Các đối tác ủng hộ và coi trọng vai trò trung tâm của ASEAN

* Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì các hội nghị cấp cao

Hoa Kỳ đánh giá cao vai trò chủ động của Việt Nam

Phát biểu tại HNCC ASEAN-Hoa Kỳ lần thứ 8, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, trong hơn 4 thập niên qua, ASEAN và Hoa Kỳ duy trì quan hệ trên cơ sở tin cậy, tôn trọng và hiểu biết lẫn nhau, vì mục tiêu chung thúc đẩy hòa bình, ổn định, phát triển và hợp tác cùng có lợi. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hoan nghênh Hoa Kỳ-đối tác chiến lược của ASEAN, đóng góp mang tính xây dựng, trách nhiệm vào các nỗ lực tăng cường lòng tin, đối thoại và hợp tác ở khu vực thông qua các khuôn khổ do ASEAN chủ trì. Thủ tướng khẳng định, trên tinh thần “gắn kết và chủ động thích ứng”, ASEAN sẽ tiếp tục thúc đẩy quan hệ hợp tác hiệu quả và phối hợp chặt chẽ với cộng đồng quốc tế, các đối tác, trong đó có Hoa Kỳ, nhằm ứng phó kịp thời và hiệu quả với các thách thức nổi lên, trong đó có kiểm soát thành công và từng bước đẩy lùi đại dịch Covid-19, giảm thiểu tác động tiêu cực của dịch bệnh, duy trì môi trường ổn định, thúc đẩy phục hồi và phát triển bền vững.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tham dự HNCC Đông Á lần thứ 15. Ảnh: TRỌNG HẢI

Về phần mình, Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Robert C.O’Brien đánh giá cao vai trò chủ động của Việt Nam trên cương vị Chủ tịch ASEAN 2020, đặc biệt là trong điều phối các nỗ lực khu vực cùng với các đối tác trong bối cảnh nhiều khó khăn, trở ngại, nhất là tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19. Ông Robert C.O’Brien khẳng định việc ASEAN xây dựng thành công Cộng đồng và đóng vai trò trung tâm của khu vực là phù hợp với lợi ích của Hoa Kỳ, đóng góp quan trọng cho quan hệ đối tác chiến lược Hoa Kỳ-ASEAN. Ông Robert C.O’Brien tái khẳng định cam kết của Hoa Kỳ xây dựng và phát triển quan hệ đối tác chiến lược Hoa Kỳ-ASEAN vì hòa bình, thịnh vượng ở khu vực trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền của nhau và hợp tác cùng có lợi, như Tài liệu Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (AOIP) chỉ ra. Hoa Kỳ tái khẳng định tầm quan trọng của việc tuân thủ luật pháp quốc tế, thương mại không bị cản trở, ủng hộ các quốc gia ven biển thực thi quyền chủ quyền đối với các nguồn tài nguyên trên biển phù hợp với quy định của Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982).

Hai bên nhất trí phối hợp chặt chẽ trong kiểm soát và đẩy lùi dịch Covid-19, sớm khắc phục tác động tiêu cực của dịch bệnh, từng bước phục hồi và ổn định đời sống kinh tế-xã hội, duy trì chuỗi sản xuất-cung ứng khu vực. Các nhà lãnh đạo khẳng định các quốc gia cần chung tay đóng góp để duy trì môi trường hòa bình, ổn định ở khu vực và thế giới. Các nhà lãnh đạo bày tỏ quan ngại rằng tại Biển Đông vẫn tiềm ẩn các nguy cơ đe dọa hòa bình, an ninh, ổn định cùng những hành động đi ngược lại luật pháp quốc tế, gây bất ổn, làm phức tạp tình hình và gây quan ngại cho các quốc gia trong khu vực. Đồng thời, các nhà lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của đối thoại, xây dựng lòng tin, thượng tôn pháp luật, không quân sự hóa, kiềm chế, không có hành động làm phức tạp tình hình, giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982, coi đây là cơ sở pháp lý cho mọi hoạt động trên biển. ASEAN hoan nghênh Hoa Kỳ đóng góp tích cực cho duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, mong muốn Hoa Kỳ ủng hộ các nỗ lực đề cao luật pháp quốc tế, hình thành và chia sẻ các chuẩn mực ứng xử, thực hiện nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các đại biểu tại lễ khởi động ASLN với dự án đầu tiên “Trung tâm Logistics ICD Vĩnh Phúc”. Ảnh: TRỌNG HẢI

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định rõ quan điểm của Việt Nam phù hợp với lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông đã được khẳng định tại HNCC ASEAN 36 (tháng 6-2020), Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 (AMM 53, tháng 9-2020) cũng như tại HNCC ASEAN 37 nhằm xây dựng Biển Đông thành vùng biển của hòa bình, ổn định và hợp tác.

