Phóng viên (PV): Đề nghị đồng chí cho biết đánh giá về tình hình biên giới Việt Nam-Trung Quốc trong những năm gần đây?
Thiếu tướng Lê Đức Thái: Những năm gần đây, với nỗ lực và sự hợp tác của hai bên, có thể thấy tình hình biên giới và khu vực biên giới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc được duy trì ổn định, đường biên và hệ thống mốc quốc giới được giữ vững, an ninh trật tự được bảo đảm. Hoạt động giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới cùng với các hoạt động giao lưu, đối ngoại của Đảng, chính quyền và nhân dân giữa 7 tỉnh biên giới phía Bắc của Việt Nam với tỉnh Quảng Tây và tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) ngày càng thiết thực, hiệu quả. Hợp tác kinh tế-thương mại biên giới, cửa khẩu của hai bên không ngừng tăng trưởng với kim ngạch thương mại chiếm khoảng 85% tổng kim ngạch hàng hóa qua biên giới giữa Việt Nam với các quốc gia láng giềng. Khu vực biên giới của hai nước đã hình thành nhiều đô thị, khu biên mậu sầm uất. Công tác mở, nâng cấp cửa khẩu biên giới được tích cực thúc đẩy nhằm đáp ứng nhu cầu giao thương ngày càng tăng.
Về cơ bản, hai bên đã phối hợp thực hiện tốt 3 văn kiện pháp lý về biên giới và triển khai Hiệp định hợp tác bảo vệ và khai thác tài nguyên du lịch thác Bản Giốc và Hiệp định về tàu thuyền đi lại tự do ở cửa sông Bắc Luân đạt nhiều tiến triển tích cực. Quan hệ hữu nghị, đoàn kết giữa BĐBP Việt Nam với lực lượng bảo vệ biên giới Trung Quốc và nhân dân khu vực biên giới hai nước đã có những bước tiến mới. Nhiều hoạt động ý nghĩa như kết nghĩa cụm dân cư hai bên biên giới, kết nghĩa "Đồn-Trạm hữu nghị, biên giới bình yên", giao lưu văn hóa bản địa, giúp nhau phát triển kinh tế... đã cho thấy hiệu quả rõ rệt. Qua đó, chúng ta có thể khẳng định biên giới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc không chỉ đóng vai trò xác định ranh giới lãnh thổ của mỗi nước mà đã thực sự là không gian hợp tác và phát triển, là cầu nối của tình đoàn kết, hữu nghị giữa hai nước và nhân dân biên giới.
PV: Có thể nói, Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt-Trung là một hoạt động đối ngoại quốc phòng hết sức ý nghĩa. Đồng chí suy nghĩ như thế nào về vấn đề này?
Thiếu tướng Lê Đức Thái: Tháng 3-2014, Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt-Trung được tổ chức lần đầu tiên tại tỉnh Quảng Ninh (Việt Nam) và tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc) và rất thành công. Sự kiện này mang ý nghĩa quan trọng, mở ra một chương mới, một bước khởi đầu thuận lợi trong hợp tác quốc phòng biên giới. Trên cơ sở đó, các kỳ giao lưu tiếp theo được tổ chức với quy mô, mức độ ngày một trang trọng, thiết thực, có chiều sâu hơn. Sau mỗi kỳ giao lưu, cơ chế hợp tác giữa lực lượng bảo vệ biên giới hai nước ngày càng hoàn thiện và phát triển. Công tác phối hợp quản lý và bảo vệ biên giới, kiểm soát xuất, nhập cảnh, đấu tranh phòng, chống tội phạm thực sự hiệu quả trên tinh thần hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau. Đặc biệt, từ đầu năm 2020 đến nay, trước diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, hai bên đã phối hợp triển khai các tổ, chốt ngăn chặn xuất nhập cảnh trái phép và phòng, chống dịch lây lan qua biên giới.
Tôi cho rằng, Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt-Trung giữ vai trò quan trọng trong quan hệ giữa hai Đảng, hai Nhà nước, hai quân đội, góp phần xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển; đồng thời thể hiện được phong cách, tầm nhìn của các nhà lãnh đạo hai nước hiện nay.
    |
 |
| Lực lượng bảo vệ biên giới của Việt Nam và Trung Quốc trong một chuyến tuần tra chung Ảnh: VÂN ANH. |
PV: Thưa đồng chí, sau 5 lần tổ chức chương trình Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt-Trung, các hoạt động giao lưu, hợp tác giữa lực lượng bảo vệ biên giới của hai nước đã được triển khai như thế nào?
