QĐND - Miền Trung quê tôi cỗi cằn sỏi đá, rét cóng xương và nóng bỏng da. Có phải thế chăng mà nhà thơ Chế Lan Viên đã gan ruột viết: “Ôi gió Lào ơi! Ngươi đừng thổi nữa/ Những ruộng đói mùa, những đồng đói cỏ/ Những đồi sim không đủ quả nuôi người…”.

Vẹn nguyên trong tâm khảm và nghĩ suy của tôi về miền Trung là hình ảnh của “khúc ruột Tổ quốc”, “chiếc đòn gánh” hai đầu đất nước kiên trung, anh dũng trong kháng chiến trường kỳ, oằn mình gánh chịu mưa bom, bão đạn kẻ thù, kiên cường chiến đấu, son sắt thủy chung với Đảng và Tổ quốc thân yêu.

Nhớ về miền Trung là thương nhớ vùng đất gió Lào, cát trắng, bão lụt liên miên. Thế nhưng, chính nơi đây lại được mệnh danh là “địa linh” sinh “nhân kiệt”. Nhà thơ Lê Anh Xuân đã nói thật đúng với đặc điểm của mảnh đất và cốt cách con người nơi đây. Trong chiến tranh là: “Đất nghèo nuôi những anh hùng/ Chìm trong máu lửa lại vùng đứng lên”; khi hòa bình là con người “Đạp quân thù xuống đất đen/ Súng gươm vứt bỏ lại hiền như xưa”. Hay như nhà thơ Huy Cận, người con xứ Nghệ đã cảm tác: “Sống vững chãi bốn ngàn năm sừng sững/ Lưng đeo gươm, tay mềm mại bút hoa/ Trong và sáng đôi bờ suy tưởng/ Sống hiên ngang mà nhân ái chan hòa”...

Đèo Ngang, nhìn từ trên cao. Ảnh: Hoàng Hà

Dải đất ấy tuy thời tiết khắc nghiệt song cảnh sắc thiên nhiên lại rất đỗi hùng vĩ, nên thơ với dãy Trường Sơn trùng điệp, với đèo Ngang một dải, với “Đường vô xứ Nghệ quanh quanh/ Non xanh nước biếc như tranh họa đồ”…  Và đặc biệt là con người miền Trung kiên cường, gan dạ trong chiến đấu; tần tảo, chịu thương chịu khó, ân tình thủy chung, thông minh, sáng tạo trong dựng xây đất nước. Những phẩm chất tốt đẹp của dân tộc, con người Việt Nam đều hiện hữu trong mỗi con người miền Trung. Song ấn tượng khắc sâu trong tôi có lẽ là cuộc sống sâu nặng nghĩa tình, "tối lửa tắt đèn có nhau", giàu lòng tự trọng: “Đất Quảng Nam chưa mưa đã thấm/ Rượu hồng đào chưa ngấm đã say”, “Ai biết nước sông Lam răng là trong, là đục?/ Sống giữa đời răng là nhục, là vinh?”... Với người miền Trung, một ấm nước chè xanh cũng mời láng giềng sang uống, mọi nhẽ vui, buồn đều biết cách san bớt, sẻ chia…

Theo đường binh nghiệp, tôi có điều kiện đi nhiều, đến những vùng quê khác nhau trên đất nước. Tôi nhận ra, ở mỗi miền đều có những cái hay riêng. Song tôi luôn tự hào rằng mình được sinh ra, lớn lên trên mảnh đất miền Trung anh dũng. Đóng quân xa quê, có lần hành quân ngang qua nơi chôn nhau cắt rốn mà không kịp ghé thăm người thân cùng bà con chòm xóm, tôi lại thấy lòng mình xốn xang! Dõi mắt qua cửa kính ô tô trong màn mưa giăng mờ ảo, tôi mơ màng thấy dáng cha hao gầy với mái tóc pha sương đang đội nón ra vườn nhặt từng trái mít rụng mang về làm nhút; thấy mẹ hiền phơ phơ tóc trắng, lưng còng còm cõi đong nếp, rang đậu nấu tương… Chao ôi, tự nhiên sống mũi tôi cay xè và khóe mắt rưng rưng ngấn lệ!

Bùi Hồng Mạnh