New Zealand tiếp tục hỗ trợ ASEAN xây dựng cộng đồng

Tại HNCC kỷ niệm 45 năm quan hệ ASEAN-New Zealand, các nhà lãnh đạo ASEAN và Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern khẳng định trải qua 45 năm, quan hệ đối tác giữa ASEAN và New Zealand đã ghi nhận những bước phát triển đáng khích lệ. Thủ tướng Jacinda Ardern đánh giá cao những nỗ lực của ASEAN, với vai trò Chủ tịch ASEAN của Việt Nam, trong ứng phó với những thách thức do dịch Covid-19 gây ra. New Zealand khẳng định ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực, tiếp tục hỗ trợ ASEAN xây dựng cộng đồng; khẳng định sẽ phối hợp chặt chẽ với ASEAN trong ngăn chặn và đẩy lùi đại dịch Covid-19, nghiên cứu và phát triển vaccine, bảo đảm cung ứng đồng đều vaccine, đồng thời hỗ trợ ASEAN thúc đẩy phục hồi bền vững, duy trì kết nối chuỗi cung ứng. New Zealand đề cao thương mại đa phương rộng mở, minh bạch, dựa trên luật lệ. Trên cơ sở đó, Thủ tướng Jacinda Arden mong đợi ký kết Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), coi đây là dấu mốc quan trọng trong năm 2020.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các đại biểu tham dự HNCC ASEAN+3 lần thứ 23 tại điểm cầu Hà Nội. Ảnh: TRỌNG HẢI

Hai bên nhất trí từng bước tái mở cửa thị trường, thuận lợi hóa thương mại, khắc phục đứt gãy chuỗi cung ứng và gia tăng giá trị kinh tế-thương mại. Các nhà lãnh đạo khẳng định các nước cần chung tay đóng góp để duy trì môi trường hòa bình, ổn định ở khu vực và thế giới. Các nhà lãnh đạo bày tỏ quan ngại rằng tại Biển Đông vẫn tiềm ẩn các nguy cơ đe dọa hòa bình, an ninh, ổn định cùng những hành động đi ngược lại luật pháp quốc tế, gây bất ổn, làm phức tạp tình hình và gây quan ngại cho các quốc gia trong khu vực. Đồng thời, các nhà lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của đối thoại, xây dựng lòng tin, thượng tôn pháp luật, không quân sự hóa, kiềm chế, không có hành động làm phức tạp tình hình, giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982, coi đây là cơ sở pháp lý cho mọi hoạt động trên biển. ASEAN hoan nghênh New Zealand đóng góp tích cực cho duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông; mong muốn New Zealand ủng hộ các nỗ lực đề cao luật pháp quốc tế, hình thành và chia sẻ các chuẩn mực ứng xử, thực hiện nghiêm túc DOC và xây dựng COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định rõ quan điểm của Việt Nam phù hợp với lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông đã được khẳng định tại HNCC ASEAN 36, AMM 53 cũng như tại HNCC ASEAN 37 nhằm xây dựng Biển Đông thành vùng biển của hòa bình, ổn định và hợp tác.

Hợp tác ASEAN-Australia đóng góp vào hiện thực hóa Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025

Phát biểu tại HNCC ASEAN-Australia lần thứ 2, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hoan nghênh chính sách nhất quán của Australia gắn bó lâu dài với khu vực, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và tham gia tích cực trong các cơ chế đối thoại, hợp tác do ASEAN chủ trì, cùng thúc đẩy hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực. Về phần  mình, Thủ tướng Australia Scott Morrison hoan nghênh ASEAN, với tinh thần “gắn kết và chủ động thích ứng”, giữ vững đoàn kết, tự cường trước thách thức, khó khăn. Thủ tướng Scott Morrison khẳng định coi trọng vai trò trung tâm của ASEAN và ủng hộ hợp tác cụ thể với ASEAN theo Tài liệu AOIP.

Các nhà lãnh đạo ASEAN ghi nhận hợp tác ASEAN-Australia đã đóng góp đáng kể vào hiện thực hóa Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, hoan nghênh Chính phủ Australia dành các khoản hỗ trợ kịp thời giúp ASEAN bảo đảm an ninh y tế cũng như tăng cường hội nhập kinh tế và phục hồi, tập trung tăng cường kết nối, phát triển cơ sở hạ tầng và hỗ trợ nâng cao năng lực dự phòng ứng phó dịch bệnh cho các nước trong khu vực. Hai bên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì và thúc đẩy hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không và thượng tôn pháp luật ở Biển Đông; kêu gọi các bên tiếp tục kiềm chế, không quân sự hóa, không có các hành động làm phức tạp tình hình, leo thang căng thẳng hoặc tranh chấp; không sử dụng hay đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982; thực hiện đầy đủ, hiệu quả DOC và sớm đạt được COC hiệu lực, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982. Nhấn mạnh an ninh và ổn định trên các vùng biển và đại dương, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định rõ quan điểm của Việt Nam phù hợp với lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông đã được khẳng định tại HNCC ASEAN 36, AMM 53 cũng như tại HNCC ASEAN 37 nhằm xây dựng Biển Đông thành vùng biển của hòa bình, ổn định và hợp tác.

