Theo đó, theo báo cáo của Chính phủ, những năm gần đây, phía Hoa Kỳ nhiều lần nêu vấn đề về chính sách thị thực của ta gây khó khăn cho việc xin thị thực nhập cảnh Việt Nam của công dân Hoa Kỳ. Đặc biệt, sau khi Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh tại Việt Nam được Quốc hội thông qua thì công dân Hoa Kỳ chỉ được cấp thị thực 3 tháng và không được gia hạn thời gian lưu trú.
Phía Hoa Kỳ cho rằng, chính sách này của Việt Nam không tương xứng với chính sách của Hoa Kỳ với Việt Nam và không tương xứng với quan hệ hai nước. Phía Hoa Kỳ đề nghị nâng thời hạn cấp thị thực cho công dân Hoa Kỳ lên một năm nhiều lần cho mục đích du lịch, hội nghị, việc riêng và các mục đích nhập cảnh khác.
Chủ tịch nước Trần Đại Quang trình bày Tờ trình đề nghị Quốc hội phê chuẩn Công hàm Thoả thuận về cấp thị thực giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Ảnh: TTXVN.
Trên cơ sở nhất trí của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ Ngoại giao đã thay mặt Chính phủ trao đổi với phía Hoa Kỳ công hàm cấp thị thực giữa Việt Nam và Hoa Kỳ vào ngày 27-1-2016. Phía Hoa Kỳ ngay sau đó cũng đã có công hàm chính thức đồng ý với công hàm của phía Việt Nam. Nội dung chính thỏa thuận như sau:
Chính phủ Việt Nam cấp thị thực có thời hạn đến một năm nhiều lần cho công dân Hoa Kỳ nhập cảnh Việt Nam với mục đích du lịch, hội thảo, hội nghị, việc riêng hoặc làm việc với các cơ quan, tổ chức doanh nghiệp tại Việt Nam và đáp ứng các điều kiện khác để nhập cảnh Việt Nam theo quy định của luật pháp Việt Nam.
Chính phủ Hoa Kỳ cấp thị thực một năm nhiều lần cho công dân Việt Nam nhập cảnh Hoa Kỳ với mục đích du lịch, hội thảo, hội nghị việc riêng hoặc làm việc với các cơ quan tổ chức doanh nghiệp tại Hoa Kỳ và đáp ứng các điều kiện khác để nhập cảnh Hoa Kỳ theo quy định của luật pháp Hoa Kỳ.
Nội dung thỏa thuận cũng đề cập rằng, mỗi nước có thể rút ngắn thời hạn thị thực và số lần nhập cảnh của từng trường hợp cụ thể theo luật pháp và quy định hiện hành.
Tuy nhiên, nội dung của thỏa thuận nêu trên có điểm trái với quy định Luật Nhập xuất cảnh năm 2014 khi khoản 2 và 3 điều 9 Luật nhập xuất cảnh 2014 quy định chỉ được cấp 3 tháng hoặc 6 tháng.
Căn cứ Hiến pháp nước Cộng hòa XHCN Việt Nam năm 2013, Luật Ký kết, gia nhập điều ước quốc tế năm 2005, Chủ tịch nước đề nghị Quốc hội xem xét quyết định phê chuẩn công hàm thỏa thuận về cấp thị thực Việt Nam và Hoa Kỳ, đồng thời đề nghị Chính phủ báo cáo giải trình những nội dung cụ thể.
Sau tờ trình của Chủ tịch nước, Phó thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ ngoại giao Phạm Bình Minh đã trình bày báo cáo về việc phê chuẩn Công hàm Thoả thuận về cấp thị thực giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Chủ nhiệm Ủy ban đối ngoại của Quốc hội Trần Văn Hằng cũng trình bày báo cáo thẩm tra việc phê chuẩn Công hàm Thỏa thuận về cấp thị thực giữa Việt Nam và Hoa Kỳ.
Sau đó, thảo luận ở hội trường, các đại biểu đều tán thành với Tờ trình trình đề nghị Quốc hội phê chuẩn Công hàm Thỏa thuận về cấp thị thực giữa Việt Nam và Hoa Kỳ; báo cáo thẩm tra việc phê chuẩn Công hàm Thỏa thuận về cấp thị thực giữa Việt Nam và Hoa Kỳ.
Đại biểu Hoàng Thanh Tùng (Sóc Trăng) nêu rõ: Việc phê chuẩn công hàm sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho công dân Việt Nam xuất, nhập cảnh Hoa Kỳ, giảm chi phí và thời gian cho người dân. Bên cạnh đó, việc phê chuẩn cũng phù hợp với mức độ, quan hệ ngày càng sâu rộng trên mọi lĩnh vực giữa Việt Nam và Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, về dự thảo Nghị quyết phê chuẩn để phù hợp với Khoản 3, Điều 32 Luật Ký kết, gia nhập và thực hiện điều ước quốc tế năm 2005, đại biểu tỉnh Sóc Trăng đề nghị cân nhắc bổ sung điều khoản xác định rõ công hàm thỏa thuận này được áp dụng trực tiếp toàn bộ, một phần hay cần phải ban hành văn bản quy phạm pháp luật để thực hiện. Nếu có thì cơ quan nào có trách nhiệm ban hành. Đại biểu nhấn mạnh, việc bổ sung nội dung này phù hợp với báo cáo của Chính phủ do Phó thủ tướng Phạm Bình Minh trình bày, theo đó, về cơ bản, thỏa thuận có thể được áp dụng trực tiếp, trong trường hợp cần thiết, Bộ Công an, Bộ Ngoại giao có thể xây dựng văn bản hướng dẫn thực hiện thỏa thuận này.
Phó chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng kết luận nội dung thảo luận. Ảnh: TTXVN.
Kết luận nội dung thảo luận, Phó chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng nêu rõ: Qua báo cáo thẩm tra của Ủy ban đối ngoại và các ý kiến phát biểu của các vị đại biểu Quốc hội khẳng định, hồ sơ trình Quốc hội về phê chuẩn Công hàm Thỏa thuận về cấp thị thực giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đúng Hiến pháp; thủ tục phù hợp với Luật Ký kết, gia nhập và thực hiện điều ước quốc tế; nội dung không trái Hiến pháp, các nội dung mà Quốc hội sẽ phê chuẩn có thể áp dụng trực tiếp mà không phải sửa luật. Quốc hội nhất trí cho phép cấp thị thực có thời hạn một năm cho công dân Hoa Kỳ vào Việt Nam. Qua báo cáo trình Quốc hội và các ý kiến thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ tiếp thu và chỉ đạo chuẩn bị Nghị quyết của Quốc hội về việc phê chuẩn công hàm với nội dung đã được góp ý để bảo đảm đúng Hiến pháp và pháp luật của Việt Nam.
NGUYỄN THẢO