Bài 2: Nông thôn cũng khó!

Sống trong những ngôi nhà chật chội, có khi phải đi thuê nhà, đi ở nhờ vì không có điều kiện mua nhà đất hoặc sửa chữa, xây nhà mới... Đó là tình cảnh của rất nhiều sĩ quan quân đội hiện đang sống ở nông thôn trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa mà chúng tôi vừa có dịp về tìm hiểu.

Hai mươi năm không xây được nhà

Theo thống kê đầu năm 2010 của Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh Thanh Hóa thì hiện cả tỉnh có hơn 1.000 sĩ quan đóng quân trên địa bàn đang gặp khó khăn về nhà ở, trong đó có gần 200 người thuê nhà hoặc đi ở nhờ, còn hơn 800 người sống trong những ngôi nhà chật chội; sĩ quan có nhà ở kiên cố chỉ gần 100 người.

Lý giải về điều này, Đại tá Hoàng Văn Hanh, Chủ nhiệm Chính trị Bộ CHQS tỉnh đã làm một phép tính đơn giản: Để xây một ngôi nhà ở nông thôn rộng khoảng 100m2 với ba gian mái bằng thì tổng thể cả tiền đất, tiền công và tiền vật liệu lên tới gần 300 triệu đồng. Trong khi lương của một đại tá đương nhiệm khoảng 7 triệu đồng/tháng (cấp đại tá thường có 30 năm công tác trở lên), cộng với thu nhập của vợ (nếu buôn bán nhỏ hoặc  giáo viên ở quê) hơn 1 triệu đồng/tháng. Như vậy, trung bình mỗi tháng một gia đình sĩ quan cấp đại tá có thu nhập trên dưới 8 triệu đồng. Trừ các chi phí tối thiếu như ăn uống, nuôi con học hành, nếu không phải chi đột xuất thì mỗi tháng tiết kiệm được khoảng 3 triệu đồng. Với số tiền này mà tích cóp để xây được một căn nhà như trên cũng mất 10 năm. Còn đối với sĩ quan cấp úy phải gần 20 năm “thắt lưng buộc bụng” hoặc lâu hơn mới xây được.

Tìm hiểu về sĩ quan đã có nhà ở kiên cố, chúng tôi thấy đa phần ở nhà của bố mẹ để lại, hoặc được họ hàng, anh em, đồng đội  giúp đỡ. Trung tá Nguyễn Trọng Hiền, Chính trị viên Đồn Biên phòng 118 (thuộc Bộ đội Biên phòng tỉnh Thanh Hóa) tâm sự: “Để hai vợ chồng tiết kiệm xây nhà khó lắm! Nếu không vay mượn được hơn 100 triệu đồng, vợ chồng tôi không thể xây căn nhà hai tầng được như bây giờ”.

Cùng với Đại úy Trịnh Ngọc Hưng, trợ lý chính trị Ban CHQS huyện, chúng tôi về thăm gia đình Thiếu tá Lê Đăng Hải ở xóm 2, xã Hoằng Thành, huyện Hoằng Hóa khi anh đang cùng bố sửa lại mái nhà sau cơn giông hôm trước. Phía trước mắt tôi là căn nhà gỗ bốn gian đã mục, mái nhà được lợp bằng lá cọ. Vậy mà,  trong ngôi nhà ấy có tới 10 người, gồm bố mẹ anh, vợ chồng anh và 2 con, cùng 2 cặp vợ chồng hai người em ruột anh Hải.

Thiếu tá Lê Đăng Hải đang cùng bố sửa lại mái nhà lá dột nát.

Bố anh Hải, ông Lê Đăng Khác, tâm sự với chúng tôi: “Khổ lắm chú ạ! Nhà đã chật, lại thấp, mùa hè nóng, mấy bố con thường phải mắc võng ra vườn nằm ngủ. Những hôm trời mưa, nước từ ngoài hắt vào, từ trên dột xuống, nền nhà đất lầy lội, ẩm thấp…”.

Khó khăn là thế nhưng với đồng lương hiện tại của anh Hải và vợ là giáo viên tiểu học, lại thêm hoàn cảnh gia đình đông anh em, tôi nhẩm tính có tích cóp 20 năm vợ chồng anh cũng khó làm được ngôi nhà riêng, còn hiện tại chỉ sửa lại để chống mưa cho đỡ giột.