Dưới sự chứng kiến của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long, Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thúy Lan trao Quyết định chủ trương đầu tư dự án “Trung tâm Logistics ICD Vĩnh Phúc”cho đại diện của liên doanh đầu tư Tập đoàn T&T-Tập đoàn YCH. Ảnh: TRỌNG HẢI

Duy trì đà hợp tác ASEAN+3

Tại HNCC ASEAN+3 lần thứ 23 với sự tham dự của lãnh đạo các nước ASEAN, Tổng thư ký ASEAN Lim Jock Hoi, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in, Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide và Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường, các nước đánh giá cao vai trò quan trọng của hợp tác ASEAN+3 trong gìn giữ hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển ở khu vực Đông Á với ASEAN ở vị trí trung tâm. Lãnh đạo các nước nhất trí tăng cường hơn nữa vai trò của cơ chế ASEAN+3 trong kiểm soát và ngăn ngừa hiệu quả đại dịch trong khu vực trên tinh thần của Tuyên bố chung HNCC đặc biệt ASEAN+3 về ứng phó dịch Covid-19 (tháng 4-2020). Lãnh đạo Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác đa phương, khẳng định coi trọng vai trò trung tâm của ASEAN trong thúc đẩy hợp tác và hòa bình tại khu vực. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh các nước cần hợp tác chặt chẽ, đẩy mạnh liên kết kinh tế khu vực, đồng thời bày tỏ tin tưởng rằng việc sớm ký kết Hiệp định RCEP sẽ góp phần thúc đẩy hơn nữa thương mại đa phương và các nỗ lực liên kết kinh tế khu vực. Thủ tướng đồng thời khẳng định lập trường chung của ASEAN về xây dựng Biển Đông hòa bình, hữu nghị và hợp tác trên tinh thần thượng tôn pháp luật quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982; ủng hộ đối thoại và hợp tác hướng đến hòa bình bền vững, phi hạt nhân hóa hoàn toàn bán đảo Triều Tiên.

* Phát biểu tại cuộc gặp giữa lãnh đạo ASEAN+3 và đại diện Hội đồng Doanh nghiệp Đông Á (EABC), Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chia sẻ những khó khăn mà cộng đồng doanh nghiệp khu vực gặp phải trong năm vừa qua. Theo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, trong bối cảnh nhiều nước trên thế giới vẫn đang phải ứng phó với làn sóng mới của đại dịch, khu vực Đông Á có thể tự hào là một trong những nơi đầu tiên dập tắt được sự bùng phát của dịch bệnh, đáng kể nhất là nỗ lực duy trì chuỗi cung ứng hàng hóa thiết yếu giữa các nước ASEAN+3, giảm thiểu sức ép đối với doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, bảo đảm sinh kế người dân. Để đạt được những kết quả tích cực đó, các nhà lãnh đạo ASEAN+3 trân trọng sự cảm thông, đồng hành, chung tay hành động của cộng đồng doanh nghiệp khu vực Đông Á. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thông báo tại HNCC ASEAN+3 lần thứ 23, các nhà lãnh đạo đã cam kết tiếp tục tăng cường hợp tác, hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp các nước ASEAN+3.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các đại biểu ấn nút khởi động dự án “Trung tâm Logistics ICD Vĩnh Phúc”. Ảnh: TRỌNG HẢI

EAS khẳng định tầm vóc một diễn đàn chiến lược hàng đầu

Phát biểu tại EAS 15, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, kể từ khi được thành lập cho đến nay, EAS ngày càng lớn mạnh, khẳng định vai trò và tầm vóc một diễn đàn chiến lược hàng đầu cho các nhà lãnh đạo cùng đối thoại, hợp tác trong các vấn đề quan trọng liên quan tới hòa bình, an ninh, thịnh vượng khu vực. Sự chia sẻ lợi ích và nhu cầu hợp tác đã giúp gắn kết 18 quốc gia năng động ở khu vực trong không gian đối thoại, hợp tác mà ASEAN đóng vai trò trung tâm. EAS đã tạo nên khuôn khổ hữu hiệu để các quốc gia phối hợp, chia sẻ và hợp tác ứng phó với các nguy cơ đe dọa an ninh, ổn định và phát triển ở khu vực. Nhấn mạnh thế giới đang ở thời điểm vô cùng khó khăn trong năm 2020 do đại dịch Covid-19, biến động phức tạp của môi trường chiến lược toàn cầu cùng các vấn đề an ninh truyền thống, phi truyền thống, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ càng đối diện với các xáo trộn và bất ổn, càng cần phải nhận thức rõ tầm quan trọng của duy trì hòa bình, ổn định, tạo môi trường thuận lợi để mỗi nước tập trung ứng phó với các thách thức. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, là Chủ tịch ASEAN và EAS trong năm 2020, Việt Nam quyết tâm và nỗ lực cùng các nước tham gia EAS đẩy mạnh hành động, phối hợp để thích ứng hiệu quả với các thách thức nảy sinh, duy trì và củng cố không gian ổn định, bền vững cho an ninh và phát triển ở khu vực.

HOÀNG VŨ