Thiếu tướng Lê Đức Thái: Thực hiện chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, BĐBP Việt Nam đã cùng với lực lượng bảo vệ biên giới Trung Quốc thiết lập mối quan hệ gắn bó, đoàn kết, phối hợp thực hiện tốt các hiệp định và quy chế quản lý biên giới, cửa khẩu, góp phần tăng cường giao lưu hữu nghị, tin cậy và hiểu biết lẫn nhau. Qua 5 kỳ giao lưu, từ thực tiễn công tác phối hợp, BĐBP Việt Nam đã tham mưu cho Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng Việt Nam và Bộ Quốc phòng, Bộ Công an Trung Quốc ký kết nhiều thỏa thuận hợp tác quan trọng trong quản lý biên giới, cửa khẩu và giải quyết ổn thỏa, hài hòa nhiều vấn đề nảy sinh trên biên giới.
Bộ tư lệnh BĐBP đã chỉ đạo Bộ chỉ huy BĐBP 7 tỉnh biên giới phía Bắc tiếp giáp với hai tỉnh Vân Nam và Quảng Tây (Trung Quốc) cùng với lực lượng bảo vệ biên giới nước bạn triển khai nhiều mô hình như: “Xây dựng đường biên giới kiểu mẫu”, mô hình “Sứ giả hữu nghị”, mô hình “Tuần tra đoàn kết”; tổ chức phối hợp diễn tập phòng, chống khủng bố, ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống, cứu trợ y tế qua biên giới; phối hợp thực hiện cải cách thủ tục hành chính, thí điểm mô hình “Cửa khẩu kiểu mẫu”... Tác động tích cực từ các mô hình này cho thấy, lực lượng bảo vệ biên giới hai nước đã thực sự gắn bó, đồng thuận để sáng tạo nên các hoạt động nhằm quản lý và bảo vệ biên giới chung hiệu quả hơn.
PV: Thưa đồng chí, Giao lưu hữu nghị Quốc phòng biên giới Việt-Trung lần thứ 6 có những điểm mới gì so với các kỳ giao lưu trước đây?
Thiếu tướng Lê Đức Thái: Từ thành công của 5 lần giao lưu trước, Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt-Trung lần thứ 6 sẽ chính thức diễn ra vào ngày 24-4-2021. Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, song các cơ quan chức năng thuộc Bộ Quốc phòng hai nước đã rất nỗ lực trong công tác chuẩn bị; Đảng bộ, chính quyền, nhân dân hai tỉnh Quảng Ninh (Việt Nam) và Quảng Tây (Trung Quốc) cũng hết sức ủng hộ sự kiện ý nghĩa này. Cùng với chương trình giao lưu, sẽ kết hợp tổ chức Đối thoại chiến lược quốc phòng Việt Nam-Trung Quốc lần thứ 7 và đón tiếp Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Trung Quốc thăm chính thức Việt Nam.
Trong chương trình giao lưu, đoàn đại biểu cấp cao của quân đội hai nước sẽ tham dự nhiều hoạt động, giúp cho chương trình thêm sinh động, đa dạng, ý nghĩa. Điều đó thể hiện sự quan tâm của hai Đảng, hai Nhà nước và quân đội hai nước đối với khu vực biên giới, quan tâm đến đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội của nhân dân biên giới.
PV: Thời gian tới, lực lượng bảo vệ biên giới hai nước sẽ tiếp tục triển khai những nội dung hợp tác nào, thưa đồng chí?
Thiếu tướng Lê Đức Thái: Trong thời gian tới, lực lượng bảo vệ biên giới hai nước sẽ tiếp tục triển khai các nội dung trọng tâm mà hai Bộ trưởng đã thống nhất trong giao lưu. Đồng thời, tăng cường phối hợp thực thi pháp luật, bảo vệ đường biên, mốc giới; củng cố lòng tin, thúc đẩy hợp tác cùng có lợi theo hướng thực chất, hữu nghị, hòa hợp và bền vững. Hệ thống cửa khẩu sẽ tiếp tục được đầu tư, nâng cấp, ứng dụng công nghệ để nâng cao hiệu quả quản lý xuất, nhập cảnh. Khi dịch bệnh được khống chế, hai bên cần chủ động triển khai các hoạt động hội đàm, tuần tra chung, đẩy mạnh diễn tập liên hợp phòng, chống khủng bố, phòng, chống dịch bệnh, tổ chức giao lưu văn hóa, hội thao quân sự và duy trì nền nếp, hiệu quả các hoạt động này.
Bên cạnh đó, từ thành công của 5 lần giao lưu trước đây, Bộ tư lệnh BĐBP cũng tham mưu cho Bộ Quốc phòng tiếp tục nhân rộng mô hình này trên biên giới Việt Nam-Lào, Việt Nam-Campuchia, bảo đảm sinh động, sáng tạo, phù hợp với điều kiện thực tiễn từng tuyến biên giới.
PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!
VŨ HÙNG (thực hiện)