Đại biểu Quốc hội: Cần có một điều khoản riêng về bảo đảm quốc phòng, an ninh của hoạt động dầu khí

Tiếp tục Chương trình kỳ họp thứ ba, ngày 15-6, dưới sự điều hành của Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Quốc hội tiến hành thảo luận ở hội trường về dự án Luật Dầu khí (sửa đổi).

Dự thảo Luật gồm 11 chương, 64 điều; kế thừa các điều khoản cơ bản của Luật Dầu khí hiện hành, bảo đảm tính ổn định, liên tục của các hợp đồng dầu khí, Hiệp định đã ký kết; bảo đảm tính tương thích, đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành, các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên và thông lệ công nghiệp dầu khí quốc tế.

Tại phiên thảo luận, đa số đại biểu Quốc hội bày tỏ tán thành với sự cần thiết sửa đổi Luật Dầu khí để kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn về phát triển ngành dầu khí với vai trò là một trong những ngành quan trọng trong phát triển kinh tế đất nước.

Cần có một điều khoản riêng về bảo đảm quốc phòng, an ninh của hoạt động dầu khí

Góp ý vào dự thảo Luật Dầu khí (sửa đổi), đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP Hồ Chí Minh) nêu những con số ấn tượng về ngành dầu khí như: Hiện nay Việt Nam còn 51 hợp đồng đang tiếp tục khai thác; ngành dầu khí Việt Nam đã khai thác trên 420 triệu tấn dầu và trên 160 tỷ m³ khí.

Tập đoàn Dầu khí Việt Nam - doanh nghiệp nòng cốt của ngành dầu khí đã có những đóng góp quan trọng cho tổng thu ngân sách nhà nước và tổng sản phẩm quốc nội; giai đoạn 2006-2015 đóng góp khoảng 20 - 25% tổng thu ngân sách và GDP. Hiện nay, Việt Nam đang đứng thứ 33 trên 98 quốc gia có sản lượng dầu khai thác trong năm 2021.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP Hồ Chí Minh) phát biểu thảo luận. Ảnh: Trọng Hải

Theo đại biểu, đây là một thành tựu rất đáng khích lệ nhưng hiện nay hầu hết các mỏ dầu khí chủ đạo đều đang khai thác với mức độ suy giảm sâu về sản lượng. Các mỏ mới dự kiến đưa vào phần lớn các mỏ có cấu tạo phức tạp, trữ lượng nhỏ, công tác khai thác gặp nhiều khó khăn và thách thức nguồn tài nguyên dầu khí tại chỗ. Trong khi đó các thể chế, chính sách hiện hành chưa có cơ chế khuyến khích phù hợp cho hoạt động đầu tư để phát triển các mỏ nhỏ và cận biên, khuyến khích thu hút thêm nhà đầu tư trong nước và nước ngoài.

Đi vào nội dung chi tiết, đại biểu Trần Hoàng Ngân cho biết, mặc dù Ban soạn thảo có nghiên cứu, tham khảo các luật của Malaysia, Indonesia… song còn một số tồn tại, đó là khó khăn trong xây dựng luật là làm sao để tách bạch được chức năng quản lý nhà nước và chức năng kinh doanh của Tập đoàn Dầu khí quốc gia; làm sao khuyến khích được xã hội hóa, thu hút được nhà đầu tư nước ngoài, thu hút được tư nhân nhưng vẫn bảo đảm được vai trò chủ đạo của doanh nghiệp nhà nước, bảo đảm được an ninh, quốc phòng. Cùng đó, trong dự thảo Luật, việc phân cấp, phân quyền, ủy quyền giữa Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam cũng chưa rõ ràng.

Đáng chú ý, về quản lý nhà nước trong dự thảo luật, đại biểu cho rằng đây là một chương rất quan trọng và không chỉ là trách nhiệm của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, trách nhiệm của Bộ Công Thương mà còn có vai trò của Bộ Quốc phòng.

“Cần có một điều khoản riêng về bảo đảm quốc phòng, an ninh của hoạt động dầu khí cũng như vai trò của Bộ Tài chính trong việc quản lý tài sản công, tài sản nhà nước, vốn nhà nước”, đại biểu đề xuất.

Nhấn mạnh dầu khí có vai trò rất quan trọng, đại biểu Trần Hoàng Ngân chỉ rõ dự thảo luật “không có một chương nào đề cập đến công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm”.

“Trong Luật Dầu khí năm 1993 có 2 chương đề cập đến công tác thanh tra, đề cập đến công tác xử lý vi phạm, nhưng sang luật sửa đổi lần này thì chúng ta không còn chương nào”, đại biểu nói và đề nghị bổ sung một chương về công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm, bởi lẽ, dầu khí là tài nguyên quốc gia có ý nghĩa rất quan trọng, vừa bảo đảm an ninh năng lượng và còn góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh. 

Quy định cụ thể về giám sát hợp đồng dầu khí

Cho rằng vấn đề bảo vệ môi trường trong các hoạt động dầu khí, quy định tại dự thảo luật còn chưa thật cụ thể, dẫn đến khó bảo đảm triển khai trong thực tiễn, chưa gắn được trách nhiệm nếu xảy ra sự cố về môi trường, đại biểu Nguyễn Văn An (Đoàn Thái Bình) đề nghị bổ sung quy định cụ thể về việc kiểm tra, giám sát hợp đồng dầu khí và các hoạt động dầu khí.

Đại biểu đề xuất các quy định này giao cho Chính phủ quy định chi tiết, vì hầu như các mỏ đều nằm ở ngoài biển xa và muốn tới đó để kiểm tra, khảo sát tình hình sinh thái, môi trường biển quanh mỏ là rất khó khăn.

Đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh (Đoàn Khánh Hòa) phát biểu thảo luận. Ảnh: Trọng Hải

Ngoài ra, dự thảo luật quy định điều tra cơ bản dầu khí vào hoạt động dầu khí trong phạm vi đất liền, hải đảo, vùng biển của Việt Nam. Tuy nhiên, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh (Đoàn Khánh Hòa) cho rằng, hoạt động dầu khí của Tập đoàn dầu khí Việt Nam không chỉ bó hẹp trong lãnh thổ Việt Nam mà còn có nhiều dự án hợp tác về dầu khí các quốc gia khác trên thế giới.

Do đó, đại biểu cho rằng, trong dự thảo luật cần mở rộng phạm vi điều chỉnh và bổ sung một chương riêng để làm rõ quy định về hợp tác đầu tư hoạt động dầu khí Việt Nam tại nước ngoài, quy định rõ những nội dung nào cần tuân thủ những quy định gì để tránh gây nên những thiệt hại về kinh tế cho Nhà nước.

THẢO PHƯƠNG