Chiều 10-3, tiếp tục chương trình làm việc phiên họp thứ 9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về báo cáo của Chính phủ về tổng kết, đánh giá tổng thể tình hình thực hiện Nghị quyết số 66/2013/QH13 ngày 29-11-2013 về điều chỉnh một số nội dung và giải pháp nhằm tiếp tục thực hiện có hiệu quả chủ trương đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh theo Nghị quyết số 38/2004/QH11 đến năm 2020-2021 và kế hoạch triển khai dự án đường Hồ Chí Minh giai đoạn tiếp theo.

Dự án đường Hồ Chí Minh là Dự án quan trọng quốc gia (sau đây gọi là Dự án), được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư theo Nghị quyết số 38/2004/QH11  năm 2004.

Dự án có điểm đầu tại Pác Bó (Cao Bằng), điểm cuối tại Đất Mũi (Cà Mau), dài 3.183km, tuyến chính dài 2.499km, nhánh phía Tây dài 684km; đi qua 28 tỉnh, thành phố. Dự án dự định sẽ thông tuyến vào năm 2010.

Tuy nhiên, để phù hợp với nguồn lực và thực tế triển khai, năm 2013, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 66/2013/QH13 để điều chỉnh một số nội dung và giải pháp nhằm tiếp tục thực hiện có hiệu quả chủ trương đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh.

 Quang cảnh phiên họp. Ảnh: VPQH

Đề xuất dùng hơn 5.500 tỷ đồng từ nguồn vốn đầu tư công để hoàn thành đường Hồ Chí Minh

Báo cáo đánh giá tổng thể tình hình thực hiện Nghị quyết số 66/2013/QH13 đến năm 2020-2021 cho thấy: Dự án được khởi công xây dựng năm 2000. Theo Nghị Quyết số 66/2013/QH13 ngày 29-11-2013 đến năm 2020, hoàn thành nối thông toàn tuyến từ Pác Bó (Cao Bằng) đến Đất Mũi (Cà Mau) quy mô tối thiểu 2 làn xe với chiều dài khoảng 2.744km.

Đến nay, đã hoàn thành 2.362 km/2.744km, đạt 86,1% và khoảng 258km tuyến nhánh; đang triển khai đầu tư 211km; còn lại khoảng 171km chưa bố trí được vốn để triển khai thực hiện.

Như vậy, để thực hiện đầu tư nối thông tuyến đường Hồ Chí Minh theo Nghị quyết số 66/2013/QH13 ngày 29-11-2013 thì cần tiếp tục đầu tư 3 dự án thành phần dài khoảng 171km với tổng số vốn đầu tư 10.770 tỷ đồng, trong đó ưu tiên đầu tư trước 2 dự án thành phần dài 83,5km với tổng mức đầu tư 5.570 tỷ đồng. 

Đó là: Đoạn Chợ Chu - Ngã ba Trung Sơn dài khoảng 28,5km (tổng mức đầu tư 1.774 tỷ đồng) và đoạn Rạch Sỏi - Bến Nhất - Gò Quao - Vĩnh Thuận dài khoảng 55km (tổng mức đầu tư 3.796 tỷ đồng.

Để đến năm 2025 hoàn thành đầu tư 2 dự án thành phần trên nhằm nối thông tuyến đường Hồ Chí Minh, Chính phủ đề nghị cho phép sớm sử dụng nguồn vốn dự phòng chung kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025. 

Đề nghị Chính phủ báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định

Qua quá trình giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy đánh giá cao Chính phủ đã tích cực chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương có liên quan nỗ lực tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết. Tuy nhiên, cho đến nay, theo báo cáo của Chính phủ, Dự án vẫn chưa hoàn thành nối thông toàn tuyến theo yêu cầu của Nghị quyết.

Mặt khác, cũng theo Báo cáo của Chính phủ, tổng nhu cầu vốn đầu tư để nối thông toàn tuyến (giai đoạn quy mô 2 làn xe) là 99.170 tỷ đồng. Đến năm 2020, nhu cầu vốn để nối thông toàn tuyến là 88.400 tỷ đồng, đã huy động được 62.316 tỷ đồng. Đối với giai đoạn 2021-2025, đã bố trí 11.791 tỷ đồng vốn ngân sách Nhà nước. Còn lại 3 đoạn với tổng chiều dài 171km, tổng mức đầu tư là 10.770 tỷ đồng chưa được bố trí nguồn vốn.

 Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy phát biểu tại phiên họp. Ảnh: VPQH

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho rằng, trong điều kiện ngân sách Nhà nước khó khăn và phải dành nguồn lực cho các mục tiêu quan trọng khác, đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, có phương án cân đối nguồn dự phòng kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 và phạm vi vốn đầu tư công trung hạn bằng nguồn ngân sách Nhà nước đã được phân bổ cho Bộ Giao thông vận tải theo Nghị quyết số 29/2021/QH15 ngày 28-7-2021 của Quốc hội để hoàn thành 3 dự án thành phần của dự án, thực hiện việc nối thông toàn tuyến.

Bên cạnh đó, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cũng cho rằng, dự kiến tổng nhu cầu vốn đầu tư trong giai đoạn này là rất lớn trong khi mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp giai đoạn này chưa được xác định rõ ràng cụ thể, cần được tiếp tục nghiên cứu, xem xét.

"Hơn nữa, kiến nghị này chưa phù hợp với khoản 5 Điều 3 Nghị quyết số 66/2013/QH13. Theo đó, Chính phủ có trách nhiệm "dự toán tổng mức đầu tư và kế hoạch triển khai Dự án giai đoạn sau năm 2020 để báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định", Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy nói.

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh mục tiêu thông toàn tuyến với quy mô 2 làn xe của Dự án là để thực hiện lời hứa đồng bào của Quốc hội đối với đồng bào các vùng chiến khu, vùng kháng chiến song đến nay dự án không đáp ứng tiến độ và yêu cầu theo nghị quyết của Quốc hội.

Từ đó, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cũng đề nghị Chính phủ tổng kết để kết thúc dự án thực hiện quyết toán dự án theo quy định.

“Chúng ta phải kết thúc dự án này theo tiến độ ban đầu, dù hiện nay còn có nhiều phương án nâng cấp, vì hiện không thể bổ sung, nâng cấp, sửa chữa được. Do vậy, đề nghị trước mắt sắp xếp lại kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021- 2025 và nguồn vốn đầu tư công bố trí cho chương trình phục hồi và phát triển kinh tế, xã hội, tiến độ khẩn trương, nhằm cơ bản hoàn toàn tuyến đường Hồ Chí Minh”, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh.

HẰNG PHƯƠNG