Anh Hải kể cho chúng tôi nghe những ngày đóng quân tại Binh đoàn Tây Nguyên, mỗi khi nghe đài báo bão, hay giông gió tràn vào quê là lòng anh cứ bồn chồn không nguôi. Anh lo không biết bố mẹ, vợ con có trụ được với căn nhà lá không? Nếu bão ập vào mọi người sẽ ở đâu?... Dù lần nào, vợ viết thư cũng nói “nhà vẫn bình an, bố mẹ vẫn khỏe”, nhưng thực lòng anh không thể không lo lắng.

Mới đây, được về công tác gần nhà, vợ chồng anh Hải lại phải xin sang ở nhờ nhà bố mẹ vợ. Anh nói: “Chờ đến khi tiết kiệm được tiền, vợ chồng tôi sẽ nâng cấp và xây thêm gian nữa thì mới có chỗ ở”.

Một chính sách hợp lòng quân, trùng ý dân

Không chỉ các sĩ quan ở Thanh Hóa đang gặp khó khăn về nhà ở mà theo số liệu thống kê gần đây, hiện tại trong toàn quân số chưa được sở hữu nhà ở là 110.000 người; đang thuê nhà ở của tư nhân hoặc ở nhờ nhà người thân: 74.000 người; đang ở tạm trong đơn vị: 34.000 người; có thu nhập kinh tế gia đình dưới 6 triệu đồng/tháng là 196.000 người. Trước thực trạng về nhà ở của sĩ quan, Chính phủ đã giao Bộ Quốc phòng soạn thảo Dự thảo Nghị định bảo đảm về nhà ở đối với sĩ quan Quân đội, và vừa qua Chính phủ đã công bố để lấy ý kiến đóng góp của nhân dân.

Trong khi đó nhiều nước trên thế giới đã có những đạo luật quy định quyền được có nhà ở của sĩ quan quân đội. Khi xây dựng doanh trại cho quân đội, các đạo luật này cũng yêu cầu phải xây dựng khu gia binh (khu gia đình) cho sĩ quan quân đội, đảm bảo cho các sĩ quan yên tâm công tác và phục vụ lâu dài trong quân đội.

Thực tế cho thấy, từ trước khi dự thảo nghị định về nhà ở của sĩ quan ra đời, vấn đề bảo đảm nhà ở cho sĩ quan quân đội đã được quy định tại tại Điều 31 và Điều 37, Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam (ban hành ngày 21-12-1999) và khoản 10, khoản 12, Điều 1, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam (ban hành ngày 3-6-2008). Tuy nhiên, do chưa có sự phối hợp giữa các cấp, ban, ngành cơ quan chức năng ở mỗi địa phương nên việc giải quyết nhà cho sĩ quan gặp nhiều khó khăn.
Từ khi Chính phủ công bố bản dự thảo nghị định, theo ghi nhận của chúng tôi, hầu hết nhân dân đều cho rằng dự thảo có tính khả thi cao, nhất là việc đảm bảo nhà cho sĩ quan ở nông thôn, bởi: Quỹ đất những vùng nông thôn rộng, có thể thành lập các làng quân nhân, hay hỗ trợ trực tiếp cho các sĩ quan tại địa phương; hơn nữa chi phí đầu tư cho việc xây dựng nhà ở khu vực nông thôn thấp hơn nhiều so với thành phố, lại được sự góp sức của đông đảo bà con trong thôn, xóm.

Trao đổi với chúng tôi, Thượng tá Quách Trọng Tấn, Phó chủ nhiệm Chính trị Bộ đội Biên phòng tỉnh Thanh Hóa cho biết: “Đây là một chính sách hợp lòng quân, trùng với ý dân, tạo điều kiện cho các sĩ quan yên tâm công tác. Chúng tôi đang chờ Nghị định được ban hành chính thức”.

Phó chủ tịch UBND huyện Hoằng Hóa, đồng chí Lê Văn Nhuần nói: "Chúng tôi rất ủng hộ chính sách này. Khi có những quy định cụ thể, chúng tôi sẽ lo nhanh thủ tục hành chính cũng như nguồn vốn để các gia đình sĩ quan trong huyện có nhà mới".

Với sự đồng thuận cao từ phía các cơ quan chức năng và nhân dân trong cả nước, chúng tôi mong rằng Nghị định bảo đảm về nhà ở đối với sĩ quan Quân đội sẽ sớm được ban hành, để không chỉ các sĩ quan ở nông thôn mà cả sĩ quan ở thành phố, vùng sâu vùng xa, biên giới hải đảo được an cư, yên tâm phục vụ quân đội lâu dài.

Bài và ảnh: Duy Thành

Bài 1: Gánh nặng thuê nhà

Bài 3: Quân đội đã làm, nhưng kham không nổi