Quảng Trị - đêm tri ân: Một đêm và mãi mãi !

Với người dân Quảng Trị, đêm 27-7 lâu nay vẫn được coi là đêm rằm tháng Bảy lần thứ nhất trong năm, trước ngày rằm tháng Bảy âm lịch, vốn đã mang đậm truyền thống của người á Đông. Nhưng có một điều đặc biệt hơn, rằm tháng Bảy lần thứ nhất được dành cho hơn 7 vạn liệt sỹ đã ngã xuống tại mảnh đất này, vì độc lập tự do của Tổ quốc.

Mỗi năm, cứ vào độ tháng 7 nắng đổ lửa, cả nước lại rưng rưng hướng về Quảng Trị, mảnh đất của nắng, của gió và những trảng cát trắng đến nhức mắt. Nhưng giữa mảnh đất tưởng khô cằn đó là màu xanh của cỏ Thành cổ, là sắc thắm đỏ của những ngọn hoa đăng nhè nhẹ trôi trên dòng Thạch Hãn, dòng sông Hiếu hay dòng Hiền Lương, những địa danh lịch sử của 81 ngày đêm đạn bom khốc liệt.

“Đò xuôi Thạch Hãn xin chèo nhẹ!”

Có lẽ, không đâu như mảnh đất Quảng Trị! Mỗi nhánh cỏ, tên sông đều là những di vật của một thời đạn lửa. Dòng sông Thạch Hãn, Thành cổ Quảng Trị, địa danh lịch sử 81 ngày đêm (từ 27-6 đến 16-9-1972) đang chứng kiến lễ hội đặc biệt của người dân Quảng Trị nói riêng và của cả nước nói chung: Lễ tri ân liệt sỹ. Đây là một buổi lễ hết sức đặc biệt vì chỉ có hoa, có cỏ, có nước mắt, có tấm tình chân thành dành cho những chiến sĩ đang nằm dưới từng lớp cỏ Thành cổ và đâu đó ven sông, giữa dòng Thạch Hãn...

Một đêm tri ân, nhưng đó không chỉ là một đêm, mà là cả một truyền thống ngàn đời của dân tộc, truyền thống, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”. Người dân ở đây cho biết, đã từ lâu, mỗi lần có dịp đi qua Quảng Trị, những đồng đội cũ cũng như người dân ở khắp mọi miền đều dừng lại thăm các nghĩa trang liệt sỹ quốc gia Đường 9, Trường Sơn... thắp nén nhang tưởng nhớ đồng đội, những người anh hùng đã ngã xuống vì ngày hôm nay. Rồi bến Thạch Hãn, cũng thường xuyên chứng kiến và chở đầy những ngọn hoa đăng tưởng nhớ đồng đội. Và đêm nay, hàng vạn người đã về với nghĩa trang Đường 9 để nhớ về các anh...!

35 năm là một khoảng thời gian dài nhưng không thể làm nguôi nỗi đau trong ký ức của mỗi người lính từng sống chết với 81 ngày đêm bên dòng Thạch Hãn. Và Thành cổ, giờ còn lại chút cổng thành với cỏ non và những tượng đài bất tử. Có ai đó đã từng thốt lên: “Đò xuôi Thạch Hãn xin chèo nhẹ/ Đáy sông còn đó bạn tôi nằm...: Trong 81 ngày đêm, kẻ thù đã trút xuống nơi này 328 tấn bom, hơn 12 vạn viên đạn pháo các loại. Với lượng bom đạn ấy, có thể sánh bằng 7 quả bom nguyên tử. Hàng chục ngàn người lính đã ngã xuống nơi đây vì độc lập tự do của Tổ quốc. Và cũng vì thế, không nơi đâu như Quảng Trị, một tỉnh có tới 72 nghĩa trang liệt sỹ; xã nào cũng có nghĩa trang liệt sỹ. Thậm chí như xã Trung Hải, huyện Gio Linh có tới 4 nghĩa trang liệt sỹ. Rồi có ai đó đào từng lớp đất cũng gượng đôi bàn tay vì sợ chạm vào da thịt đồng đội mình còn nằm đâu đó lẫn trong từng thớ đất, nhành cỏ !

Đêm của lòng tri ân

Tất cả những nỗi đau ấy giờ đây vẫn còn vẹn nguyên trong trái tim người Quảng Trị, trong mỗi người dân Việt mỗi khi nhắc đến quá khứ oanh liệt mà hào hùng của dân tộc.... Và trong đêm 27-7 này, không ai bảo ai, hàng vạn người dân Quảng Trị cùng nhiều tỉnh thành trong cả nước đã đổ về đây trong Đêm tri ân tại Nghĩa trang Đường 9. Sáu mươi ngọn nến đại, biểu trưng cho 60 năm Ngày Thương binh, liệt sỹ, hòa cùng hàng vạn ngọn nến cùng lung linh trên phần mộ các liệt sỹ. Và đâu đó, nhiều giọt nước mắt xúc động vẫn lăn dài khi nhắc tới các anh. Không khí như lắng xuống khi nguyên Phó chủ tịch nước Trương Mỹ Hoa cùng lãnh đạo các bộ, ban, ngành TƯ và tỉnh Quảng Trị thành kính dâng hương tưởng nhớ các anh hùng liệt sỹ.

Đêm tri ân giản dị mà trân trọng. Tưởng nhớ công lao của các anh hùng liệt sỹ, thương bệnh binh trên khắp mọi miền, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đã nhắc nhở rằng, để có được ngày hôm nay, không ai được quên công lao của những anh hùng liệt sỹ. Đảng, Nhà nước, Chính phủ và nhân dân bằng những hành động thiết thực dù đã rất quan tâm tới thân nhân liệt sỹ, những thương, bệnh binh, đã tặng hàng vạn ngôi nhà tình nghĩa, sổ tiết kiệm... cho những gia đình có công với cách mạng nhưng tất cả những việc làm đó chưa thể đền đáp được những hy sinh, mất mát của quá khứ. Các thế hệ trẻ cần phải quan tâm, chăm lo hơn nữa tới những người đã vì độc lập dân tộc; xây dựng đất nước ngày càng phát triển, xứng đáng với công lao to lớn ấy.

Dòng sông Thạch Hãn từng nhuốm đỏ màu máu của các chiến sĩ trẻ năm xưa vẫn tha thiết chảy giữa trong xanh giữa vời vợi mây trời. Nhưng dưới đó, biết bao chiến sĩ đã vĩnh viễn nằm lại dưới đáy dòng sông không một tấm bia, không dòng địa chỉ. Và dưới mỗi thớ đất, đâu đó cũng còn những nấm mộ chưa tìm thấy, chưa xác định được tên... Nhưng Tổ quốc sẽ không quên các anh, nhân dân sẽ không quên các anh dù khúc tưởng niệm có thể chỉ diễn ra bằng một nghi thức giản dị mỗi năm một lần như đêm nay.

Theo: HNM-Ngọc Hải - Bích Hà

(Truyền từ Quảng Trị)