việc thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Nhân dịp trọng đại này, thay mặt Đảng, Nhà nước và nhân dân các dân tộc Lào, chúng tôi xin chân thành cảm ơn và bày tỏ biết ơn sâu sắc tới Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam anh em đã luôn dành cho Lào sự hỗ trợ, giúp đỡ quý báu, kịp thời và có hiệu quả trong suốt thời kỳ đấu tranh giải phóng dân tộc trước đây cũng như trong sự nghiệp bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước Lào ngày nay. Đảng, Nhà nước và nhân dân Lào luôn kiên định sẽ cùng với các đồng chí Việt Nam tiếp tục phát huy truyền thống quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Lào-Việt Nam mãi mãi trường tồn, tăng cường và nâng cao hợp tác trong các lĩnh vực ngày càng đi vào chiều sâu, có hiệu quả, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước.
Tình hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Lào-Việt Nam, Việt Nam-Lào đời đời bền vững.
Sự nghiệp và tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại và Chủ tịch Kaysone Phomvihane kính yêu mãi mãi trường tồn trong sự nghiệp cách mạng của chúng ta.
Xin trân trọng cảm ơn!
(Diễn văn của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith trong lễ kỷ niệm tại Thủ đô Vientiane)
(*) Đầu đề của Báo Quân đội nhân dân